"İran dərin iqtisadi və energetika böhranı ilə üz-üzə qalıb, bu, ayətüllah rejiminin süqutuna səbəb ola bilərmi?.."
İran ağır energetika böhranı və beynəlxalq sanksiyalarla üz-üzə qalıb. Ölkə sakinləri son dərəcə mürəkkəb vəziyyətə düşüb, bu da rejimin sabitliyinə təhlükə törədir.
Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "The New York Times" nəşri yazıb.
Nəşr yazır ki, energetika böhranı səbəbindən hökumət müəssisələri bağlanıb və ya qısaldılmış qrafiklə işləyir, məktəb və kolleclər koronavirus pandemiyasından sonra ilk dəfə olaraq onlayn tədrisə keçib. Həmçinin avtomobil yolları və ticarət mərkəzləri qaranlığa qərq olub, İran istehsalı isə müəssisələrin elektrik enerjisiz qalması səbəbindən, demək olar ki, tamamilə dayanıb.
Dünyada təbii qazın və xam neftin ən böyük ehtiyatlarına malik olmasına rəğmən, İran tammiqyaslı energetika böhranı keçirir. Buna səbəb uzun illərin sanksiyaları, pis idarəetmə, köhnə infrastruktur, istehlakda israfçılıq, habelə İsrailin məqsədyönlü hücumlarıdır.
İran prezidenti Məsud Pezeşkian etiraf edib ki, problem kritik həddə çatıb. "Biz insanlardan üzr istəməliyik, çünki elə bir vəziyyətə düşmüşük ki, bunun əsas ağırlığı onların üzərinə düşür", - o, bəyan edib.
İranda iqtisadi və energetika böhranı ayətüllah rejiminin süqutuna səbəb ola bilərmi, yoxsa sərt gerçəklik iranlıları qəddar idarəçiliyin tələsində saxlayacaq?
"Radio Ran" fars nəşrinin aparıcısı Rani Əmrani baş verənlərin rəmzi aspektini qeyd edir: "İsrailin məhv edilməsinin rəmzi olan saatlar daha işləmir, sadəcə, ona görə ki, elektrik yoxdur". Bu metafora ciddi daxili problemlər və resurslar qıtlığı ilə üzləşən ölkənin ümumi vəziyyətini əks etdirir.
Suriya dərsləri
Ekspertlərin sözlərinə görə, iranlılar Bəşər Əsəd rejiminin hakimiyyəti əlində saxlamağa cəhd edən, lakin kütləvi etirazların təzyiqindən sayılı günlər ərzində çökən Suriyada baş verənləri müşahidə edərək çox şeyləri öyrənib. Lakin İran etirazçılarının İslam inqilabının güclü və amansız keşikçilərinə meydan oxuması üçün silah və resursları yetərli deyil.
İran rejimi repressiyaları gücləndirir, kütləvi edamlar, qanunların sərtləşdirilməsi, əhalinin qorxudulması ilə məşğuldur. "İranlılar anlayır ki, rejim bir neçə günə süqut edə bilər, lakin bilir ki, ayətüllah kimi rejimlər asanlıqla təslim olmayacaq", - Əmrani vurğulayıb.
Beynəlxalq dəstəyin rolu
Tarix göstərir ki, diktatura rejimlərinə qarşı etirazlar çox vaxt beynəlxalq dəstək olanda uğurlu olur. Məsələn, Suriyada üsyançılar Türkiyə və digər ölkələrdən dəstək alıb. İranda Qərb və ya İsrail tərəfindən belə əhəmiyyətli dəstək yoxdur. Bu, vətəndaşların birləşməsini çətinləşdirir və onların uğur qazanmaq şanslarını azaldır.
Əmrani hesab edir ki, İsrail öz strategiyasına yenidən baxmalıdır. "Bir ölkə rejimi devirə bilməz, lakin buna kömək edə bilər. Məsələn, kürdlər və ya beluclar kimi milli azlıqlara dəstək verə və media vasitəsilə İran əhalisinə təsiri gücləndirə bilər".
İran dəyişikliklər astanasındadır?
Başlıca sual qalır: "İranlılar rejimə qarşı üsyana qalxa biləcəkmi?" Bu suala cavab bir çox cəhətdən beynəlxalq dəstəkdən, habelə ölkə daxilində iqtisadiyyat və energetikanın vəziyyətindən asılıdır. Hələlik cəmiyyət öz mübarizəsində təklikdə qalıb, Tehranda dəyişikliklər uzun müddət ləngiyə bilər.
[18:30, 22.12.2024] Səttar Həkim: //zn.ua/amp/WORLD/v-irane-enerheticheskij-krizis-ne-rabotajut-shkoly-i-predprijatija-iz-za-katastroficheskoj-situatsii-nyt.html
[19:34, 22.12.2024] Səttar Həkim: "Qəzza bölgəsində baş verənlər mənim ürəyimi param-parça edir" - Roma Papası
"Qeybət etməyin, xeyir-dua verin, xoş sözlər qardaşlıq və birlik yaradır, insanlığı bərqərar edir..."
Şənbə günü, dekabrın 21-də Roma Papası Fransisk Vatikanın müxtəlif departamentlərinə başçılıq edən kardinallar qarşısında illik Milad müraciətilə çıxış edib.
Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "Reuters" nəşri yazıb.
Məlumatda deyilir ki, bu dəfə Roma Papası öz çıxışını İsrailin Qəzza bölgəsinə aviasiya zərbələrini xatırlatmaqla başlayıb.
"Dünən uşaqlar bombardman edilib. Bu, qəddarlıqdır. Bu, savaş deyil. Mən bu barədə demək istədim, çünki bu, mənim ürəyimi param-parça edir", - pontifik deyib.
Daha sonra o, İsrail hakimiyyətinə öz vədini pozaraq Qüdsün katolik kilsəsi patriarxatının rəhbəri, kardinal Pyerbattist Pitsbalı Qəzzaya buraxmaqdan imtina etdiyindən şikayətlənib. Vatikan rəhbərinin dəftərxanası Fransiskin bu bəyanatını şərh etməkdən imtina edib.
İsrail Müdafiə Ordusu isə bunu təkzib edib və bəyan edib ki, kardinalın səfəri "prinsipcə bəyənilib və buna mane olan fövqəladə hallar olmazsa bazar günü baş tuta bilər".
İsrail Müdafiə Ordusu məlumat verib ki, Vatikandan Fələstin katoliklərinə göndərilən humanitar yardım ötən həftə Qəzzaya çatdırılıb və ordu "Qəzzada qalan xristian əhalinin həyatını hər vəchlə yüngülləşdirməyə çalışır, o cümlədən üçüncü ölkəyə getmək istəyənlərə yardım edir".
1, 4 milyard üzvü olan Roma Katolik Kilsəsinə başçılıq edən Roma Papası, adətən, münaqişələrə münasibətdə ehtiyatlı davranır, lakin son zamanlar o, İsrailin Qəzzada apardığı hərbi əməliyyatlarla bağlı öz mövqeyini açıq şəkildə ifadə edir. Pontifik diqqəti ona yönəldib ki, bəzi beynəlxalq ekspertlər Qəzzada baş verənləri soyqırım adlandırıb.
Öz növbəsində İsrail XİN riyakarcasına bəyan edib ki, İsrail günahsız insanların zərər çəkməməsi üçün, guya, fövqəladə səylər göstərir. Bu zaman müharibə başlanandan Qəzza bölgəsində 45 minə yaxın dinc insanın amansızcasına qətlə yetirilməsindən bircə kəlmə də deyilməyib.
Roma Papası öz çıxışında sözün gücünə diqqət çəkib. O, xatırladıb ki, Apostol Pavel qeybət etməyə deyil, xeyir-dua verməyə çağırır. Ona görə də hər bir xristianın qarşısında dayanan əsas vəzifə başqaları haqqında xeyirxah sözlər deməkdən ibarətdir. Xoş sözlər qardaşlıq və birlik yaradır, insanlığı bərqərar edir və Tanrının dünya ilə bağlı niyyətini əks etdirir.
