Müasir həyatın sürətli tempi və dəyişkən hava şəraiti sağlam immunitet sisteminə sahib olmağı vacib edir.
Azerforum.com bildirir ki, güclü immunitet xəstəliklərdən qorunmağın ən önəmli yolu sayılır. İmmunitet sistemimiz bədənimizi bakteriya, virus və digər zərərli mikroorqanizmlərdən qoruyur. Buna görə də sağlam qidalanma, düzgün həyat tərzi və stresin idarə edilməsi immunitetin güclənməsində böyük rol oynayır. Bu yazıda immuniteti artırmaq üçün ən təsirli 7 yolu ətraflı şəkildə araşdıracağıq. Gündəlik həyatınızda kiçik dəyişikliklərlə bədəninizin müdafiə mexanizmini daha güclü edə bilərsiniz.
1. Sağlam və balanslı qidalanmaq
İmmunitet sisteminin güclü olması üçün düzgün qidalanma əsas rol oynayır. Bədən lazımi vitamin və mineralları düzgün miqdarda almalıdır ki, immun hüceyrələr effektiv işləsin. C vitamini ilə zəngin olan portağal, kivi və qırmızı bibər kimi qidalar xəstəliklərə qarşı müqaviməti artırır. D vitamini çatışmazlığı isə immun sisteminin zəifləməsinə səbəb olur və bunu balıq yağı, yumurta və günəş işığı ilə kompensasiya etmək mümkündür. Tərəvəz və meyvələrin gündəlik menyuda olması vacibdir, çünki antioksidantlar bədənə daxil olan zərərli maddələrin təsirini azaldır. Sink kimi mikroelementlər immuniteti gücləndirir və onu paxlalılar, ət və fındıqdan əldə etmək mümkündür. Eyni zamanda suyun kifayət qədər içilməsi maddələr mübadiləsini sürətləndirir və bədəni toksinlərdən təmizləyir. Yağsız zülal mənbələri, məsələn, toyuq əti və paxlalılar hüceyrələrin bərpası üçün vacibdir. Az şəkər və az yağ tərkibli qidalar seçmək immuniteti dəstəkləyir və bədəni sağlam saxlayır. Nizamlı qidalanmaqla xəstəliklərə qarşı müqaviməti artırmaq mümkündür.
2. Məşq və fiziki aktivlik
Fiziki aktivlik immun sistemini gücləndirməkdə əhəmiyyətli rol oynayır. Məşqlər qan dövranını artırır və bədəndə zərərli maddələrin çıxarılmasını sürətləndirir. Həftə ərzində ən azı 3-4 dəfə yüngül idmanla məşğul olmaq tövsiyə edilir. Fiziki aktivlik tənəffüs və ürək-damar sistemini möhkəmləndirir ki, bu da immunitetə müsbət təsir göstərir. Stressi azaltmaqda da idmanın böyük rolu var, çünki idman zamanı serotonin və endorfin kimi xoşbəxtlik hormonları ifraz olunur. İdmanla məşğul olmaq, həmçinin yaxşı yuxu keyfiyyətinə nail olmağa kömək edir. Həddən artıq ağır məşqlər immun sisteminə ziyan vura bilər, buna görə də balansı saxlamaq vacibdir. Hətta qısa gəzintilər belə bədənə müsbət təsir göstərir və xəstəliklərə qarşı müqaviməti artırır. Yoqa və pilates kimi idman növləri həm fiziki, həm də zehni rahatlıq yaradır. Fiziki aktiv həyat tərzi sağlamlığı qorumaq və immuniteti gücləndirmək üçün əvəzsizdir.
3. Kifayət qədər yatmaq
Yuxu immun sisteminin normal fəaliyyəti üçün mütləqdir. Gündəlik 7-8 saat yuxu bədənin özünü bərpa etməsinə və immun hüceyrələrin aktivləşməsinə imkan verir. Yuxusuzluq immun sistemini zəiflədir və xəstəliklərə qarşı müqaviməti azaldır. Melatonin hormonunun səviyyəsini artırmaq üçün qaranlıq və sakit mühitdə yatmaq vacibdir. Yatmazdan əvvəl ekranlardan uzaq olmaq və ağır yemək yeməmək yuxu keyfiyyətini artırır. Yuxu rejimini qorumaq, bədən saatını tənzimləyərək daha yaxşı istirahət etməyə kömək edir. Qısa fasilələrlə gün ərzində qısa yatmaq da bədəni enerjili saxlayır. Yuxu çatışmazlığı uzun müddətdə stressi artırır və immuniteti zəiflədir. Hər gün eyni saatda yatmaq və oyanmaq bədənin bioritmini sabit saxlayır. Yuxunun keyfiyyəti yüksək olduqda bədən infeksiyalara daha güclü cavab verir.
4. Stresi idarə etmək
Davamlı stress immun sistemini zəiflədir və bədəni xəstəliklərə qarşı daha həssas edir. Stress zamanı kortizol hormonu ifraz olunur və uzun müddət yüksək qalarsa bədənin müqaviməti azalır. Stressi idarə etməyin effektiv yollarından biri meditasiya və nəfəs məşqləridir. Yoga və mindfulness kimi üsullar psixoloji rahatlıq yaradır və stresi azaldır. Gün ərzində kiçik fasilələr vermək və istirahət etmək də stressin səviyyəsini aşağı salır. Sosial dəstək sistemi yaratmaq, dostlarla vaxt keçirmək insanın emosional vəziyyətini yaxşılaşdırır. Stressi idarə etmək üçün hobbilərə vaxt ayırmaq və maraq sahələrini inkişaf etdirmək faydalıdır. Pozitiv düşüncə tərzini formalaşdırmaq immunitet sistemini gücləndirən vacib amillərdən biridir. Daimi olaraq stresslə mübarizə aparmaq xəstəliklərin qarşısını almağa kömək edir. Stresə qalib gəlmək sağlam həyat tərzinin ayrılmaz hissəsidir.
5. Yetərli miqdarda su içmək
Su bədən üçün ən vacib elementlərdən biridir və immunitetin güclü olmasında mühüm rol oynayır. Gündəlik 2-3 litr su içmək bədəndəki toksinləri xaric edir və hüceyrələrin düzgün işləməsini təmin edir. İmmun hüceyrələrinin fəaliyyəti üçün də su vacibdir, çünki onlar suya ehtiyac duyur. Susuz qalan bədəndə yorğunluq və immun sisteminin zəifləməsi baş verir. Su, həmçinin bədən temperaturunu tənzimləyir və maddələr mübadiləsini sürətləndirir. İsti havalarda su itkisinin qarşısını almaq üçün daha çox su içmək tövsiyə olunur. Bitki çayları və mineral sular su ehtiyacını qarşılamaq üçün faydalıdır. Kifayət qədər su içməmək baş ağrısı və halsızlığa səbəb ola bilər. İçki seçərkən qazlı və şəkərli içkilərdən uzaq durmaq lazımdır. Su bədəni nəmləndirir və dərini sağlam saxlayır.
6. Düzgün gigiyena qaydalarına əməl etmək
Gündəlik gigiyena qaydalarına əməl etmək xəstəliklərdən qorunmaq üçün əsas şərtlərdən biridir. Əlləri tez-tez və düzgün şəkildə yumaq virus və bakteriyaların yayılmasının qarşısını alır. İctimai yerlərdə gigiyenik vasitələrdən istifadə etmək tövsiyə olunur. Üz və ağız ətrafına tez-tez toxunmamaq infeksiyaların yayılmasını əngəlləyir. İctimai nəqliyyatda və sıx yerlərdə maska taxmaq bədəni viruslardan qoruyur. Gigiyenik vərdişlərdən biri də şəxsi əşyaları başqaları ilə paylaşmamaqdır. Gün ərzində dezinfeksiya vasitələri ilə təmizlənmək xəstəlik riskini azaldır. Vaksinasiya da bədənin immun sistemini gücləndirmək üçün mühüm addımdır. Həmçinin sağlam diş və ağız gigiyenası bədən müdafiəsini artırır. Təhlükəsiz gigiyena vərdişləri immun sisteminin effektivliyini təmin edir.
7. Zərərli vərdişlərdən uzaq durmaq
Zərərli vərdişlər, məsələn, siqaret və spirtli içkilər immuniteti zəiflədir. Siqaret tənəffüs yollarını zədələyərək viruslara qarşı müqaviməti azaldır. Spirtli içkilər isə qaraciyər və digər orqanların fəaliyyətinə mənfi təsir göstərir. Zərərli vərdişlərdən uzaq qalmaqla bədən daha güclü və sağlam olur. Sağlam həyat tərzini seçmək, düzgün qidalanmaq və idmanla məşğul olmaq immun sistemini gücləndirir. Zərərli maddələrdən uzaq qalmaq, həm də zehni sağlamlığı qoruyur. Sağlam alternativlərə yönəlmək, məsələn, meyvə suları və bitki çayları seçmək daha faydalıdır. Sosial mühitdən dəstək almaq və motivasiya ilə zərərli vərdişlərdən imtina etmək mümkündür. Zərərli vərdişlərin tərk edilməsi bədənə enerji və sağlamlıq qazandırır. Nəticədə daha güclü immunitet və daha uzun ömür mümkündür.
8. Təbii əlavələrdən istifadə etmək
Təbii əlavələr immuniteti gücləndirmək üçün effektiv vasitədir. Vitaminlər və minerallarla yanaşı, immun sistemini dəstəkləyən əlavələr də mövcuddur. Məsələn, propolis və bal antibakterial təsirləri ilə tanınır və immuniteti möhkəmləndirir. Zəncəfil və sarımsaq kimi təbii məhsullar viruslara qarşı təsirli olub xəstəliklərin qarşısını alır. Echinacea çayı və cövhəri immuniteti stimullaşdırmaqda geniş istifadə olunur. Omega-3 yağ turşuları iltihab əleyhinə təsir göstərərək bədənin müdafiə mexanizmini gücləndirir. Dəmir və sink çatışmazlığı immun sistemini zəiflədir, buna görə də əlavələr vasitəsilə bu elementləri bərpa etmək vacibdir. Qidalanmada probiotik məhsullara üstünlük vermək bağırsaq mikroflorasını dəstəkləyir və immuniteti artırır. Təbii əlavələrdən istifadə edərkən həkimlə məsləhətləşmək vacibdir, çünki dozalar fərdi ehtiyaclara görə dəyişir. Daimi olaraq təbii əlavələr qəbul etmək bədəni viruslara qarşı daha dözümlü edir.
9. Sosial münasibətləri gücləndirmək
Sosial əlaqələr insanın psixoloji sağlamlığı ilə yanaşı immun sisteminə də müsbət təsir edir. Dostlarla və ailə üzvləri ilə vaxt keçirmək stresin azalmasına və xoşbəxtlik hormonlarının ifrazına səbəb olur. Pozitiv sosial münasibətlər immun hüceyrələrin aktivliyini artırır və xəstəliklərə qarşı müqaviməti gücləndirir. Tədqiqatlar göstərir ki, insanın sosial dairəsi geniş olduqda bədəni daha çox immunitet yaradır. Tək qalmaq və sosial izolyasiya isə immun sistemini zəiflədir. Gündəlik həyatda kiçik söhbətlər və müsbət qarşılıqlı münasibətlər də böyük əhəmiyyət daşıyır. Sosial fəaliyyətlərə qatılmaq, könüllü işlərdə iştirak etmək insanın həyatına mənalı məqamlar əlavə edir və immuniteti dəstəkləyir. Yeni dostlar qazanmaq və mövcud əlaqələri gücləndirmək də psixoloji rahatlıq verir. Güclü sosial dəstək sistemi emosional vəziyyəti yaxşılaşdırır və xəstəliklərdən qoruyur. Sosial münasibətlərin müsbət təsiri insanın ümumi sağlamlığını qorumağa kömək edir.
10. Hava ilə düzgün təmasda olmaq
Havanın keyfiyyəti immunitetə təsir edən əsas faktorlardan biridir. Təmiz hava ilə zəngin yerlərdə vaxt keçirmək bədəni oksigenlə təmin edir və tənəffüs sistemini gücləndirir. Çirkli hava və zərərli qazlar tənəffüs yollarını zədələyərək immuniteti zəiflədir. Gündəlik olaraq açıq havada gəzmək, xüsusən park və meşəlik ərazilərdə olmaq immun hüceyrələri aktivləşdirir. Havanın rütubət dərəcəsi də əhəmiyyətlidir, quru hava nəfəs yollarını qıcıqlandıraraq infeksiyalara yol açır. Evdə və iş yerində havanın təmizliyini qorumaq üçün tez-tez havalandırma aparmaq tövsiyə olunur. Həmçinin, təmiz hava yuxu keyfiyyətini artıraraq immuniteti dəstəkləyir. Kondisionerlərdən istifadə edərkən filtr sistemlərini təmiz saxlamaq vacibdir, çünki toz və mikroblar immun sistemini zəiflədir. Hər gün ən azı 30 dəqiqə açıq havada olmaq stressi azaldır və sağlamlığı gücləndirir. Təmiz hava ilə təmasda olmaq bədənin xəstəliklərə qarşı müqavimətini artırır.
