Norveç beynəlxalq inkişaf naziri Anne Bise Tvinnereym dünyanın qarşıdakı 10 il ərzində plastik tullantı böhranını idarə edə bilməyəcəyini və bu səbəbdən plastik istehsalının azaldılması lazım olduğunu vurğulayıb. Tvinnereym bu həftə Cənubi Koreyanın Busan şəhərində keçiriləcək BMT-nin plastik çirkliliyinin azaldılması müzakirələrindən əvvəl verdiyi açıqlamada plastik istehsal edən ölkələrlə digər ölkələr arasında ciddi fikir ayrılığının olduğuna diqqət çəkib.“Yüksək Məqsədlər Koalisiyası” adlanan Norveç və Ruandanın başçılıq etdiyi 60-dan çox ölkəni təmsil edən Tvinnereym, plastik çirklənmə ilə mübarizənin istehsal mərhələsindən başlayaraq bütün plastik həyat dövrünü əhatə etməli olduğunu müdafiə edir. Bununla belə, o, neft hasil edən ölkələrin güclü müqaviməti səbəbindən indiki mərhələdə mükəmməl razılaşmanın mümkün olmayacağını bəyan edib.Son araşdırmalar mikroplastiklərin insan plasentalarında, arteriyalarında və testislərində tapıldığını, infarkt, insult və digər sağlamlıq problemlərinə səbəb ola biləcəyini ortaya qoyub. Bu vəziyyət plastiklərin insan sağlamlığı, biomüxtəliflik və iqlim üçün təhlükələrini bir daha gündəmə gətirib.Tvinnereym ölkələri cəsarətli addımlar atmağa çağıraraq, "Dünyanın liderliyə və xoş xəbərlərə indi həmişəkindən daha çox ehtiyacı var" deyib.Xatırladaq ki, iki il əvvəl 175 ölkə plastiklərin bütün həyat dövrünü əhatə edən hüquqi saziş üçün danışıqlara başlamağa razılaşıb. Bununla belə, plastik sənayesinin 712 milyard dollarlıq ölçüsünün kəsilməsinin lazım olub-olmaması ilə bağlı fikir ayrılıqları səbəbindən prosesdə irəliləyiş əldə edilməyib.Tvinnereym sadəcə olaraq təkrar emalın və tullantıların idarə edilməsinin artırılmasının kifayət etmədiyini, plastik istehsalı və istehlakı azalmasa, on il ərzində plastikin həcmi ilə bacara bilinməyəcəyini bildirib. Mütəxəssislər 2060-cı ilə qədər plastikdən istifadənin üç dəfə artacağını və plastik tullantıların yarısının zibilliklərə atılacağını proqnozlaşdırırlar.Bildirilir ki, bəzi birdəfəlik plastiklərin dövriyyədən çıxarılması və plastiklərdə (xüsusilə qida qablaşdırmalarında və uşaq oyuncaqlarında) zərərli kimyəvi maddələrin qadağan edilməsi ilə bağlı qlobal səviyyədə konsensus əldə edilə bilər. Bununla belə, Səudiyyə Ərəbistanı, Rusiya və İran kimi qalıq yanacaq istehsal edən ölkələr hasilatın azaldılmasını rədd edir və diqqətin tullantıların idarə olunmasına yönəldilməsinin vacibliyini müdafiə edirlər.ABŞ plastik istehsalında dünya liderlərindən biri kimi bu yaxınlarda istehsal məhdudiyyətlərini dəstəkləyə biləcəyini bildirib. Lakin Donald Trampın prezidentliyə qayıdışı bu siyasətlərin məqsədəuyğunluğu ilə bağlı suallar yaradır.Mütəxəssislər Çin rəhbərliyinin danışıqlarda kritik rol oynaya biləcəyini ifadə edərək, “Çin hərəkətə keçərsə, effektiv razılaşma əldə etmək şansımız artacaq. Ancaq əks halda bu proses kifayət qədər çətin olacaq”, - deyə vurğulayıblar.Plastik çirklənmə ilə mübarizədə kritik əhəmiyyət kəsb edən BMT danışıqları dekabrın 1-də başa çatacaq. Ölkələr arasında bölünməyə baxmayaraq, Tvinnereym "Ümid edirəm və irəliləyiş əldə edəcəyimizə inanıram" deyərək prosesin uğurla yekunlaşacağına dair optimist mövqe nümayiş etdirib.Mənbə: Guardian
