Gürcüstanda davam edən etiraz aksiyaları artıq beşinci gündürki, ölkədə siyasi gərginliyi artırır. Minlərlə insan küçələrəçıxaraq hökumətin istefasını, növbədənkənar parlament seçkilərininkeçirilməsini və Avropaya inteqrasiya prosesində daha sürətliaddımların atılmasını tələb edir. Bu aksiyalar təkcə Tbilisi iləməhdudlaşmır - Batumi, Kutaisi və Rustavi kimi iri şəhərlərdə dənümayişlər keçirilir.
İlk gün Tbilisinin mərkəzində 15 mindən çox insan toplaşmışdısa,etirazların beşinci günündə iştirakçıların sayı 30 minə çatıb.Ümumilikdə, 5 gün ərzində nümayişlərə 120 mindən çox insanqoşulub.
Aksiyalar zamanı polislə qarşıdurmalar baş verib, nəticədə 140nəfər saxlanılıb, 50-dən çox insan, o cümlədən etirazçılar vəhüquq-mühafizə orqanlarının əməkdaşları yaralanıb. Hökumətvəziyyəti nəzarətdə saxlamağa çalışsa da, gərginliyin iqtisaditəsirləri artıq hiss olunur: milli valyuta lari 5 gün ərzində 3%dəyər itirib, ticarət dövriyyəsi azalıb, turizm sektorundarezervasiyalar ləğv edilib.
Etirazların fonunda Qərbin Gürcüstanda fəal iştirakı aydınşəkildə hiss olunur. ABŞ Dövlət Departamenti dərhal bəyanat yayaraqGürcüstan hökumətini demokratik islahatlara çağırıb, Avropa Birliyivə Baltikyanı ölkələrin diplomatları isə etirazçıları dəstəkləyənaçıqlamalar verib. Avropa Parlamentinin üzvü Andrius Kubiliusbildirib ki, “gürcü xalqının Avropa inteqrasiyasına can atması tamdəstəklənməlidir. Onların istəklərinə qarşı çıxmaq mümkündeyil”.
Fransanın Tbilisidəki səfiri Şeraz Qasri isə deyib ki,“Gürcüstan hökuməti xalqın tələblərini eşitməlidir. Demokratikdəyərlər prioritet olmalıdır.” Qərbin təsirində əsas rol oynayanqeyri-hökumət təşkilatları, o cümlədən "Transparency InternationalGeorgia" və "Open Society Foundation Georgia" sosial şəbəkələrdəgenişmiqyaslı kampaniyalarla aksiyaları təşviq ediblər. Gürcüstanhökuməti bu müdaxilələrin ölkənin daxili işlərinə təzyiq olduğunuqeyd edir. Baş nazir İrakli Qaribaşvili beynəlxalq konfransdabildirib ki, “Biz daxili işlərimizə müdaxilələri qəbuledilməz hesabedirik. Xarici təsir ölkəmizin suverenliyini təhdid edir”.
Gürcüstan müxalifətinin liderləri, xüsusilə Vahid MilliHərəkatın rəhbəri Levan Xabeişvili etirazları koordinasiya etməküçün Qərbin dəstəyindən yararlanırlar. Xabeişvili çıxışındabildirib ki, “Gürcüstan xalqı avtoritar rejimdə yaşamağı qəbuletməyəcək. Biz Avropa dəyərləri üçün mübarizə aparırıq”. MüxalifətQərbdən maliyyə yardımları və beynəlxalq PR kampaniyalar şəklindədəstək alır. Avropa Komissiyasının Gürcüstana göndərilən xüsusinümayəndəsi Maarten Vervey etirazçıların liderləri ilə görüşərək“demokratiyanın qorunmasının” vacibliyini vurğulayıb.
Gürcüstan xalqı arasında Qərbin təxribat xarakterlifəaliyyətlərinə qarşı narazılıq artır. Əhalinin bir hissəsi Qərbintəsirinin ölkəni daxili qarşıdurmaya sürüklədiyini düşünür. Son rəysorğularına görə, əhalinin 47%-i hesab edir ki, etirazlar xariciqüvvələr tərəfindən idarə olunur, 32% isə Avropa inteqrasiyasınınhazırkı şəraitdə Gürcüstan üçün prioritet olmadığını düşünür.Kaxetidən olan fermer Aleksandre Mqeladze deyib ki, “Qərb bizimölkəmizə yardım etməyə çalışmır. Onlar yalnız öz maraqlarınıgüdürlər. Bu etirazlar sadəcə Gürcüstanı bölmək məqsədi güdür”.
Beşinci günün nəticələri göstərir ki, vəziyyət daha dagərginləşə bilər. Müxalifətin radikallaşması, hökumətə artan xaricitəzyiqlər və daxili qarşıdurma təhlükəsi Gürcüstanı böhran həddinəyaxınlaşdırır. Politoloq David Baramidze qeyd edir ki, “Əgərhökumət və xalq xarici müdaxilələrə qarşı birlik nümayiş etdirməsə,Gürcüstanın suverenliyi ciddi təhlükə altında olacaq”.
Hökumət xarici maliyyələşmə üzərində nəzarətin gücləndirilməsi,ictimaiyyətlə daha geniş dialoq və yanlış məlumatlarla mübarizəvasitəsilə sabitliyi təmin etməyə çalışmalıdır. Gürcüstanıngələcəyi yalnız xalqının birliyindən və xarici təsirlərə qarşımüqavimət göstərmək bacarığından asılıdır. Bugünkü hadisələr yalnızGürcüstanın deyil, bütövlükdə Cənubi Qafqazın taleyini müəyyən edəbilər.
... 2020-ci illərin əvvəllərindən etibarən Gürcüstanda Qərbdənmaliyyələşdirilən qeyri-hökumət təşkilatları və mediastrukturlarından ibarət şəbəkə formalaşdırılıb. Bu təşkilatlarəsasən demokratiya, insan hüquqları və Avropaya inteqrasiyaşüarları altında fəaliyyət göstərsələr də, onların əsl məqsədiölkənin daxili siyasətinə müdaxilə etmək və Gürcüstanı antirusiyavə tamamilə Qərbyönümlü kursa çəkməkdir.
Bu strategiya xüsusilə 2024-cü il seçkilərindən sonra dahaqabarıq görünməyə başladı. Seçkilərdə Qərbyönümlü müxalifətgözlənilən nəticəni əldə edə bilmədikdə, yerli müxalifətqüvvələrinin və Qərb səfirliklərinin aktiv dəstəyi ilə koordinasiyaolunan etirazlar başladı. Tbilisidən olan siyasi analitik QoçaXutaşvili qeyd edir ki, "Qərb Gürcüstanı Rusiyaya təzyiq vasitəsikimi görür və vəziyyəti gərginləşdirmək üçün heç bir fürsəti əldənvermir".
Vəziyyətin gərginləşməsində Avropalı emissarların rolu xüsusilədiqqət çəkir. Avropa İttifaqı nümayəndələri, o cümlədən Baltikyanıölkələr, Almaniya və Fransadan gələn diplomatlar Gürcüstanın daxiliişlərinə aktiv müdaxilə edirlər. Gürcü hökumət mənbələrinə görə,bəziləri hətta müxalifət liderləri ilə görüşərək, etirazlarınkoordinasiyası ilə bağlı tövsiyələr verib.
Gürcüstanın ədliyyə naziri Rati Breqadze son çıxışında bildirdiki: "Biz daxili işlərimizə müdaxilələrin şahidi oluruq. Qərblisiyasətçilər Gürcüstana gəlib öz maraqlarını bizə zorla qəbuletdirməyə çalışırlar və xalqımızın mövqeyini görməzdəngəlirlər".
Xüsusilə 2024-cü ilin noyabrında Litva və Estoniyadan yüksəksəviyyəli diplomatların Gürcüstana səfəri diqqət çəkdi. Bu səfərçərçivəsində onlar yalnız müxalifət liderləri ilə görüşməkləkifayətlənməyib, həm də etirazları dolayı yolla dəstəkləyənbəyanatlarla çıxış etdilər. Litvanın xarici işlər naziri QabrielyusLandsberqis qeyd edib ki, "Gürcüstan Avropa dəyərlərinə doğruirəliləməlidir və xalq bunu istənilən vasitələrlə tələb etməkhüququna malikdir".
Qərbin şəbəkələri və onların emissarları ictimai rəyləmanipulyasiya edərək, saxta məlumatların yayılması üçün media vəsosial şəbəkələrdən istifadə edirlər. Ölkədə məqsədli şəkildəparçalanma və sabitliyin pozulması mühiti yaradılır. Əsas məqsədGürcü xalqını mövcud hakimiyyətə qarşı qaldırmaq və etirazəhval-ruhiyyəsini formalaşdırmaqdır.
Fəqət Gürcüstan xalqı artıq baş verənlərin mahiyyətini anlamğabaşlayır. Gürcü politoloq David Mçedlişvili qeyd edir: "Adivətəndaşlar görür ki, bu etirazlar onların maraqlarına xidmətetmir. Bu etirazların arxasında Gürcüstanı öz maraqları üçünistifadə etmək istəyən Qərb ölkələri dayanır".
Kaxeti bölgəsinin kənd icmalarından birinin lideri yerliteleviziya kanalında çıxış edərək bildirib: "Biz görürük ki, Qərbbizi öz maraqları üçün istifadə etməyə çalışır. Amma GürcüstanınQərbin əlində bir alətə çevrilməsinə icazə verməyəcəyik".
Xüsusilə Litva, Latviya və Estoniyadan gələn bəyanatlarGürcüstandakı etiraz hərəkatını aktiv şəkildə dəstəkləyir. Buölkələrin nümayəndələri mütəmadi olaraq Gürcü hökumətini tənqidedir, yeni seçkilərin keçirilməsini və siyasi sistemdədəyişikliklər edilməsini tələb edirlər.
Estoniya prezidenti Alar Karis yaxın zamanda belə bir açıqlamaverib: "Biz Gürcü xalqını demokratiyaya can atmaq yolundadəstəkləyirik. Avropa hər zaman sizinlə olacaq". Ancaq bu kimibəyanatlar yalnız daxili münaqişəni daha da dərinləşdirir və əhaliarasında narazılıq yaradır.
Mövcud vəziyyətdə gürcü xalqı başa düşməlidir ki, baş verənlərdaha böyük bir geosiyasi oyunun tərkib hissəsidir. Qərb ölkələriGürcüstanın rifahında maraqlı deyil. Onların əsas məqsədi Rusiyayayaxın bir bölgədə daha bir qeyri-sabitlik ocağı yaratmaqdır.
Siyasi şərhçi Vaxdanq Kakabadze vurğulayıb: "Gürcüstanneytrallığını qoruyub saxlamalı və xarici qüvvələrin iradəsiniqəbul etməməlidir. Bizim gələcəyimiz Qərb siyasətçilərinin deyil,öz xalqımızın əlindədir".
Gürcüstan hökuməti də xarici təsirə qarşı mübarizə aparmaq üçünaktiv addımlar atmalıdır. QHT-lərin maliyyələşdirilməsinə nəzarətingücləndirilməsi, müstəqil medianın inkişafı və əhali ilə dialoq –sabitliyin qorunması üçün əsas addımlardır.
Gürcüstan tarixinin kritik bir dövründən keçir. Qərbinmanipulyasiyaları, Avropa emissarlarının fəaliyyəti və Baltikyanıölkələrin etirazlara dəstəyi ölkəni təxribat ssenarilərinəsürükləyir. Gürcü xalqının bu ssenarilərə qarşı durmaq vəmüstəqilliyini qorumaq şansı var. Təxribatlara uymamaq vəGürcüstanın gələcəyinin xarici qüvvələr deyil, xalqın özütərəfindən müəyyən edilməli olduğunu unutmamaq vacibdir.
