ABŞ Milli Kəşfiyyat Direktoru Ofisinin məxfi sənədləri qismən açıqlaması dünya ictimaiyyətində şok effekti yaradıb.
Musavat.com-un əldə etdiyi məlumata görə, bu sənədlərdə Vladimir Putinin Kremlin sərhədlərindən kənarda siyasi rəqiblərinə qarşı həyata keçirdiyi qətllərin detalları yer alır. ABŞ kəşfiyyatının yüksək ehtimalla Kremlin bu qətllərdə birbaşa iştirak etdiyini bildirməsi Rusiya hökumətinin beynəlxalq səviyyədə sərt tənqidinə yol açıb.
Sensasiya yaradan sənəd: məxfi məlumat necə ortaya çıxdı?
Məlumat Bloomberg jurnalisti Ceyson Leopolds’un ABŞ Milli Kəşfiyyat Direktoru Ofisinə göndərdiyi 2021-ci il tarixli rəsmi sorğu əsasında qismən açıqlanıb. Cavab isə bu həftə təqdim edilib. Söhbət 2016-cı ilə aid memorandumdan gedir. Bu sənəd Kremlin xaricdə həyata keçirdiyi siyasi qətllərin sistematik planlaşdırıldığına işarə edir.
Memorandumda adı keçən şəxslər kimlərdir?
Sənəddə adları çəkilən şəxslərdən bəziləri Kremlə qarşı açıq tənqidləri və ya Moskvanın maraqlarına zidd fəaliyyətləri ilə tanınır:
• Zelimxan Yandarbiyev – Çeçenistanın müstəqillik uğrunda mübarizə aparan liderlərindən biri. Onun 2004-cü ildə Qətərdə öldürülməsi beynəlxalq qalmaqal yaratmışdı;
• Aleksandr Litvinenko – keçmiş FSB zabiti, 2006-cı ildə Londonda polonium-210 ilə zəhərlənməsi dünya mediasında geniş işıqlandırılmışdı. Onun ölümü Qərb ilə Rusiya arasında diplomatik gərginliyi artırdı;
• Aleksandr Perepiliçni – rusiyalı biznesmen və korrupsiya məsələlərini ifşa edən şəxslərdən biri. O, 2012-ci ildə İsveçrədə müəmmalı şəkildə vəfat edib.
Bu şəxslərin öldürülməsi Kremlin sərhədlərdən kənarda da öz müxaliflərini susdurmaq üçün heç bir vasitədən çəkinmədiyini nümayiş etdirir.
ABŞ kəşfiyyatının açıqladığı sənədlər Rusiya hökumətinin yalnız ölkə daxilində deyil, beynəlxalq miqyasda da qorxu yaratmaq siyasətini təsdiqləyir.
Müşahidəçilər bildirirlər ki, bu ifşa Qərb ölkələrinin Rusiyaya qarşı daha sərt mövqe sərgiləməsinə təkan verə bilər. Xüsusilə Avropa və ABŞ arasında bu cür məlumatların paylaşılması Kremlin gələcək fəaliyyətlərini ciddi şəkildə məhdudlaşdıra bilər.
ABŞ və Qərb bu ifşalara necə reaksiya verəcək?
İndi əsas sual odur ki, Qərb ölkələri bu ifşalara necə cavab verəcək? Diplomatik təzyiqlərin artırılması, yeni sanksiyalar və ya digər tədbirlər gündəmə gələ bilərmi? Həmçinin, bu məlumatların üzə çıxarılması Rusiya daxilində siyasi müxalifətin daha da sıxışdırılmasına səbəb ola bilər.
Kreml sükutda: Moskva nəyi gizlədir?
Rusiya hökuməti bu ifşalara dair heç bir rəsmi açıqlama verməyib. Kremlin susqunluğu isə daha çox suallar doğurur: Vladimir Putin və onun ətrafı bu qətllərin arxasında olduğuna dair iddialara nə cavab verəcək?
Yeni bir dünya nizamına doğru?
Bu məlumatın açıqlanması Rusiya ilə Qərb arasında onsuz da gərgin olan münasibətlərin daha da mürəkkəbləşəcəyini göstərir. Kreml rejiminin qlobal miqyasda siyasi rəqibləri susdurmaq üçün heç bir vasitədən çəkinmədiyi bir daha sübut olunur. Dünya ictimaiyyəti isə bu cür halların davam etməməsi üçün yeni bir nizam yaratmağın yollarını axtarır.
Gələcəkdə nələr gözlənilir?
Kremlə qarşı olan təzyiqlərin artırılması və Rusiyanın beynəlxalq səviyyədə daha da təcrid olunması qaçılmaz görünür. Siyasi mühitdə yaşanan bu gərginliklər dünya nizamını köklü şəkildə dəyişə bilər. ABŞ-ın məxfi sənədləri artıq qlobal siyasətdə yeni bir mərhələnin başlandığını göstərir.
