Rusiya Telegram sosial media messencerinin qurucusu və baş direktoru Pavel Durovun Fransa tərəfindən təqibini mətbuat azadlığının pozulması adlandıraraq, Fransanı ABŞ adından hərəkət etməkdə ittiham edib.
Fransa hakimiyyəti Fransa, Rusiya və BƏƏ vətəndaşı olan Durovu avqustun 24-də saxlayıb. O, 4 gün sonra sərbəst buraxılsa da, məhkəmə nəzarəti altında ölkədə qalması və 5,5 milyon dollar zəmanət ödəməsi tələb olunub.
Rusiyanın Böyük Britaniyadakı səfiri Andrey Kelin digər yüksək rütbəli rus rəsmiləri ilə yanaşı, Durovun həbsinin söz azadlığına böyük zərbə olduğunu və Parisin ABŞ-ın məsləhəti ilə bunu etdiyini iddia edib: “Biz çox yaxşı başa düşürük ki, bu (Telegram-ın yaradıcısı Pavel Durovun həbsi) söz azadlığına böyük zərbədir. Təbii ki, Paris bunu ABŞ-ın konkret məsləhəti ilə edib. Onlar bu messencerin açarlarını istəyir”.
İddialar əsassızdır.
Fransa hüquq-mühafizə orqanları Durovu polisə uşaqlara qarşı cinsi zorakılıq, insan və narkotik alveri, çirkli pulların yuyulması, ekstremist məzmuna nəzarət etməmək və cinayətkarların istifadə edə biləcəyi qanunsuz əməliyyatları asanlaşdırmaq da daxil olmaqla, ciddi beynəlxalq cinayətlərin açılmasına kömək edə biləcək məlumatları gizlətməkdə ittiham edib. Durov həmçinin İsveçrədə şikayət ərizəsi ilə uşağına qarşı zorakılıqda şübhəli bilindiyi üçün istintaq altındadır.
Fransa prezidenti Emmanuel Makron Durovun saxlanmasından sonra xəbər tutduğunu bildirib və rus milyarderə qarşı irəli sürülən ittihamların siyasi motivli olmadığını və onun həbsinin azad sözü boğmaq məqsədi daşımadığını deyib. Makron bildirib ki, Fransa ifadə azadlığına, müstəqil hüquq-mühafizə orqanlarına və məhkəmə sisteminə sadiqdir.
Reuters avqustun 29-da Paris prokurorluğundakı mənbəyə istinadən xəbər verib ki, Durovun həbsində ABŞ-ın iştirakı ilə bağlı heç bir sübut yoxdur.
Kremlin onilliklər ərzində söz azadlığına məhdudiyyətlər qoyduğu, o cümlədən Durova Telegram-da müxalifət məzmununu qadağan etmək üçün təzyiq göstərdiyini nəzərə alsaq, Rusiyanın mətbuat azadlığının müdafiəsi xarakterdən kənar səslənir.
Durov 2006-cı ildə Rusiyanın "VKontakte" sosial şəbəkəsini (VK) yaradıb, lakin 2014-cü ildə Kreml və Federal Təhlükəsizlik Xidməti, FSB ilə istifadəçi məlumatlarına girişlə bağlı münaqişəni əsas gətirərək payını satıb və Rusiyanı tərk edib.
Rusiyanın Avropadakı media orqanı, Vacib hekayələr yazır ki, Kremldən və VKontakte-dən hamılıqla uzaqlaşsa da, Durov 2015-2021-ci illər arasında 50 dəfədən çox Rusiyaya səfər edib. Mühüm hekayələr bildirir ki, bu səfərlər Durovun Rusiya ilə əlaqələri daimi olaraq kəsdiyinə dair iddiaları ilə ziddiyyət təşkil edir.
Rəqəmsal hüquq-müdafiə təşkilatları Durovun saxlanması ilə bağlı yekdil deyil.
Nyu-Yorkda yerləşən qeyri-kommersiya təşkilatı Access Now-da baş texnoloji hüquq məsləhətçisi Natalia Krapiva həbsi şərh edərək, bunun xüsusilə repressiv mühitlərdə daha geniş senzuraya səbəb ola biləcəyi barədə xəbərdarlıq edib. O, Telegram kimi platformalarda məzmun moderasiyası tədbirlərinin artırılmasının fəallara və müstəqil mediaya mənfi təsir göstərə biləcəyini deyib.
Birləşmiş Millətlər Təşkilatı çərşənbə axşamı bildirib ki, Telegram-ın təsisçisi Pavel Durovun həbsi və ona qarşı ittiham irəli sürülməsi insan haqları ilə bağlı narahatlıq doğuran mürəkkəb bir işdir.
“Buna görə də biz bu işi izləyirik və Durova qarşı iş və ittihamlarla bağlı daha konkret məlumat vermək indiki mərhələdə bizim üçün çətindir, çünki BMT-nin İnsan Hüquqları İdarəsinin “tam məlumat” əldə etmək imkanı yoxdur”, BMT İnsan Haqları Bürosunun sözçüsü Ravina Şamdasani deyib.
Onun sözlərinə görə, dövlətlər platformaları tənzimləməyi bacarmalı və qaydalar beynəlxalq insan hüquqlarına uyğun qanunlarla tətbiq edilməlidir. Qanunçuluq, zərurət və mütənasiblik, nifrət nitqi, nifrət və ya zorakılığa çağırış, zərərli dezinformasiya prinsipləri nəzərə alınmalıdır.
Brüsseldə yerləşən Avropa Rəqəmsal Hüquqlar (EDRi) şəbəkəsinin baş siyasət məsləhətçisi Jan Penfrat bildirib ki, problem sosial medianın tənzimlənməsinə hökumətin həddindən artıq müdaxiləsi deyil, bu, daha çox bu kimi müdaxilənin olmamasıdır.
O, Aİ-nin sosial media şirkətlərini məsuliyyətə cəlb etməyə yönəlmiş hərtərəfli tənzimləyici çərçivə olan Rəqəmsal Xidmətlər Aktınn tətbiqinə ciddi ehtiyac olduğunu deyib.
visiontv.az
