Görünür, həyat və ölüm bioloji orqanizmin mövcudluğunun yeganə iki qütbü deyil. Alimlər üçüncü şərti - hüceyrələrin bir növ renessansını aşkar ediblər.
“Cebheinfo.az” “Euronews”-a istinadən xəbər verir ki, bu, tibbdə böyük bir irəliləyiş vəd edir.
Sietldəki Vaşinqton Universitetindən professor Piter Nobl və Kaliforniyadakı Ümid Şəhəri Milli Tibb Mərkəzindən Aleks Pojitkovun sözlərinə görə, orqanizmin ölümündən sonra onun hüceyrələri qida, oksigen, bioelektrik və ya biokimyəvi siqnalların mövcudluğunda həyatda sahib olmadıqları yeni qabiliyyətlərə sahib olurlar. Beləliklə, elm adamları ölü qurbağaların dəri hüceyrələrinin laboratoriyada Petri qabına uyğunlaşa bildiyini və kortəbii olaraq "ksenobotlar" adlanan çoxhüceyrəli orqanizmlərə çevrildiyini aşkar ediblər.
Onlar həmçinin bildirdilər ki, insan ağciyərlərindəki tək hüceyrələr orqanizmin ölümündən sonra “antrobotlar” adlanan miniatür çoxhüceyrəli orqanizmlərə qruplaşa bilirlər.
Beləliklə, Noble və Pojitkovun tədqiqatları hüceyrələrin və orqanizmlərin yalnız bir- əvvəlcədən müəyyən edilmiş şəkildə təkamül etmələri ideyasına qarşı çıxır. Alimlər deyirlər ki, bu toxumaların orqanizmin ölümündən sonra yaşayıb fəaliyyət göstərə bilməsi bir sıra amillərlə müəyyən edilir. Bunlar ətraf mühit şəraiti, metabolik fəaliyyət və qorunma üsullarıdır.
Fərqli hüceyrə növlərinin fərqli yaşama müddəti var. Məsələn, insanlarda ağ qan hüceyrələri adətən ölümdən sonra 60-86 saat ərzində məhv olur. Siçanların skelet hüceyrələri 14 gün ərzində bərpa oluna bilər. Qoyun və keçilərin fibroblastları ölümdən təxminən bir ay sonra implantasiya edilə bilər.
Bu sahədə tədqiqatlar 15 ildən artıq davam edib. İlk təcrübələr elmi ictimaiyyət tərəfindən skeptisizmlə qarşılandı, lakin zaman keçdikcə əhval dəyişib. 2017-ci ildə alimlər siçan və balıqlarda ölümdən sonra minə yaxın genin fəaliyyət göstərdiyini aşkar ediblər.
Noble və Pozjitkov hesab edirlər ki, bu cür tədqiqatlar regenerativ tibb və immunoterapiyada inqilabi irəliləyişlərə gətirib çıxara bilər. Həmçinin zaman keçdikcə “qanuni ölüm” anlayışına yenidən baxmağa əsas verir.: “Biz həyatla bağlı əsas sualları dərk etmək ərəfəsindəyik”.
