Araşdırmalar A qan qrupu olan insanların 60 yaşından əvvəl insult keçirmə riskinin digər qan qruplarına nisbətən daha yüksək olduğunu ortaya qoyub.
Turkustan.az xəbər verir ki, alimlər müəyyən ediblər ki, A qan qrupu olan şəxslərin 60 yaşından əvvəl insult keçirmə riski digər qan qruplarına nisbətən daha yüksəkdir. O, bu riskin qanın laxtalanma proseslərində rol oynayan amillərlə əlaqəli ola biləcəyini düşünür. Lakin dəqiq səbəblər hələ tam açıqlanmayıb.
ScienceAlert-ə görə, genom tədqiqatçıları 2022-ci ildə Neurology jurnalında dərc olunan araşdırmada A qan qrupu geninin (xüsusilə A1 alt qrupu) erkən başlanğıc insult ilə birbaşa əlaqəli olduğunu sənədləşdiriblər. Tədqiqat insult keçirmiş 17 000-ə yaxın insanın və insult keçirməyən 600 000 nəzarət subyektinin genetik məlumatlarının təhlilinə əsaslanırdı.
Tədqiqata daxil edilən iştirakçılar 18-59 yaş arasında idi və Şimali Amerika, Avropa, Yaponiya, Pakistan və Avstraliyadan gəlmişdilər. İştirakçıların yalnız 35 faizi qeyri-Avropa mənşəli fərdlər idi ki, bu da tədqiqatın qlobal miqyasını məhdudlaşdıran amildir, lakin bütün genomun ətraflı təhlili göstərdi ki, erkən insult riski ilə güclü şəkildə əlaqəli olan bir genetik yerin olduğu bölgə ilə üst-üstə düşür.
Tədqiqatlar göstərir ki, A qan qrupunun genetik variantı olan insanlarda insult riski 16 faiz yüksəkdir. Lakin ekspertlər bildirirlər ki, bu göstərici kifayət qədər azdır və heç bir əlavə profilaktika və ya xüsusi tədbirlərə ehtiyac yoxdur.
Digər tərəfdən, tədqiqatın diqqətəlayiq nəticəsi 0 qan qrupu (xüsusilə 01 alt qrup) olan fərdlərin insult riskinin yüzdə 12 daha az olması idi.
Nə üçün A qan qrupunun insult riskinin daha yüksək olduğuna dair qəti izahat hələ tapılmayıb. Merilend Universitetinin damar nevroloqu, aparıcı tədqiqatçı Steven Kittner ScienceAlert-ə deyib: "Biz bunun trombositlər, qan damarlarını əhatə edən hüceyrələr və qan laxtalarının əmələ gəlməsində rol oynayan digər dövran edən zülallarla əlaqəli ola bilər" dedi.
Kittner, dəqiq mexanizmləri və əlaqələri anlamaq üçün daha çox araşdırmaya ehtiyac olduğunu vurğuladı. O, həmçinin qeyd etdi ki, nəticələri daha yaxşı başa düşmək üçün gələcək tədqiqatlara daha müxtəlif nümunələr daxil edilməlidir.
Qan qrupları dörd əsas kateqoriyaya bölünür: A, B, AB və 0, qırmızı qan hüceyrələrində və qan plazmasındakı antikorlarda tapılan xüsusi antigenlərə əsasən, bu təsnifat elmi olaraq ABO sistemi kimi tanınır. Həmçinin bu sistemin mühüm hissəsi də insanın qan qrupunun müsbət və ya mənfi olduğunu təyin edən Rhesus faktorudur (Rh). Bu antigen və antikor birləşmələri qan donorluğu, orqan transplantasiyası və bəzi tibbi müalicələrdə mühüm rol oynayır. Qan qrupları fərdin sağlamlıq risklərinə və xəstəlik meyllərinə də təsir göstərə bilən genetik faktorları daşıyır.
Eltac Zülfüqaroğlu/Turkustan.az
