Bəzi köhnə vərdişlərdən qurtulmaq lazımdır
Bütün körpələr yaraşıqlıdır, amma etiraf edək ki, eyni paltarı geyinən əkiz körpələr daha yaraşıqlıdır. Ancaq bu vəziyyətin təsiri, yəni əkizləri ilə eyni paltarı geyinib eyni oyuncaqlarla oynamaq heç də “şirin” deyil...
Əkiz körpə və uşaqların, xüsusilə də eyni əkizlərin eyni paltarda geyindirilməsi bütün dünyada görülən bir davranışdır. Körpələrin əkiz olduğunu öyrəndiyiniz andan siz eyni paltarları, oyuncaqları və əşyaları hədiyyə olaraq almağa başlayırsınız.
Körpələr doğulduqdan sonra, bəzən səhər hazırlaşmaq üçün tələskənlik zamanı ailələrin eyni paltarı geyinməsi daha praktik ola bilər. Əslində, bəzən uşaqlara "mənim niyə sarı deyil" deyərək, yaşı yaxın olan bacı-qardaşlar arasında dava olmasın deyə eyni şeyləri almaq olar. Lakin ekspertlər bunun düzgün qərar olmadığını deyir və valideynlərə xəbərdarlıq edir:
"Bunu etsəniz, əkiz övladlarınızın fərd olmasına mane olacaqsınız".
Uşaq və yeniyetmələr üçün terapevt və mütəxəssis psixoloq Aynur Sayım deyir ki, ailələr ümumiyyətlə, uşaqlarına eyni paltar geyindirir və onlara ədalətli olmaq motivi ilə eyni hədiyyələri alırlar; Hətta onları eyni sinifə yerləşdirməyə meyillidirlər.
Əkiz qardaşların tamamilə ayrı fərdlər olduğunu vurğulayan Sayım, bu səbəbdən onlara eyni paltar geyindirməyi tövsiyə etmədiklərini vurğulayır və əlavə edir: “Biz bu uşaqlara doğulduğu andan ayrı fərd olduqlarını hiss etdirməliyik. Biz onlara fərdi xüsusiyyətlərimizin və seçimlərimizin fərqli olduğu mesajını verməliyik. Onlar artıq fiziki cəhətdən bir-birinə bənzəyirlər və davranışlarında və şəxsiyyətlərinin inkişafında fərqlərlə özünü göstərmək şansına malikdirlər. Eyni şəxs kimi hərəkət etdiyimiz zaman bunu onlardan götürürük".
Eyni paltarı geyən uşaqların bir-birini eyni insan kimi qəbul edəcəyinə diqqət çəkən Sayım, “Hər bir fərd unikaldır və xüsusi bir yanaşma gözləyir. Onun ehtiyacları fərqlidir, başa düşüldüyünü dərk etmək istəyir" deyir.
Məlumdur ki, uşaqlar ilk növbədə valideynlərinin diqqətini cəlb etmək istəyirlər. Eyni paltarı geyinmək və eyni oyuncaqlarla oynamaq uşaqlarda valideynlərinin diqqətini çəkə bilməyəcəyini düşünməsinə səbəb ola bilər ki, bu da uşaqlar arasında rəqabətə səbəb olur. Aynur Sayım əkizlər arasında yarana biləcək rəqabətlə bağlı bu açıqlamanı verir: “Valideynlərə özlərini göstərmək üçün onların arasında rəqabət də başlaya bilər. Çünki həyat boyu ən əsas hissimiz fərdi olmaq üçün göstərdiyimiz səydir. “Uşaq ailəyə “Mən fərqli bir fərdəm” mesajını vermək üçün aqressiya göstərə bilər”.
Sözügedən əkizlərin qərarvermə və problem həlletmə bacarıqlarının inkişaf etdirə bilməyəcəyini ifadə edən Sayım, bu qardaşların yetkin yaşlarında belə bir-birindən ayrı yaşaya bilməyən əkizlərə çevrilə biləcəyini xatırladır.
“Çünki onlara eyni fərd kimi yanaşırdılar. Onlar da bunu öyrənirlər. Bu cür rəftar edilən uşaqlarda “Sən qardaşın olmadan mövcud ola bilməzsən” anlayışı formalaşır. “Bəli, bir-birlərinə dəstək olacaqlar, qardaşlıq bağlarını gücləndirəcəklər, amma eyni adam olduqlarını düşünüb böyüməzlər” deyən ekspert məsələnin əsasının fərdiləşmənin qarşısının alınması olduğuna işarə edir.
Onda nə etməli?
Uşaqlara "əkizlər" deyilməməli, adları ilə müraciət edilməlidir;
Onlar əvvəldən öz fikirlərini daha çox soruşmalıdırlar; onlarla seçim etməlidir;
Onlara qərar qəbul etmək imkanı verməli və bir-birlərinə fikirlərinin fərqli ola biləcəyini göstərməlidirlər;
Mümkünsə, ayrı-ayrı məktəblərə, yoxsa, ayrı-ayrı siniflərə yazılsınlar.
Aynur Sayım əkiz uşaq böyütməyin çətin olduğuna bildirərək, bu məqama diqqət çəkir: “Təbii ki, əkiz uşaq böyütmək asan deyil. Onların eyni məktəbə göndərilməsi təbii olaraq bu yaşayış şəraitində bir az daha praktikdir. Ancaq ailələr ilkin mərhələdən başlayaraq uşaqlarına fərqli geyindirməklə, seçim etmələrini təmin etməklə, müxtəlif oyuncaqlar alıb onlara paylaşmağı öyrətməklə başlaya bilərlər”.
