Abunəçilər internetin sürətindən hələ də narazılıq edirlər
Ölkədə minimum internet qiymətinin və keyfiyyətinin qaldırılmasına dair qərar verilməsindən 3 ay vaxt keçir. Dəyişikliklər nəticəsində sürəti 40 Mbit/s olan və aylıq ödənişi 18 manat olan baza paketi 100 Mbit/s və aylıq ödənişi 25 manatla əvəz edilib.
Abunəçilərin narazılığına səbəb olan amillər arasında internetdən daha aşağı sürətdə (100 Mbit/s-dən az) büdcə qiymətinə istifadə etmək istəyən müştərilərin seçim imkanının olmamasıdır. Sürətli internet paketləri müştərilərin alıcılıq qabiliyyəti nəzərə alınmadan yüksək qiymətə təklif olunur.
Avqustun ortalarında müvafiq dövlət qurumu provayderlərin hərəkətlərində kollektiv danışıq aşkarlayıb. Müəyyən edilib ki, internet xidmətləri üçün yeni tariflər bazarın əsas iştirakçıları olan təbii inhisar subyektləri və bir sıra özəl provayderlər tərəfindən kollektiv şəkildə qərarlaşdırılıb. Qərarın özü razılaşdırılmış fəaliyyət və ya kartel razılaşmalarından istifadə etməklə əlaqələndirilmiş şəkildə qüvvəyə minib.
Bu ilin yayından qüvvəyə minən rəqabət məcəlləsinə əsasən, respublikada eyni bazarın subyektləri arasında rəqabət əvəzinə birləşib ümumi qaydalarla oynayan müqavilələr qadağandır. Həmçinin sahibkarlıq subyektlərinin rəqabəti məhdudlaşdırmaq üçün bazarda hökmranlıq mövqeyindən sui-istifadə etməyə yönəlmiş hərəkətləri də qanunsuzdur.
Azərbaycan İnternet Forumunun (AİF) prezidenti Osman Gündüzün qeyd etdiyi kimi, antiinhisar xidməti təbii inhisar sahibi olan “Aztelekom” və provayderlərin addımlarını istehlakçı seçiminin məhdudlaşdırılmasına səbəb olan kartel əməliyyatı kimi qiymətləndirib və araşdırmaya başlayıb. İstintaqın hələ başa çatmamasına baxmayaraq, avqustun ortalarından etibarən provayderlər müştərilərin seçim hüququndan praktiki olaraq imtina edərək vahid yüksək tarif tətbiq edib.
“Bundan sonra regionlarda bir çox istifadəçinin daha bahalı paketdən qurtulmağa çalışdığı müşahidə olundu. Bir qayda olaraq, şəbəkənin yüksək qiyməti vətəndaşları ümumi şəbəkədən istifadə etməyə məcbur edir”, - deyə ekspert bildirib.
Bu hadisələrin fonunda, cari problem kontekstində maraq doğuran digərləri də ortaya çıxdı. Məsələn, bu müddət ərzində Antiinhisar və İstehlak Bazarına Nəzarət Dövlət Xidməti öz mövqeyini möhkəmləndirib - əvvəllər bu struktur İqtisadiyyat Nazirliyinin tabeliyində idisə, indi dövlət başçısının fərmanı ilə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında fəaliyyət göstərir. Digər maraqlı hadisə isə respublikanın orta genişzolaqlı internet sürətinə görə dünya reytinqində artan mövqeyi oldu. Sentyabrda Azərbaycan sabit genişzolaqlı internet sürətinə (52,06 Mbit/s) görə 159 ölkə arasında 95-ci yerdə qərarlaşıb.
“Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyi bildirir ki, respublika internet sürətinə görə bir sıra beynəlxalq reytinqlərdə yüksəlib, amma reallıqda demək olar ki, kənd sakinlərinə 100 Mbit/s internet sürətini zorla verib. Bu struktur bu yaxınlarda internet xidmətlərinin beynəlxalq sürət səviyyələri və qiymətlərinin müqayisəli təhlilinin nəticələrini dərc edib. Struktur hesabatla bağlı yaxşı iş görsə də, bu halda ictimai əhəmiyyət kəsb edən məsələ internetin sürəti deyil, provayderlərin sövdələşməsi və minimum tarifi qaldırması səbəbindən məhdud olan seçimdir”, - deyə O.Gündüz vurğulayıb.
Doğrudan da, nazirlik insanların narazılığının və yüzlərlə müraciətin yüksəksürətli internetə çıxışla yox, seçim imkanının olmaması ilə bağlı olduğunu görmür. Dağ kəndinin sakini yüksəksürətli internetlə təmin olunub, lakin onun üçün bu, lazımsız bahalı xidmətdir.
AİF rəhbərinin sözlərinə görə, problem sürətdə deyil: “Bu məsələ bağlanıb. Müvafiq idarələrin işi sayəsində nəhayət ki, uzun müddətdir davam edən problemi həll edə bildik. Yenə deyirəm, bu sahədə xeyli işlər görülüb və indi yüksək sürətə ehtiyacı olan abonentlər onları ala bilər. Digər provayderlər hətta 1 Gbit/s-ə qədər yüksək sürətli şəbəkə təklifləri göndərir. Ona görə də tələbi ödəyən sürətlərin mövcudluğunu müəyyən etmək üçün qonşu ölkələrdə və dünyada qiymətlərin müqayisəli təhlilini aparmaq daha məntiqli və faydalı olardı”.
Həmsöhbətimiz aparılan təhlillərin və görülən bütün işlərin əhəmiyyətini azaltmaq niyyətində deyil: “Lakin tələblə bağlı vəziyyəti müvafiq qurum araşdırmalıdır. Bölgələrin sakinləri internetdən niyə imtina edir və niyə bir çox abunəçilər bir paketi ümumi paylaşmağa üstünlük verirlər? Rəsmi qurum abonentlərin ehtiyaclarını anlamalı, tələbin strukturunu araşdırmalıdır, ona görə də ümid var ki, onun sonrakı fəaliyyəti aktual problemlərin həllinə yönəldiləcək”.
Əslində, bir çox abunəçilər indiki vəziyyətdə belə, aşağı sürətdən şikayətlənirlər - qiymətlərin artmasına baxmayaraq, minimum 100 Mbit/s şəbəkə sürəti müşahidə edilmir. /ayna.az/
