Şərq Tərəfdaşlığı ölkələrində gender stereotiplərinə qarşı mübarizə aparmağın vaxtıdır. 2022-ci ildə həyata keçirilən “EU 4 Gender Equality” proqramı çərçivəsində aparılan tədqiqat göstərir ki, gender stereotipləri hələ də Azərbaycan, Belarus, Ermənistan, Gürcüstan, Moldova və Ukraynada gündəlik həyatı formalaşdırır.
QHT.az xəbər verir ki, ən geniş yayılmış stereotiplərdən biri “Qadınlar karyeralarına deyil, ailələrinə daha çox diqqət yetirməlidirlər”dir. Bu stereotip, qadınları ödənişsiz ev və uşağa qulluq işlərinə cəlb edir, onların işçi qüvvəsində iştirakını məhdudlaşdırır. Bu məsələnin həlli, kişilərin də ev işlərinə və uşaqlara qulluqda daha fəal olmalarını təşviq etmək üçün sübuta əsaslanan siyasətlər tələb edir.
Başqa bir stereotip “STEM fənləri qadınlar və qızlar üçün deyil”dir. Bir çox qadın, cəmiyyətdəki bu stereotiplər üzündən STEM sahələrində karyera qurmaqda çətinlik çəkir. Bu sahələrdə gender bərabərliyinin təşviq edilməsi üçün təhsil müəssisələri və cəmiyyətin dəstəyini artırmaq vacibdir.
Digər bir stereotip isə “Zorakılığa haqq qazandırmaq olar”dır. Bəzi cəmiyyətlərdə zorakılığa qarşı tolerans yüksəkdir və qadınlar bu zorakılığı ictimai səbəblərlə əlaqələndirirlər. Bunun qarşısını almaq üçün daha güclü maarifləndirmə kampaniyaları və güclü institusional dəstək tələb olunur.
Stereotiplərdən biri də “Əlilliyi olan qadınlar işləyə bilməz”dir. Əlilliyi olan qadınlar peşəkar sferada ciddi maneələrlə üzləşirlər. Şərq Tərəfdaşlığı ölkələrində bu qadınlar əmək bazarında iştirakı yüksək qiymətləndirsələr də, işə götürənlər tərəfindən ayrımçılığa məruz qalır və bu, yüksək maaşlı işləri çətinləşdirir. İnklüziv təhsilin olmaması və fiziki, informasiya maneələri onların iş tapmalarını daha da çətinləşdirir.
Son olaraq, “Cinsi tərbiyə faydasızdır” stereotipi də mövcuddur. Cinsi maarifləndirmə gender bərabərliyi və zərərli stereotiplərlə mübarizədə mühüm rol oynayır, lakin hələ də bir çox cəmiyyətdə kifayət qədər önəm verilmir. Cinsi təhsil, sağlam düşüncə və cəmiyyətin inkişafı üçün vacibdir.
Bütün bu stereotiplərlə mübarizə aparmaq üçün həm dövlət, həm də özəl sektorda təhsil proqramlarının həyata keçirilməsi vacibdir.
Pərvanə Fərhadqızı
