İnsan sağlamlığı müxtəlif xəstəliklər tərəfindən təhlükə altına alınır.
Azerforum.com bildirir ki, bu xəstəliklərdən bəziləri daha çox yayılmış və insan həyatına ciddi təsir göstərən xəstəliklərdir. Dünya Səhiyyə Təşkilatının məlumatlarına görə, hər il milyonlarla insan bu xəstəliklərdən əziyyət çəkir. Ən çox rast gəlinən xəstəliklər arasında ürək-damar xəstəlikləri, şəkərli diabet, xərçəng, tənəffüs sistemi xəstəlikləri və hipertoniya kimi problemlər mövcuddur. Bu məqalədə bu xəstəliklərin yaranma səbəbləri, simptomları və onların qarşısının alınması yolları barədə ətraflı məlumat veriləcəkdir. Məqsədimiz oxuculara sağlam həyat tərzinin nə qədər vacib olduğunu və bu xəstəliklərin qarşısının alınması üçün nələrə diqqət edilməli olduğunu başa salmaqdır. Hər bir xəstəlik haqqında ətraflı məlumat vermək xəstəliyin tanınmasında və onunla mübarizədə daha yaxşı nəticələr əldə etməyə kömək edə bilər. Əgər bu xəstəliklərə erkən diaqnoz qoyularsa həyat keyfiyyəti yaxşılaşa bilər. Gəlin bu xəstəliklərə daha dərindən baxaq.
Ürək-damar xəstəlikləri
Ürək-damar xəstəlikləri qan dövranı sistemi ilə əlaqəli xəstəliklər qrupudur və bunlar dünya üzrə ən çox rast gəlinən ölüm səbəblərindən biridir. Ürək-damar xəstəlikləri adətən arteriyaların daralması və tıxanması nəticəsində meydana gəlir və bu qan dövranının pozulmasına səbəb olur. Ateroskleroz kimi xəstəliklər ürək-damar xəstəliklərinin ən yayılmış formalarından biridir. Bununla yanaşı, infarkt və insult kimi ciddi hallar da ürək-damar xəstəliklərinə daxildir. Hərəkətsiz həyat tərzi, yüksək stress səviyyəsi, siqaret çəkmək və qeyri-sağlam qidalanma ürək-damar xəstəliklərinin əsas səbəblərindəndir. Bu xəstəliklərdən qorunmaq üçün müntəzəm olaraq idmanla məşğul olmaq, sağlam qidalanma və stressin idarə edilməsi böyük əhəmiyyət kəsb edir. Təzə meyvə və tərəvəzlərin istehlakı, sağlam yağların qəbulu və duzun məhdudlaşdırılması ürək-damar xəstəliklərinin qarşısını almaq üçün tövsiyə olunur. Həmçinin, müntəzəm tibbi müayinə və qan təzyiqinin nəzarətdə saxlanması bu xəstəliklərin qarşısının alınmasında vacibdir. Ürək-damar xəstəlikləri erkən aşkar edildikdə və düzgün müalicə olunduqda xəstələrin həyat keyfiyyəti əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşa bilər.
Şəkərli diabet
Şəkərli diabet orqanizmin insulin hormonunu düzgün istifadə etməməsi və ya kifayət qədər insulin istehsal etməməsi nəticəsində meydana gələn metabolik xəstəlikdir. Tip 1 və Tip 2 diabet olmaqla iki əsas növü vardır. Tip 1 diabet, adətən gənc yaşlarda inkişaf edir və insulin inyeksiyalarına ehtiyac duyulur. Tip 2 diabet isə daha çox yetkin yaşlarda meydana gəlir və əsasən qeyri-sağlam həyat tərzi və artıq çəki ilə əlaqəlidir. Bu xəstəliyin əsas simptomları arasında tez-tez susamaq, həddindən artıq sidik ifrazı, davamlı yorğunluq və bulanıq görmə var. Diabet düzgün idarə olunmadıqda böyrək çatışmazlığı, göz problemləri və ayaq yaraları kimi ciddi fəsadlara səbəb ola bilər. Sağlam qidalanma və müntəzəm fiziki fəaliyyət bu xəstəliyin qarşısını almağa və ya onun inkişafını gecikdirməyə kömək edə bilər. Şəkərli diabetlə mübarizədə düzgün qidalanma və qanda şəkər səviyyəsinin nəzarət edilməsi çox vacibdir. Ayrıca, siqaretdən imtina etmək və sağlam bədən çəkisini saxlamaq da xəstəliyin idarə olunmasına yardım edə bilər. Diabet düzgün müalicə və nəzarət altında olduqda xəstələrin həyat keyfiyyəti və ömrü əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşa bilər.
Xərçəng
Xərçəng insan bədənində anormal hüceyrələrin kontrolsuz şəkildə böyüməsi və yayılması ilə xarakterizə olunan ciddi bir xəstəlikdir. Xərçəngin müxtəlif növləri mövcuddur və bunların arasında döş xərçəngi, ağciyər xərçəngi və kolon xərçəngi daha çox yayılmışdır. Xərçəng xəstəliklərinin əsas səbəbləri arasında genetik faktorlar, ətraf mühit faktorları və yaşam tərzi var. Siqaret çəkmək, alkoqol istifadəsi və qeyri-sağlam qidalanma xərçəngin inkişafına səbəb olan əsas risk faktorlarındandır. Xərçəngin erkən diaqnozu müalicə prosesində vacib rol oynayır və xəstəliyin yayılmasının qarşısını almağa kömək edir. Müxtəlif müalicə metodları, o cümlədən cərrahiyyə, kimyaterapiya və radiasiya terapiyası xərçəngin idarə olunmasında istifadə edilir. Hər bir xərçəng növü fərqli əlamətlər göstərə bilər, lakin tez-tez ağırlıq itkisi, zəiflik və ağrılar müşahidə edilir. Xərçəngdən qorunmaq üçün sağlam həyat tərzi keçirmək, müntəzəm tibbi müayinələrdən keçmək və pis vərdişlərdən uzaq durmaq lazımdır. Həmçinin, bəzi hallarda genetik testlər xərçəng riskini əvvəlcədən təyin etməyə kömək edə bilər. Xərçənglə mübarizədə erkən diaqnoz həyati əhəmiyyət daşıyır və sağalma şansını artırır.
Tənəffüs sistemi xəstəlikləri
Tənəffüs sistemi xəstəlikləri nəfəs yolları və ağciyərlərin iltihabı və ya blokadası nəticəsində meydana gəlir. Bu xəstəliklər arasında astma, bronxit və xroniki obstruktiv ağciyər xəstəliyi (XOA) ən çox yayılmışdır. Astma nəfəs almaq çətinliyi, öskürək və xırıltı ilə xarakterizə olunur və əsasən allergiyalardan qaynaqlanır. Bronxit isə bronxların iltihablanması nəticəsində meydana gəlir və öskürək, nəfəs darlığı kimi simptomlarla müşayiət olunur. Tənəffüs xəstəliklərinin əsas səbəbləri arasında hava çirkliliyi, siqaret çəkmək və zəif immun sistemi var. Siqaretdən uzaq durmaq və təmiz havada vaxt keçirmək tənəffüs sistemi xəstəliklərindən qorunmaq üçün vacibdir. Ayrıca, allergenlərə qarşı tədbir görmək və hava keyfiyyətini yaxşılaşdırmaq da bu xəstəliklərin qarşısını almağa kömək edə bilər. Tənəffüs xəstəlikləri çox zaman xroniki xarakter daşıyır və uzunmüddətli müalicə tələb edir. Müntəzəm tibbi müayinələr və bronx genişləndirici dərmanlar xəstəliyin idarə olunmasında vacib rol oynayır. Tənəffüs sistemi xəstəlikləri nəzarət altına alınmadıqda xəstələrin həyat keyfiyyətini əhəmiyyətli dərəcədə azalda bilər.
Qan təzyiqi problemləri (Hipertoniya)
Qan təzyiqi problemləri, xüsusilə hipertoniya (yüksək qan təzyiqi) müasir dövrdə ən çox rast gəlinən xəstəliklərdən biridir. Hipertoniya qan təzyiqinin davamlı olaraq normadan yüksək olması ilə xarakterizə olunur və ürək-damar sisteminə ciddi zərər verə bilər. Hipertoniyanın əsas səbəbləri arasında genetik meyillilik, qeyri-sağlam qidalanma, stress və həddən artıq duz qəbulu var. Bu xəstəlik baş ağrısı, ürək döyüntüsünün sürətlənməsi və yorğunluq kimi simptomlarla müşayiət oluna bilər. Hipertoniya ciddi fəsadlara, o cümlədən infarkt və insult riskinin artmasına səbəb ola bilər. Bu xəstəliklə mübarizə aparmaq üçün müntəzəm olaraq qan təzyiqini ölçmək və sağlam həyat tərzi keçirmək lazımdır. Düzgün qidalanma və fiziki aktivliyin artırılması hipertoniyanın qarşısını almağa və idarə olunmasına kömək edə bilər. Sağlam qidalanmada duzun məhdudlaşdırılması, təzə meyvə və tərəvəzlərin daha çox istehlakı vacibdir. Hipertoniyanın riskini azaltmaq üçün siqareti tərgitmək, alkoqol qəbulunu məhdudlaşdırmaq və stresdən uzaq durmaq da önəmlidir. Müalicə prosesində isə müntəzəm dərman qəbulu, həkim nəzarəti altında olmaq və qan təzyiqini davamlı olaraq izləmək böyük əhəmiyyət daşıyır. Qan təzyiqi normal səviyyələrdə saxlanıldıqda ürək və damar sisteminə təsirlər minimuma endirilir və daha sağlam bir həyat tərzi əldə edilir. Xəstəliyin erkən mərhələdə tanınması onun ağır fəsadlarının qarşısını almaq üçün çox vacibdir. Hipertoniya ilə mübarizədə xəstənin öz sağlamlığına diqqətli yanaşması və həyat tərzində müsbət dəyişikliklər etməsi uzunmüddətli nəticələr əldə etməyə yardım edə bilər.
Dünyada geniş yayılmış bu xəstəliklər insan sağlamlığı üçün böyük təhlükə yaradır və hər bir fərdin öz sağlamlığına diqqət yetirməsi olduqca vacibdir. Sağlam həyat tərzi, düzgün qidalanma, müntəzəm tibbi müayinələr və pis vərdişlərdən uzaq durmaq bu xəstəliklərin qarşısını almaqda əsas amillərdən biridir. Erkən diaqnostika və vaxtında müalicə ilə bu xəstəliklərin ciddi fəsadlarının qarşısı alınaraq insanların həyat keyfiyyəti artırıla bilər. Profilaktik tədbirlərin görülməsi və xəstəliklərin səbəblərinin araşdırılması daha sağlam bir cəmiyyətin formalaşmasına töhfə verə bilər. Sağlamlıq hər birimizin ən dəyərli sərvətidir və ona qayğı göstərmək həyatın keyfiyyətini artırmaq üçün ən vacib amillərdən biridir.