Müasir dövrdə təhsil prosesi yalnız biliklərin öyrədilməsi ilə məhdudlaşmır. Şagirdlərin sosial-emosional vəziyyəti, motivasiyası və tədris mühitindəki psixoloji dəstəyi də uğurlu təhsil sisteminin vacib komponentləri sırasındadır. Bu mənada, təlimdə psixoloji dəstək vasitələrinin tətbiqi həm şagirdlərin, həm də müəllimlərin inkişafına töhfə verir.
Psixoloji dəstəyin əhəmiyyəti
Tədqiqatlar göstərir ki, sağlam psixoloji mühit akademik nailiyyətlərin artırılmasında mühüm rol oynayır. Şagirdlər təhsil zamanı yalnız bilik öyrənmir, eyni zamanda stress, təzyiq və digər emosional çətinliklərlə qarşılaşır. Bu çətinliklərin idarə olunmasında məktəb mühitində tətbiq edilən psixoloji dəstək vasitələri xüsusi əhəmiyyət kəsb edir.
Psixoloji dəstək vasitələri, şagirdlərin fərdi ehtiyaclarını nəzərə alaraq, onların özünüdərki, problem həll etmə bacarıqları və emosional sabitliklərinin inkişafına kömək edir. Belə dəstək həmçinin müəllimlərin də iş yükünü azaldır, çünki şagirdlərin davranış və emosional problemləri azaldıqda, tədris prosesinin effektivliyi artır.
Tətbiq edilən vasitələr
Təhsil sistemində psixoloji dəstəyin tətbiqi üçün müxtəlif metod və vasitələr mövcuddur:
Məktəb psixoloqlarının fəaliyyətiMəktəb psixoloqları şagirdlərin emosional vəziyyətini izləyir, fərdi və qrup şəklində məsləhətlər verir. Onlar təhsil prosesində şagirdlərin motivasiya və özünəinamını artıran xüsusi proqramlar hazırlayır.Sosial-emotional təlimlərBu təlimlər vasitəsilə şagirdlər öz emosiyalarını anlamaq, idarə etmək və sağlam münasibətlər qurmaq bacarıqlarını öyrənir. Sosial-emotional təlimlər dünya üzrə müasir təhsil sistemlərinin ayrılmaz bir hissəsidir.Art terapiya və kreativ metodlarRəsm çəkmək, musiqi və digər sənət növləri uşaqlara öz hisslərini ifadə etmək üçün yaradıcı yollar təqdim edir. Bu yanaşma həmçinin stress və narahatlığı azaltmağa kömək edir.Müəllimlər üçün psixoloji təlimlərMüəllimlər, şagirdlərin emosional vəziyyətlərini daha yaxşı başa düşmək və onlara dəstək olmaq üçün xüsusi təlimlərdən keçə bilər. Bu yanaşma həm də müəllimlərin peşəkar inkişafına şərait yaradır.Rəqəmsal resursların istifadəsiRəqəmsal platformalar şagirdlərin stressini azaltmaq üçün meditasiya, zehinlilik və emosional idarəetmə təlimləri təqdim edə bilər.Tətbiqdə qarşıya çıxan çətinliklər
Azərbaycanda psixoloji dəstək vasitələrinin məktəblərdə tətbiqi hələ də tam sistematikləşdirilməyib. Məktəb psixoloqlarının sayının azlığı, maddi-texniki bazanın zəifliyi və psixoloji dəstəyin əhəmiyyəti ilə bağlı məlumatlılığın aşağı olması bu sahədəki əsas problemlərdəndir.
Psixoloji dəstək vasitələrinin tədris prosesində tətbiqi, yalnız akademik nəticələrin deyil, həm də şagirdlərin ümumi inkişafına töhfə verir. Bu sahədə davamlı təkmilləşdirmə işləri aparılmalı, həm müəllimlər, həm də valideynlər psixoloji dəstəyin əhəmiyyətini dərk etməlidir. Yalnız bu yolla təhsil sistemində həm şagirdlərin, həm də cəmiyyətin inkişafına nail olmaq mümkündür.
Bəhman Hüseyn
