"Müəllimlər və tələbələr üçün ictimai nəqliyyatda güzəştlərin tətbiqi, sosial rifahın yüksəldilməsi və təhsilin inkişafı baxımından strateji bir addım olardı"
Bunu Moderator.az-a açıqlamasında təhsil eksperti Kamran Əsədov deyib.
O qeyd edib ki, müəllimlər və tələbələr üçün ictimai nəqliyyat, metro, avtobus və qatar kimi xidmətlərdə gediş haqqı güzəştlərinin tətbiqi həm sosial, həm də iqtisadi baxımdan əhəmiyyətli bir təşəbbüs ola bilər:
“Bu cür təşəbbüslər, xüsusilə, müəllimlərin iş şəraitini yaxşılaşdırmaq və tələbələrin təhsilə çıxışını asanlaşdırmaq məqsədilə bir çox ölkədə tətbiq olunur və müsbət nəticələr verir. Azərbaycanın da bu istiqamətdə addımlar atması, həm müəllimlərə, həm də tələbələrə maddi dəstək göstərməklə yanaşı, təhsil sahəsinin inkişafına birbaşa töhfə verərdi.
Müəllimlərə və tələbələrə ictimai nəqliyyatda güzəştlərin tətbiqi həm iqtisadi, həm də sosial faydalar gətirə bilər. Müəllimlərin aylıq gəlirlərinin məhdud olduğu nəzərə alınarsa, ictimai nəqliyyatda güzəşt tətbiqi onların büdcələrinə müəyyən dərəcədə dəstək ola bilər. Hazırda müəllimlərin orta aylıq maaşı 400-600 manat arasında dəyişir ki, bu da onların gündəlik nəqliyyat xərclərinin ümumi büdcədə ciddi pay tutmasına səbəb olur. Eyni zamanda, tələbələr üçün də güzəştlər təhsil xərclərinin azaldılmasına, daha çox resurslarını tədris və elmi fəaliyyətlərə sərf etmələrinə imkan yarada bilər”.
Bir çox ölkədə müəllimlər və tələbələr üçün ictimai nəqliyyatda xüsusi güzəştlərin olduğunu deyən təhsil eksperti qeyd edir ki, Avstraliyada tələbələr üçün ictimai nəqliyyat xərcləri 50%-ə qədər subsidiyalaşdırılır:
“Almaniyada tələbələr üçün “Semesterticket” adlı xüsusi kartlar təqdim edilir ki, bu da onlara aylıq nəqliyyat xərclərində əhəmiyyətli qənaət etməyə imkan verir. İsveçdə isə müəllimlər və tələbələr üçün xüsusi kartlarla gediş haqlarında güzəştlər tətbiq olunur. Bu modellər Azərbaycanda da tətbiq edilə bilər və həm müəllimlərin, həm də tələbələrin maliyyə yükünü azaltmaqla onların motivasiyasını artırar.
Statistik göstəricilər də bu cür təşəbbüslərin vacibliyini təsdiq edir. Azərbaycanda hazırda təxminən 185 min tələbə və 160 min müəllim fəaliyyət göstərir. Bu qrupların ictimai nəqliyyatda güzəştlərdən yararlanması ölkə üzrə nəqliyyat sisteminin daha geniş istifadə olunmasına təkan verə bilər. Eyni zamanda, bu cür təşəbbüslər nəqliyyatda fərdi avtomobillərin istifadəsini azalda bilər ki, bu da şəhər yollarında tıxacların qarşısını almaq və karbon emissiyalarını azaltmaq baxımından müsbət nəticə verər”.
K.Əsədovun sözlərinə görə, gələcəkdə müəllimlər və tələbələr üçün digər güzəştlərin tətbiqi də nəzərdən keçirilə bilər:
“Məsələn, müəllimlər üçün xüsusi mənzil proqramları, kommunal xidmətlərdə endirimlər və ya tibbi sığortanın genişləndirilməsi təklif oluna bilər. Tələbələr üçün isə dərs vəsaitlərinin, texnologiya avadanlıqlarının (kompüter və ya planşetlərin) güzəştli şəkildə təmin edilməsi, kitabxana xidmətlərinin pulsuz və ya subsidiyalaşdırılmış olması mühüm addımlar ola bilər. Azərbaycanın təhsil sahəsində bu cür təşəbbüsləri həyata keçirməsi həm də ölkənin insan kapitalının inkişafına xidmət edəcəkdir. Müəllimlərə və tələbələrə göstərilən dəstək onların təhsil fəaliyyətlərinə daha çox diqqət ayırmasına, müəllimlərin iş şəraitinin yaxşılaşmasına və tələbələrin təhsil prosesinə daha çox motivasiya ilə qoşulmasına şərait yaradar. Ümumilikdə, müəllimlər və tələbələr üçün ictimai nəqliyyatda güzəştlərin tətbiqi, sosial rifahın yüksəldilməsi və təhsilin inkişafı baxımından strateji bir addım olardı. Bu təşəbbüs, eyni zamanda, Azərbaycanın təhsil sistemini daha da gücləndirərək, beynəlxalq təcrübədən ilham almış bir modelin formalaşdırılmasına töhfə verərdi. Gələcəkdə bu cür güzəştlərin tətbiqi təhsil siyasətinin prioritetlərindən biri olmalıdır”.
Mehin Mehmanqızı
