İqlim dəyişikliyi, təkcə Azərbaycanın deyil, bütün dünyanın qarşısında duran ən böyük ekoloji və iqtisadi çağırışlardan biridir. Bu problemə qarşı mübarizədə hökumət və qeyri-hökumət təşkilatlarının əməkdaşlığı və birgə təşəbbüsləri mühüm əhəmiyyət kəsb edir. "Gələcəyə Baxış" Avropaya İnteqrasiya İctimai Birliyinin sədri Bəsti Nəsibova ilə iqlim dəyişikliyi və bu sahədə atılan addımlar barədə söhbət etdik. QHT sədri həm hökumətin, həm də QHT-lərin bu məsələyə yanaşmasını və Azərbaycanın Avropa ilə əməkdaşlıq perspektivlərini dəyərləndirərək, gələcəkdə bu sahədə həyata keçiriləcək tədbirlər haqqında fikirlərini bizimlə bölüşdü.
QHT.az: Azərbaycanın iqlim dəyişikliyindən ən çox təsirlənən sahələri hansılardır?
Bəsti Nəsibova: Azərbaycanın iqlim dəyişikliyindən ən çox təsirlənən sahələri kənd təsərrüfatı, su ehtiyatları və ekosistemlərdir. İqlim dəyişiklikləri kənd təsərrüfatında məhsuldarlığın azalmasına, su çatışmazlığına və torpağın şoranlaşmasına səbəb olur.
QHT.az: Hökumət və QHT-lər bu sahələrdə hansı tədbirlər görür?
Bəsti Nəsibova: Azərbaycan hökuməti su ehtiyatlarının idarə edilməsini təkmilləşdirmək, enerji səmərəliliyini artırmaq və kənd təsərrüfatında iqlimə davamlı texnologiyaların tətbiqini təşviq etmək üçün müxtəlif proqramlar həyata keçirir. Bu proqramlar su resurslarının səmərəli istifadəsini, enerji sektorunda ekoloji təmiz texnologiyaların tətbiqini və kənd təsərrüfatında iqlimə uyğun yenilikləri əhatə edir. Qeyri-Hökumət Təşkilatları isə iqlim dəyişikliyinin təsirlərini azaltmaq və icmaları bu dəyişikliyə uyğunlaşdırmaq üçün ekoloji maarifləndirmə kampaniyaları aparır, təbiəti qoruma layihələri təşkil edir və dayanıqlı kənd təsərrüfatı üzrə təlimlər keçirirlər. Bu təşəbbüslər vasitəsilə QHT-lər ekoloji bilikləri artırır və iqlim dəyişikliklərinə uyğunlaşmanı gücləndirməyə dəstək verirlər.
QHT.az: COP 29-un Azərbaycanın Avropaya inteqrasiya prosesində rolu haqqında nə düşünürsünüz? İqlim siyasətində uyğunluq və əməkdaşlıq necə inkişaf etdirilə bilər?
Bəsti Nəsibova: COP 29 Azərbaycan üçün Avropa ilə iqlim siyasəti sahəsində əməkdaşlığı dərinləşdirmək və Avropaya inteqrasiya prosesinə töhfə vermək üçün önəmli bir platformadır. İqlim dəyişikliyinə qarşı qlobal tədbirlərdə iştirak etmək, Azərbaycanın öz üzərinə götürdüyü iqlim öhdəliklərini gücləndirərək Avropa ilə uyğunluğu artırmasına və yeni texnologiyalara, dayanıqlı enerji və ekoloji idarəetmə sahəsində dəstək əldə etməsinə kömək edəcək. Uyğunluq və əməkdaşlıq prosesini inkişaf etdirmək üçün Azərbaycan Avropa Birliyi ilə Bərpa olunan Enerji üzrə sazişləri gücləndirə, karbon emissiyalarının azaldılması və iqlim adaptasiyası üzrə layihələrdə birgə iştirak edə bilər. QHT-lər və hökumətlərarası təşkilatlarla əməkdaşlıq edərək icma səviyyəsində iqlim təlimləri və texnologiya transferlərini təşviq etmək də həm uyğunluğu artırar, həm də Avropa ilə ekoloji əlaqələri möhkəmləndirər. COP 29-da Azərbaycanın iştirakının bu əməkdaşlıq istiqamətində əlavə təsir göstərəcəyi gözlənilir.
QHT.az: COP 29-da müzakirə olunan məsələlər əsasında Azərbaycanın yaxın gələcəkdə hansı yeni iqlim strategiyalarını həyata keçirəcəyini gözləyirsiniz?
Bəsti Nəsibova: COP 29-da müzakirə olunan əsas məsələlər – karbon emissiyalarının azaldılması, bərpa olunan enerji mənbələrinin genişləndirilməsi, iqlimə dayanıqlı kənd təsərrüfatı və su ehtiyatlarının qorunması – Azərbaycanın yaxın gələcəkdəki iqlim strategiyalarını formalaşdırmaqda böyük təsir göstərəcək.
QHT.az: Sizcə, COP 29 çərçivəsində inkişaf etməkdə olan ölkələrə, o cümlədən Azərbaycana, maliyyələşmə və texnologiya transferi ilə bağlı hansı imkanlar təqdim ediləcək?
Bəsti Nəsibova: COP 29 çərçivəsində inkişaf etməkdə olan ölkələrə, o cümlədən Azərbaycana, maliyyələşmə və texnologiya transferi sahələrində bir sıra əhəmiyyətli imkanlar təqdim ediləcəyi gözlənilir. Bu imkanlar, xüsusən iqlim dəyişikliklərinə uyğunlaşma və emissiyaların azaldılması sahələrində daha səmərəli fəaliyyətləri mümkün edə bilər. COP 29, inkişaf etməkdə olan ölkələrin iqlim layihələrini maliyyələşdirmək üçün Yaşıl İqlim Fondu (Green Climate Fund) kimi qlobal fondların genişləndirilməsini təşviq edir. Bu maliyyə dəstəyi Azərbaycana bərpa olunan enerji layihələri, kənd təsərrüfatında dayanıqlı inkişaf proqramları və su resurslarının qorunması üçün böyük imkanlar yarada bilər.
Pərvanə Fərhadqızı
QHT.az
