ABŞ Prezidenti Co Baydenin Ukraynaya ATACMS uzaqmənzilli raketlərinin Rusiya ərazisində, konkret olaraq Kursk vilayətindəki hədəflərə qarşı istifadəsinə icazə verməsi, Vaşinqtonun siyasətində mühüm dönüş nöqtəsi kimi qiymətləndirilir. Bu qərar ABŞ-ın Rusiya ilə dolayısı ilə müharibədə iştirakını yeni səviyyəyə qaldırır və beynəlxalq arenada ciddi rezonans doğuracaq.
Rusiya ilə ABŞ arasında gərginliyin artması:
ATACMS raketlərinin Rusiyanın ərazisinə qarşı istifadə edilməsi Moskvanın sərt reaksiyasına səbəb olacaq. Rusiya rəhbərliyi bunu birbaşa təxribat və ABŞ-ın müharibədə tərəf olduğunu təsdiqləyən addım kimi qəbul edəcək. Bu isə Rusiya ilə ABŞ arasında diplomatik münasibətlərin daha da pisləşməsinə gətirib çıxara bilər.
Şimali Koreya ilə bağlı geosiyasi mesajlar:
Bu qərar, ilk növbədə, Şimali Koreyaya yönəlmiş siqnal kimi qiymətləndirilə bilər. Vaşinqton bu addımı ilə Pxenyana Rusiyaya hərbi dəstək göstərməmək üçün xəbərdarlıq edir. Lakin bu, Şimali Koreyanın ABŞ-a qarşı daha radikal siyasət yürütməsinə səbəb ola bilər.
Münaqişənin regional miqyasda genişlənməsi riski:
Rusiya ATACMS hücumlarına cavab olaraq Ukrayna ərazisində yeni, daha genişmiqyaslı hərbi əməliyyatlara başlaya bilər. Həmçinin, Moskva bu addımı ABŞ və müttəfiqlərinin Rusiyaya qarşı açıq müharibəyə keçidi kimi qəbul edərək NATO ölkələrinin infrastrukturuna qarşı təhdidlər səsləndirə bilər.
Avropanın mövqeyi və balansın dəyişməsi:
Fransa və Böyük Britaniya kimi digər Qərb ölkələrinin də uzaqmənzilli raketlərin istifadəsinə icazə verməsi ABŞ-ın addımından sonra daha real görünür. Bu isə Qərbin müharibəyə müdaxiləsinin genişlənməsi və Rusiya ilə qarşıdurmanın dərinləşməsi deməkdir.
Ukraynanın mövqeyinin güclənməsi və daxili təzyiqlər:
Ukrayna rəhbərliyi, xüsusilə Zelenski, bu qərarı böyük uğur kimi təqdim edəcək. Lakin bu, eyni zamanda, daha böyük hərbi və diplomatik nəticələr doğuracaq ki, Ukrayna rəhbərliyi bu təzyiqlərlə üzləşməli olacaq.
Proqnoz: Nələr baş verə bilər?
Moskvanın cavab tədbirləri:
Rusiya ABŞ-ın bu qərarına qarşı müxtəlif cavab tədbirləri həyata keçirə bilər. Bu tədbirlər arasında enerji infrastrukturlarına hücumlar, NATO ölkələrinə qarşı iqtisadi və kiberhücumlar, eləcə də hərbi eskalasiya ehtimalları var.
ABŞ və NATO-nun müharibədə daha aktiv iştirakı:
Bayden administrasiyasının bu addımı NATO ölkələrinin müharibəyə birbaşa müdaxiləsi ehtimalını artırır. Bu isə münaqişənin artıq regional çərçivədən çıxaraq qlobal səviyyəyə keçməsi riskini yaradır.
ABŞ-da daxili siyasi mübahisələr:
Bu qərar ABŞ daxilində, xüsusilə respublikaçılar tərəfindən ciddi tənqid olunacaq. 2024-cü il prezident seçkilərində bu məsələ Donald Tramp və digər müxalifət liderləri üçün əsas təbliğat vasitəsinə çevrilə bilər. Əgər Tramp seçkilərdə qalib gəlsə, Baydenin bu qərarını ləğv edə və müharibəyə yanaşmada fərqli siyasət izləyə bilər.
Ukraynadakı müharibənin uzanması:
ATACMS raketlərinin istifadəsi Ukraynanın hərbi üstünlüyünü artırsa da, müharibənin köklü şəkildə dəyişməsinə səbəb olmayacaq. Əksinə, bu, müharibəni daha uzunmüddətli və dağıdıcı hala gətirəcək.
Nəticə
Baydenin bu qərarı həm münaqişənin hərbi dinamikasına, həm də beynəlxalq münasibətlərə ciddi təsir göstərəcək. Bu addım, Qərblə Rusiya arasında yeni "soyuq müharibə" mərhələsinin dərinləşməsinə, eyni zamanda, NATO-nun gələcək strategiyasının müəyyən edilməsinə ciddi təsir edəcək. Geosiyasi gərginliyin artması fonunda regionda yeni balans axtarışları və diplomatik təşəbbüslərin artması gözlənilir. Lakin bu, münaqişənin yaxın gələcəkdə həll olunması ehtimallarını daha da azaldır.
Elçin Alıoğlu
visiontv.az
