<p>“YAŞAT” Fondu tərəfindən Azərbaycan Respublikasının ərazi bütövlüyünün müdafiəsi ilə əlaqədar şəhid olmuş şəxslərin övladlarının yüksək səviyyəli təhsil imkanlarından yararlanmasına dəstək verilir.</p> <p>Fondan verilən məlumata görə, dəstək proqramı çərçivəsində əməkdaşlıq yaradılmış özəl məktəblərdə şəhid övladlarına ödənişsiz təhsil imkanı yaradılacaq. Müraciət edənlər arasında seçim müvafiq məktəb tərəfindən təşkil edilən imtahan əsasında aparılacaq.</p> <p>“YAŞAT” Fondu ilə əməkdaşlıq çərçivəsində Evrika Liseyində Bakı şəhəri, Nərimanov rayonu ərazisindən olan üç şəhid övladı üçün 100 % nisbətində güzəşt tətbiq edilir. </p> <p>Müraciətlər 8110 Çağrı mərkəzi vasitəsilə bazar ertəsi - cümə günləri saat 09:00-dan 18:00-dək qəbul edilir. </p> <p>Qeyd: Azərbaycan Respublikasının ərazi bütövlüyünün müdafiəsi ilə əlaqədar iki nəfər əlilliyi müəyyən olunmuş hərbi qulluqçunun övladı üçün təhsil mərkəzi tərəfindən 50 % güzəşt tətbiq ediləcək. Vəsaitin qalan hissəsi isə şəxsin özü tərəfindən qarşılanacaq.</p> <p>Son müraciət tarixi: 03.05.2021</p> <p>Qəbul imtahanı may ayının ikinci həftəsində keçiriləcək.</p>
<p><strong> </strong></p> <p><strong>“Ali təhsil müəssisələrindən xaric edilmiş şəxslər 6 (altı) ay müddətində ali təhsil müəssisəsinə bərpa olunmadıqda, çağırışa möhlət hüquqlarını itirir və ümumi əsaslarla müddətli hərbi xidmətə çağırılırlar”</strong></p> <p><strong> </strong></p> <p><strong>AzEdu.az </strong>xəbər verir ki, bu “Hərbi vəzifə və hərbi xidmət haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa əsasən "Ali təhsil haqqında" qanun layihəsinin ilkin versiyasında əksini tapıb. </p> <p><strong> </strong></p> <p>Möhlət hüququnu itirmiş şəxslər barədə rəsmi məlumat bir həftə müddətində ali təhsil müəssisəsinin rektoru tərəfindən onların hərbi uçotda olduqları dövlət qurumuna verilir.</p> <p> </p> <p>Qeyd edək ki, yeni qanun layihəsində tələbələrin hansı hallarda ali təhsil müəssisələrindən xaric edilməsi məsələsinə aydınlıq gətirilib.</p>
<p>"Ali təhsil müəssisəsinin muxtariyyəti var. Muxtariyyət dövlət qurumları ilə ali təhsil müəssisələri arasında, eləcə də ali təhsil müəssisəsinin rəhbərliyi və akademik heyəti arasında səlahiyyət və məsuliyyət bölgüsü ilə müəyyən olunur".</p> <p><strong>AzEdu.az-ın məlumatına görə,</strong> bu "Ali təhsil haqqında" qanun layihəsinin ilkin versiyasında əksini tapıb. </p> <p>Layihəyə əsasən, ali təhsil müəssisəsinin muxtariyyəti ali təhsil müəssisəsinin təsisçiləri tərəfindən qoyulmuş vəzifələrin həyata keçirilməsinin yollarını və formalarını sərbəst seçmək hüququ və eyni zamanda müəssisədə əldə etdiyi təhsilin keyfiyyətinə görə hüquqi-normativ aktlara uyğun məsuliyyətdə ifadə olunur.</p> <p>Ali təhsil müəssisəsi aşağıdakı hüquqlara malikdir:</p> <p>- ali təhsil müəssisəsinin nizamnaməsini hazırlamaq və qəbul etmək;</p> <p>- ali təhsil müəssisəsinin heyətini formalaşdırmaq;</p> <p>- təhsil proqramlarının məzmun və formalarını müəyyən etmək;</p> <p>- əlavə təhsil və doktorantura təhsili üçün tələbə qəbulu qaydalarını müəyyən etmək;</p> <p>- əsas tədqiqat istiqamətlərini müəyyən etmək;</p> <p>- ali təhsil müəssisəsinin təşkilati və idarəetmə strukturunu müəyyən etmək;</p> <p>- Müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilmiş dərəcələrdən aşağı olmayan aylıq əmək haqqı dərəcələrini müəyyən etmək;</p> <p>- ali təhsil müəssisəsinin bu qanunda göstərilən prinsip və vəzifələrinə zidd olmayan digər fəaliyyət göstərmək.</p> <p>Ali təhsil müəssisəsi öz işini müstəqil surətdə planlaşdırmaq, təlim-tərbiyə, elmi-tədqiqat, metodik, maliyə-təsərrüfat, iqtisadi, kommersiya və s. məsələləri sərbəst surətdə həll etmək, təlimin forma və metodlarını müəyyən etmək, müəssisəsini kadrlarla komplektləşdirmək, o cümlədən başqa dövlətlərin vətəndaşlarını işə qəbul etmək, müəyyən olunmuş əmək haqqı fondu çərçivəsində müəssisənin quruluşu və ştat cədvəlini təsdiq etmək, maliyyələşmənin müxtəlif növlərindən sərbəst istifadə etmək, tədris-tərbiyə müəssisəsində iaşə üzərində ictimai nəzarəti həyata keçirmək hüququna malikdir. </p> <p>Ali təhsil müəssisələri professor və dosent vəzifələrinə seçkilərin təşkil edilməsini müvafiq qaydalara uyğun şəkildə müstəqil həyata keçirir. </p> <p>Ali təhsil müəssisəsinin təsis etdiyi professor və ya dosent vəzifəsi seçkilidir və 5 il müddətinə seçilir. Azərbaycan Respublikasının ömürboyu təhsil üzrə Milli Kvalifikasiyalar Çərçivəsinin (AzMKÇ) 8-ci səviyyəsi üzrə kvalifikasiyanı tamamlamış və elmi dərəcə almış şəxslərin ali təhsil müəssisəsinin dosenti və ya professoru vəzifəsinə seçilmək və ya təyin edilmək hüququ var. Bu proses ali təhsil müəssisəsi tərəfindən təşkil edilir.</p> <p>Professor və ya dosent vəzifəsinə elan edilmiş müsabiqədə yalnız həmin vəzifələrin tutulmasına qoyulan tələblərə cavab verən elmi dərəcəsi olan şəxslər iştirak edə bilərlər.</p> <p>Elmi adlar mülkiyyət formasından asılı olmayaraq ali təhsil müəssisəsinin elmi (elmi-texniki) şuralarının qərarı əsasında Azərbaycan Respublikasında elmi və elmi-pedaqoji işçilərə elmi dərəcələr verilməsinə dair ixtisasların nomenklaturuna daxil olan ixtisaslardan biri üzrə verilir. Ali təhsil müəssisəsi tərəfindən professor və ya dosent vəzifəsinə seçilmiş əməkdaşla müqavilə bağlanılır və ona seçildiyi müddət ərzində müvafiq vəzifə maaşı, müvafiq icra hakimiyyəti orqanı və təhsil müəssisəsi tərəfindən müəyyən edilmiş əlavələr verilir. </p> <p>Ali təhsil müəssisəsində professor və ya dosent vəzifəsinə seçilmiş şəxslərin elmi adları yalnız seçildikləri təhsil müəssisəsində hüquqi qüvvəyə malikdir. (apa)</p>
<p>Koronavirus infeksiyası 2 il olacaq ki, dünyanı cənginə alıb. Bu virusa yoluxanlar arasında böyüklərlə yanaşı, uşaqlara da rast gəlinir.</p> <p>ABŞ və Böyük Britaniya alimləri koronavirus infeksiyasına yoluxan uşaqların beynində serebrovaskulit, ensefalit və insult kimi həyati təhlükəli patologiyaların müşahidə olunduğunu bildiriblər.</p> <p>Bəs Azərbaycanda yoluxan uşaqlarda bu simptonlar müşahidə olunubmu?</p> <p><br />Pediatr Vaqif Qarayev <strong>Modern.az</strong>-a deyib ki, pandemiya yaranan gündən indiyə kimi uşaqlar üçün ayrıca bir statistikanın olmadığını bildirib:</p> <p><br />“Uşaqlar arasında təhlükəli an nadir hallarda baş verir. Buna görə də uşaqlar arasında yoluxma və ölüm riski çox aşağıdır. Bu hal uşaqların orqanizmini zədələmir. Son vaxtlar xəstəlik yeni mutasiyalar yaratdığına görə, uşaqlarda yoluxma ilə bağlı bir qədər artım müşahidə olunur”.</p> <p><br />Pediatrın sözlərinə görə, virus ağır hal olduqda, tromboz yaradır:</p> <p>“Tromboz yarandıqda, həmin tromb beyin və ürək damarlarını tutur. Beyində insult, ürəkdə isə infarkt riski yaradır. Eyni hal böyüklər ilə yanaşı, uşaqlarda da baş verə bilər”.</p> <p>V.Qarayev deyib ki, dünya üzrə yoluxma hələ davam etsə də, ölüm faizi çox aşağıdır:</p> <p>“Pandemiya Çindən başlasa da, Pekində artıq maska da yığışdırılıb, insanlar həyatlarına normal şəkildə davam edirlər.</p> <p>Biz həkimlər və media nümayəndələri əhalini stressə salmamağa çalışmalıyıq. Koronavirus sözünü eşidən hər kəs depressiyaya düşə, psixoloji cəhətdən də bu xəstəliyi özlərində yarada bilərlər. Çalışmalıyıq ki, tez bir zamanda bu xəstəliyə qalib gələk.. Sağalanların sayı getdikcə yoluxanları daha çox üstələyir. Bu da o deməkdir ki, xəstəxanalarda boş yerlərin sayı artıb. Lakin bir neçə ay öncə yer yox idi”.(modernaz)</p>
<p> </p> <p><strong> </strong><strong>Ali təhsilalma formaları müəyyənləşib. </strong></p> <p><strong> </strong></p> <p><strong>AzEdu.az</strong> xəbər verir ki, bu "Ali təhsil haqqında" qanun layihəsinin ilkin versiyasında əksini tapıb. </p> <p> </p> <p>Layihəyə əsasən, ali təhsil səviyyələrində təhsilalma formaları aşağıdakılardır: </p> <p> </p> <p>- əyani təhsil (təlim və tədrisə tam cəlb olunma-fulltime) </p> <p> </p> <p>- qiyabi təhsil (təlim və tədrisə qismən cəlb olunma-parttime) </p> <p> </p> <p>- distant ( təlim və tədrisə məsafədən qoşulma), </p> <p> </p> <p>- sərbəst( eksternat). </p> <p> </p> <p>Layihəyə əsasən ali təhsil səviyyələrinin bir qismində distant təhsil almaq mümkün olmayacaq:</p> <p> </p> <p>Rezidentura səviyyəsində - əyani;</p> <p> </p> <p>Doktorantura səviyyəsində - əyani, qiyabi; </p> <p> </p>
<p> </p> <p><strong> </strong></p> <p><strong>Ali təhsilalma formaları müəyyənləşib. </strong></p> <p><strong> </strong></p> <p><strong>AzEdu.az</strong> xəbər verir ki, bu "Ali təhsil haqqında" qanun layihəsinin ilkin versiyasında əksini tapıb. </p> <p> </p> <p>Layihəyə əsasən, ali təhsil səviyyələrində təhsilalma formaları aşağıdakılardır: </p> <p> </p> <p>- əyani təhsil (təlim və tədrisə tam cəlb olunma-fulltime) </p> <p> </p> <p>- qiyabi təhsil (təlim və tədrisə qismən cəlb olunma-parttime) </p> <p> </p> <p>- distant ( təlim və tədrisə məsafədən qoşulma), </p> <p> </p> <p>- sərbəst( eksternat). </p> <p> </p> <p>Layihəyə əsasən ali təhsil səviyyələrinin bu formalarında distant təhsil almaq mümkün olacaq:</p> <p> </p> <p>Subbakalavr səviyyəsində - əyani, qiyabi distant, sərbəst; </p> <p> </p> <p>Bakalavriat səviyyəsində - əyani, qiyabi, distant, sərbəst və əsas (baza ali) tibb təhsili səviyyəsində -əyani; </p> <p> </p> <p>Magistratura səviyyəsində - əyani, distant; </p> <p> </p> <p>Yenidənhazırlanma təhsili üzrə - əyani, distant;</p> <p> </p> <p>Təkrar ali təhsil üzrə -əyani, qiyabi, distant. </p> <p> </p>
<p>Bakı şəhər, Sabunçu rayon 311 nömrəli tam orta məktəbdə ölkədə elan edilən xüsusi karantin qaydalarının pozulduğu müəyyənləşib</p> <p><strong>Oxu.Az-</strong>ın əldə etdiyi məlumata görə, bu il keçirilən Novruz bayramı zamanı məktəb direktoru Esmira Muradova heç bir karantin qaydalarına əməl etməyərək, uşaqlar üçün bayram şənliyi təşkil edib.</p> <p>Məsələ barədə Bakı Şəhəri üzrə Təhsil İdarəsi ilə əlaqə saxladıq. </p> <p>Qurumdan <strong>Oxu.Az</strong>-ın sorğusuna cavab olaraq bildirilib ki, məsələ ilə bağlı Bakı Şəhəri üzrə Təhsil İdarəsi tərəfindən müvafiq araşdırma aparılıb:</p> <p>“Araşdırma zamanı məktəbin rəhbərliyi tərəfindən “Xüsusi karantin rejimi dövründə Azərbaycan Respublikasında fəaliyyət göstərən təhsil müəssisələrində tədris və təlim-tərbiyə prosesinin təşkilinin müvəqqəti Qaydaları”nın tələblərinə zidd olaraq Novruz bayramına həsr olunmuş kütləvi tədbirin təşkil edildiyi və xüsusi karantin rejiminin tələblərinin pozulduğu müəyyən olunub”.</p> <p>“Araşdırmanın nəticələrinə əsasən, Bakı şəhəri 311 nömrəli tam orta məktəbin direktoru Esmira Muradova əmək müqaviləsi üzrə vəzifə funksiyalarını keyfiyyətsiz yerinə yetirdiyinə görə Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsinin 186-cı maddəsinə uyğun olaraq barəsində intizam tənbeh tədbiri tətbiq edilib.</p> <p>Bu kimi hallara qarşı qanunvericiliyin tələbləri çərçivəsində müvafiq tədbirlərin görülməsi hər zaman diqqət mərkəzində saxlanılır”,- deyə İdarədən əlavə edilib.</p> <p>Xatırladaq ki, son zamanlar müəllimlər arasında koronavirusa yoluxma və ölüm halları artıb. Kütləvi tədbirlərin də qadağan olunduğu bir vaxtda bəzi direktorların bu cür məsuliyyətsiz hərəkəti müəllimlərin COVID-19-a yoluxmasına və ölüm hallarına səbəb olur.</p> <p>Qeyd edək ki, aprelin 5-dən Bakı, Sumqayıt, Gəncə, Şəki şəhərləri və Abşeron rayonunun ümumi təhsil müəssisələrində əyani tədris dayandırılıb.</p>
<p>Tələbələrin köçürülməsi qaydası dəyişir.</p> <p> </p> <p><strong>AzEdu.az</strong> xəbər verir ki, bu "Ali təhsil haqqında" qanun layihəsinin ilkin versiyasında əksini tapıb.</p> <p> </p> <p>Layihəyə əsasən, tabeliyindən, mülkiyyət növündən və təşkilati-hüquqi formasından asılı olmayaraq, Azərbaycan Respublikasının bütün ali təhsil müəssisələrinə (xüsusi təyinatlı ali təhsil müəssisələri istisna olmaqla) bütün təhsilalanların, əcnəbi və vətəndaşlığı olmayan təhsilalanların bir ali təhsil müəssisəsindən və ya təhsil proqramından (ixtisasdan) digərinə köçürülməsi, xaric edilməsi, bərpa olunması və akademik məzuniyyət götürülməsi məsələləri bu qanunla tənzimlənir.</p> <p> </p> <p>Tələbələrin bir ali təhsil müəssisəsindən digərinə köçürülməsi, ixtisasının və (və ya) təhsilalma formasının dəyişməsi, tələbələr sırasına bərpası və akademik məzuniyyətdən qayıtması qış və yay tətili dövründə həyata keçirilir. Ali təhsilin magistratura səviyyəsində tələbələrin bir ixtisasdan (ixtisaslaşmadan) digərinə köçürülməsinə yol verilmir. Magistratura səviyyəsində təhsil alan tələbələr yalnız təhsilalma formasını dəyişmək, birinci tədris ilində eyni ixtisas (ixtisaslaşma) üzrə bir ali təhsil müəssisəsindən digərinə köçürülmək, xaric olunanlar isə öz ixtisası (ixtisaslaşması) üzrə əvvəl təhsil aldığı ali təhsil müəssisəsinə bərpa olunmaq hüququna malikdirlər. Bu prosedurlar qış və yay tətili dövründə həyata keçirilir.</p> <p> </p> <p>Bir ali təhsil müəssisəsindən digərinə köçürülən, ixtisasını dəyişən və tələbələr sırasına bərpa olunan şəxslər (dövlət sifarişi əsasında təhsil alanların eyni ixtisas üzrə köçürülməsi istisna olmaqla) təhsillərini yalnız ödənişli əsaslarla davam etdirirlər. Akkreditə olunmayan xarici ölkə ali təhsil müəssisələrinin tələbələrinin Azərbaycan Respublikasının ali təhsil müəssisələrinə köçürülməsinə və ya bərpa olunmasına yol verilmir.</p> <p> </p> <p>Tabeliyindən, mülkiyyət növündən və təşkilati-hüquqi formasından asılı olmayaraq, tələbələrin bir ali təhsil müəssisəsindən və ya ixtisasdan digərinə köçürülməsi, xaric olunmuş şəxslərin tələbələr sırasına bərpası (əvvəl təhsil aldığı ali təhsil müəssisəsinə öz ixtisası üzrə bərpası istisna olmaqla) ali təhsil müəssisələri tərəfindən həyata keçirilir. Ali təhsil müəssisə ilə bağlanmış müqaviləyə əsasən tələbənin təhsil haqqını hər hansı fiziki və ya hüquqi şəxs ödədiyi təqdirdə, başqa ali təhsil müəssisəsinə və ya ixtisasa köçürülmə həmin şəxslə yazılı qaydada razılaşdırılır.</p> <p> </p> <p>Qeyd edək ki, hazırda tələbələrin köçürülməsi Təhsil Nazirliyinin www.transfer.edu.az saytı vasitəsilə həyata keçirilir (apa).</p>
<p>Nazirlər Kabinetinin “Ali təhsil müəssisələrində və magistratura səviyyəsi üzrə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasında yeni maliyyələşmə mexanizminin tətbiq edilməsi haqqında” qərarına əlavə edilib.</p> <p><strong>AzEdu.az</strong> xəbər verir ki, Baş nazir Əli Əsədov bununla bağlı qərar imzalayıb.<br /><br />Yeni əlavəyə görə, dövlət sifarişi yerləri tələbə qəbulu üzrə müsabiqənin nəticələrinə əsasən boş qaldığı halda, Dövlət İmtahan Mərkəzi Təhsil Nazirliyi ilə razılaşdırmaqla həmin yerlərə eyni ixtisas (ixtisaslaşma) üzrə tələbə qəbulu imtahanlarının nəticələrinə əsasən ən yüksək bal toplamış ödənişli əsaslarla qəbul olmuş şəxsi, eyni ixtisas (ixtisaslaşma) üzrə təhsilalan olmadıqda isə eyni ixtisas qrupu üzrə tələbə qəbulu imtahanlarının nəticələrinə əsasən ən yüksək bal toplamış ödənişli əsaslarla qəbul olmuş şəxsi yerləşdiriləcək.</p>
<p>Yeni qanun layihəsində tələbələrin hansı hallarda ali təhsil müəssisələrindən xaric edilməsi məsələsinə aydınlıq gətirilib.</p> <p>“Ali təhsil haqqında” qanun layihəsinin ilkin versiyasında qeyd olunur ki, tələbələr öz arzuları ilə, başqa ali təhsil müəssisəsinə köçürüldükdə, ali təhsil müəssisəsinin daxili intizam qaydalarını kobud şəkildə pozduqda, səhhətinə görə (həkim-məsləhət komissiyasının arayışına əsasən), növbəti təhsil ilinə qeydiyyatdan keçməyib həmin tədris ilinin payız semestrinin sonuna qədər ali təhsil müəssisəsi ilə əlaqə saxlamadıqda ali təhsil müəssisəsindən xaric edilir.</p> <div id="AdviadNativeVideo0" class="AdviadNativeVideo"> </div> <p>“Hərbi vəzifə və hərbi xidmət haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa əsasən, ali təhsil müəssisələrindən xaric edilmiş şəxslər 6 (altı) ay müddətində ali təhsil müəssisəsinə bərpa olunmadıqda, çağırışa möhlət hüquqlarını itirir və ümumi əsaslarla müddətli hərbi xidmətə çağırılırlar. Möhlət hüququnu itirmiş şəxslər barədə rəsmi məlumat bir həftə müddətində ali təhsil müəssisəsinin rektoru tərəfindən onların hərbi uçotda olduqları dövlət qurumuna verilir.</p> <p>Tələbələr sırasından xaric edilmiş təhsilalana müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi qaydalara uyğun müvafiq arayış və təhsil haqqında sənədin əsli verilir.</p> <p>Ali təhsilin bakalavriat və magistratura səviyyələrində, tibb təhsilinin əsas tibb təhsilində tələbələr sırasından xaric olunmuş şəxslər xaric olunma vaxtından bir semestr keçdikdən sonra qanunvericiliklə müəyyən edilmiş müddətdə ali təhsil müəssisəsinə bərpa olunmaq hüququna malikdir.</p>
<p>Cəbrayıla gedirəm... doğulub-böyüdüyüm torpaqlara... Düz 28 ildən sonra gerçəkləşən bu ziyarət üçün Allaha nə qədər dualar etmiş, neçə kərə yalvarmışdıq... Tanrı gec də olsa dualarımızı qəbul etdi. Allahın 28 ildən sonra Şanlı Ordumuza yaratdığı fürsət fövtə verilmədi... Şəhid qanı ilə suvarılan torpaqlarımızı düşmən tapdağından azad etdik...<br /><br />Bu yolçuluq mənim üçün müqəddəs Kəbə evini ziyarətə bərabər idi... El məsəli var: “Torpağa su töküləndə palçıq olur, qan töküləndə isə Vətən”.<br />3 mindən çox şəhidimizin, minlərlə yaralı əsgərimizin qanı axmış, can və qan bahasına azad edilmiş torpaqlar əlbəttə ki müqəddəsdir... Bu səfərə görə Azərbaycan əsgərinin mərdliyinə, şəhidlərin ruhuna borcluyuq...<br /><br />Yolçuluğu Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi təşkil etmişdi... Səfərin proqramı ilə tanış olanda isə lap sevinmişdim: “Cəbrayıl rayonunun Böyük Mərcanlı və Əmirvarlı kəndlərində məhv edilmiş yaşıllıq sahələrinə baxış”... deməli bizim kəndə - Böyük Mərcanlıya da gedəcəkdik...<br /><br />Ardınca da Qubadlı rayonunda Bərgüşad və Həkəri çaylarının qovuşduğu əraziyə gedib baxacaq, Muğanlı kəndində ağac əkəcəkdik...<br /><br />Beyləqanı geridə qoyub Füzuliyə çatanda havanın dəyişdiyi həmən hiss olundu... Qarabağın havası özünü göstərirdi... Bilmirəm, bəlkə də bu, mənə belə gəlirdi...</p> <p>Yol boyu həyəcan, sevinc hisslərini boğmağa, təmkinli olmağa çalışırdım...<br /><br />Bu da Cəbrayıl torpağı... Cocuq Mərcanlıya çatdıq... Sağda Müzəffər Ordumuzun 2016-cı ildə azad etdiyi Lələtəpədə dalğalanan üçrəngli bayrağımız...<br /><br />Nəhayət Cocuq Mərcanlıdan azca irəlidə qurulmuş postu keçib İkinci Qarabağ müharibəsi nəticəsində azad edilmiş ərazilərimizə daxil oluruq...<br /><br />Burada bizi Cəbrayıl və Qubadlıda müşayiət edəcək polis işçiləri, Minatəmizləmə Agentliyinin (ANAMA) əməkdaşları qarşıladılar...</p> <p>Sağda-solda müharibənin izləri görünür... Mərmi və mina partlayşlarının əmələ gətirdiyi çala-çuxur, düşmənin qazdığı səngərlər, vurulub sıradan çıxarılmış erməni texnikasının qalıqları... İşğalçı ordu üçün mifləşdirilən “Ohanyan xətti”...<br /><br />Bu cansıxıcı mənzərə təbiətin gözəlliyinə xələl gətirsə də, hər yan yamyaşıl idi, al qırmızı lalələr göz oxşayırdı...<br /><br />Avtobusumuz dayanır və biz aşağı enib 28 ildir həsrət qaldığımız torpaqlarımıza ayaq basırıq... Şükür sənə İlahi!..<br /><br />Jurnalistlərə işğala qədər Cəbrayıl rayonunun girişində mövcud olmuş 12 hektarlıq tut bağının yerini göstərirlər. İndi isə həmin bağdan əsər-əlamət qalmayıb. Vandallar ağacları məhv edib, ərazini isə minalayıb.<br /><br />Və elə buradaca mənə məlum oldu ki, səfər proqramının əksinə olaraq bizim Böyük Mərcanlıya gedişimiz mümkün deyil... Kəndin özünə girməyəcəyik, yanından ötüb keçəcəyik... Təşkilatçılar Cocuq Mərcanlı yerinə səhvən Böyük Mərcanlı yazıblarmış... Elə bil başıma qaynar qazan tökdülər... Çox dilxor oldum...<br /><br />Səfərin bizimlə olan təşkilatçılarından, ANAMA rəsmilərindən xahiş etdim ki, yolumuz Böyük Mərcanlı kəndinin lap yanından keçir, ora çatanda dayanaq, mən gedib evimizə baxıb qayıdım... Birmənalı şəkildə “YOX!” cavabı aldım... Səbəb kimi isə mina təhlükəsi əsas gətirildi... ANAMA əməkdaşlarını inandıra bilmədim ki, azad edilən Böyük Mərcanlıya indiyə kimi gedib-baxıb-qayıdanlar az olmayıb...<br /><br />Lələtəpəni geridə qoyub irəli gedirik... Bir azdan mənim doğma kəndimə - Böyük Mərcanlıya çatacağıq... Həyəcanım bir az da artır, ürək döyüntülərim lap bərkdən vurur... Uşaqlığımın, yeniyetməliyimin keçdiyi, xatirələrlə dolu yerləri 28 ildən sonra yenidən görəcəm... Amma uzaqdan...</p> <p>Heç olmasa Böyük Mərcanlıda avtobusu dayandırmağa cəhd etməliydim... Ən azı aşağı düşüm, ayağım kəndimin torpağına dəysin, havasını udum... Buna görə də arxa sıralardakı yerimi tərk edib önə keçdim... <br /><br />Axırıncı dəfə bu yolu 1993-cü ildə getmişdim. Onda Cəbrayıl təzə işğal olunmuşdu... Kəndimiz isə hələ bizimkilərin nəzarətindəydi... və iki ay sonra mühasirəyə düşmüşdük...<br /><br />Xəyalım məni o günlərə apardı... 1993-cü ilin avqust ayında Cəbrayıl işğal olunmuş, Böyük Mərcanlı isə hələ düşmən əlinə keçməmişdi... Rayon mərkəzi və dağ kəndləri işğal olunsa da, biz Böyük Mərcanlıda hələ duruş gətirə bilirdik... Şiddətli döyüşlər gedir, gündə şəhid xəbərləri gəlirdi... Son ana qədər inanırdıq ki, ermənilərin irəliləməsinin qarşısı alınacaq, ən azı Arazboyu kəndlərin işğalına imkan verilməyəcək... Amma olmadı...<br /><br />1993-cü il oktyabrın 23-ü... Soyuq bir payız günü... Axşamüstü top səslərindən yer-göy titrədi, kəndimizə bir neçə mərmi atıldı, yaralananlar, şəhid düşənlər oldu... Gecə saat 21-22 radələrində isə hay-haray düşdü ki, ermənilər qarşıdakı yaşayış məntəqəsini – Füzulinin Horadiz qəsəbəsini işğal edərək yolları kəsib və Araz boyunca üzü Zəngilana doğru irəliləyir... Eyni zamanda, işğal olunmuş yuxarı kəndlərdən də bizə doğru gəldikləri barədə xəbərlər aldıq... dedilər ki, erməni silahlı qüvvələri Arazboyu kəndlərdə ikinci bir Xocalı qırğını törətmək – mülki əhalini kütləvi qətlə yetirmək istəyir. Bizim ordumuz pərən-pərən olmuşdu, başıpozuqluq idi...</p> <p>Düşmən qapıya dirənmişdi... Çıxış yolu kimi ya Xudafərin körpülərinə gedib oradan İrana adlamalıydıq ya da elə kəndimizin yaxınlığındakı sərhəd zastavasından özümüzü Araz çayına vurmalı, o tərəfə keçməliydik... Xudafərin körpüsünə getmək uzaq olduğundan, biz ikinci yolu seçdik... Və həmin gecə Böyük Mərcanlını tərk etmək məcburiyyətində qaldıq...<br /><br />Evimizdən ən axırıncı mən çıxdım... Darvazanı içəridən bağlayıb hasara dırmaşaraq, yola atlandım...<br /><br />O gecəni Araz qırağındakı meşəlikdə keçirdik... Hamı pərişan idi... Uşaqlar ağlaşır, qadınlar Allaha yalvarır, kişilərin, cavanların əli heç yana çatmadığından özümüzü dünyanın ən gücsüz insanları sanırdıq... Beş-altı nəfərdə avtomat silah, bir o qədər də ov tüfəngi vardı... Amma bunlarla düşmənə nə müqavimət göstərmək olardı ki?.. üstəlik qadınlar, uçaqlar, qocalar olan yerdə...<br /><br />Ev-eşiyimiz tərk edib meşəyə sığınmışdıq... Səhərin açılmasını gösləyirdik ki, Arazı adlayaq...<br /><br />Çox dəhşətli anlar idi... Araz qırağında da az müsibət yaşamadıq... Mal-heyvanımızı, qoyun-quzumuzu itirdik, yaxınlarımız, qohumlarımız şəhid oldu, bəzi kəndçilərimiz çayda boğuldu...<br /><br />...28 il keçdi...<br /><br />Və biz yenə doğma yerlərə qayıdırıq... Şikayətlənməyə haqqımız yoxdu... Müqəddəs Hacı Qaraman ocağı, Xudafərin körpüləri, Gəyən düzü, Ziyarət dağı, Çoban bulağı, Divlər sarayı, baltalanmış xan çinarlar, qurudulan kəhrizlərimiz, dədə-babalarımızın qəbir yerləri, od vurulan evlərimiz, tar-mar olunan yurd yerlərimiz, nigaran qalan şəhid ruhları 28 il bizi gözləyib...<br /><br />Avtobusumuz Böyük Mərcanlıya lap az qalıb... Xəyallarımdan ayrılıram...<br /><br />28 il öncə tərk etdiyim kəndə çatıram...<br /><br />Qorxuram ki, kəndimizi tanımadan keçib gedəm... Nə yaxşı ki, öndə gedən 1 nömrəli avtobusa minmişəm... Sürücüdən xahiş etdim ki, sürəti yavaşlatsın...<br /><br />Həyəcanım birə-beş artıb... Hiss edirəm ki, mənim təlaşım yanımdakı həmkarlarıma da təsir edib...<br /><br />Bu da bizim kənd... Böyük Mərcanlının bəri başındakı “Düz oba” deyilən yerə çatırıq... Ay Allah... Lənətə gəlmiş şərəfsiz düşmən... bu yerləri nə günə qoymusan...</p> <p>Doğrudan da az qala tanımadan ötüb keçəcəkdim... Avtobus irəliləyir... Soyqırımına məruz qalan təkcə insanlarımız, xarabaya çevrilən təkcə evlərimiz olmayıb, ağaclarımızı da kəsib kökündən çıxarıblar. Düşmən nə qədər şərəfsiz, paxıl, alçaq məxluq imiş...</p> <p>28 il öncə qoyub getdiyimiz üzüm bağları, tut bağları, yolboyu sıralanan çinar və qovaq ağacları, suvarma kanallarından əsər-əlamət yoxdu... Hər yeri ot-alaq basıb, bütün izlər itib. Uzaqda xaraba qalmış evlər görünür...</p> <p>Gah sağa, gah sola baxıb vurnuxur, tanış mənzərə axtarıram... Axı hanı o tanıdığım yerlər?...</p> <p>Və birdən sağdakı təpəliyin döşündəki kahanı görürəm... Uşaq vaxtı quzu otardığımız Mərcanlı təpələri...<br /><br />Tez sürücüyə tərəf - burda saxla! – deyirəm...<br /><br />- Saxlaya bilmərəm, icazə vermirlər...<br /><br />- Necə yəni saxlaya bilmərəm? Bura mənim kəndimdi ee...<br /><br />Sürücü qaza basmaq istəyəndə həmkarlarım da mənə qoşulurlar: “Saxla! Saxla!”.<br /><br />Avtobusumuz dayandı... Mənə görə, mənim istəyimlə dayandı... Arxadan gələn “karvan” da həmçinin...</p> <p>Kəndimizə yuxarı başdan gedən yolun döngəsində avtobusdan düşdüm... Sağa boylanıram, təpənin döşündə “Çoban bulağı” görünür, ətrafı yaşıllıqdı, deməli suyu qurumayıb... Yaxınlıqda elektrik qovşağı vardı, yerlə-yeksan edilib... Uşaq vaxtı çimdiyimiz su arxı da quruyub..<br /><br />Sola baxıram, uzaqdan ağacların arxasındakı viran qoyulmuş kəndimin xaraba mənzərəsi gözə dəyir...<br /><br />Çox çətindir doğulduğun kəndi viran edilmiş görmək... Yaxşı ki, bu mənzərəyə əvvəlcədən hazırlaşmışdım...<br /><br />ANAMA-nın əməkdaşları, polis işçiləri xəbərdarlıq edirlər: “Heç kim yoldan qırağa çıxmasın, icazəsiz istiqamətə addım atmayın, mina təhlükəsindən sığortalanmamışıq! 5-10 dəqiqədən sonra hamı avtobuslara!”.<br /><br />Bu müddətdə kəndimizə doyunca baxmaq, ətrini, qoxusunu hiss etmək istəyirəm... Dərindən nəfəs alır, havasını ciyərlərimə çəkirəm...<br /><br />Bu anda bircə istəyim vardı: hüzursuz bir sakitliyin hökm sürdüyü kəndimizi küçə-küçə, məhəllə-məhəllə gəzmək... Bu səssizlik ağuşundakı evimizin uçuq-sökük divarlarına gedib baxmaq, ona toxunmaq... Orda nə qədər xatirələrim var... Ola bilməzdi ki, həyətimizdə, bağımızda nələrsə qalmasın... lap bir paslanmış dəmir parçası ya da nə bilim hansısa ev əşyası...<br /><br />Getmək, baxmaq, nəsə bir nişanə tapa bilmək... Acılı-şirinli xatirələrim bir-birinə qarışmışdı... Heyf... İcazə vermədilər...<br /><br />Lənətə gəlmiş erməni... Sənin “əkdiyin” minaların üzündən 500 metrlikdə, ağacların arxasında “gizlənmiş” evimə gedib baxmağa icazə vermədilər... Torpağım azad olunub, 28 ildən sonra evimizin 500 metrliyinə gəlib çatdım, amma ona yaxınlaşmağa, uçurulmuş divarlarına toxunmağa əlim çatmadı...<br /><br />Qismətə bax... Amma olsun, buna da min şükür... Necə olsa yenə gələcəyik, həmişəlik qayıdacağıq...<br /><br />Ağacları kəsiblər, yenə əkəcəyik, kəhrizlər quruyub, yenilərini qazarıq, evlərimizi yerlə-yeksan ediblər, təzələrini tikəcəyik... Təsəlli ala biləcək şeylər çoxdur... Dağlarımız ki yerindədir, heç bulaqlar da qurumayıb...<br /><br />Rəhmətlik nənəmlə etdiyimiz söhbət yadıma düşür... 1993-cü ildə köçkün düşəndən sonra hər dəfə Bakıdan onun məskunlaşdığı qaçqın şəhərciyinə gedəndə məndən soruşardı:<br /><br />- Əfqan, deyirsən ki, biz öz torpaqlarımıza qayıdajıyıx?..<br /><br />Onda Cəbrayıl camaatının tapındığı müqəddəs Hacı Qaraman ocağına and içirdim...<br /><br />- Hə ay nənə, vallah qayıdajıyıx, Hacı Qaraman haqqı mütləq qayıdajıyıx?..<br /><br />Nənəm mənim bu andıma çox inanır, doğma yurduna qayıdacağına ümid edirdi... Elə mən də... Düz 10 il nənəmə bu “hesabatı” verməli oldum. 2003-cü ildə 78 yaşında elə o ümidlə də bu dünyadan köçüb getdi...<br /><br />İndi mən doğma kəndimdəydim... Nənəmin ruhu ilə danışırmış kimi pıçıldadım: Qayıtmışıq ay nənə, Hacı Qaraman haqqı qayıtmışıq...<br /><br />- Hamı avtobuslara, gedirik! – ANAMA rəsmilərinin səsi jurnalistləri yerindən tərpətdi...<br /><br />...Avtobusumuz da tərpəndi... yola davam edirik... İşğalçı ermənilər Cəbrayılda demək olar ki, bir salamat ev qoymayıb. Yolboyu hər yerdə eyni mənzərədir - xarabalıq... bütün tikililər, bütün kəndlər bir-birinə bənzəyir... Dağıdılmış “Mahmudlu dairəsi”ndən, Hadruta çəkilən yolun yanından keçirik...<br /><br />Növbəti dayanacağımız Cəbrayılın Əmirvarlı kəndidir. Burada ekoloji terrora məruz qalan və təbiət abidəsi hesab edilən 800 illik Şərq çinarına baxırıq. Düşməndə kinə, nifrətə bax: çinarı kəsəndən sonra bitməsin deyə kökünü yandırıblar…<br />Amma diametri 3 metrə çatan çinarı kəsib yandırsalar da, o pöhrələyib. Lap düşmənə acıq verirmiş kimi... Kəsilib yandırılan 1 ağacın kökündən 12-si boy verib...<br /><br />Səfərimiz davam edir... Karvanımız Cəbrayılın Arazboyu kəndlərindən keçir... Xudafərin körpülərini görə bilməsək də, uzaqdan Xudafərin su anbarını baxıb köks ötürürük...</p> <p>Sağda Paşinyanın Laçından Cəbrayıla çəkmək istədiyi məşhur yolun başlanğıcını da görürük... Cəbrayılda o yolun təməli atılıb, amma yarımçıq qalıb. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin məşhur ifadələri yadıma düşür: “Bəs Cəbrayıla yol çəkirdin, Paşinyan, nə oldu? Hanı bu yol? Cəhənnəmə getdi!”…<br /><br />...Qubadlının Qilican kəndindəyik... Həkəri və Bərgüşad çaylarının qovuşuğuna qızıl xallı forel balıqlarının buraxılışını izlədik, sonra da Muğanlı kəndində - “yaşıl soyqırımı” törədilmiş ərazidə 700-ə yaxın ağac əkdik...<br /><br />Geri qayıdırıq... Bakıya yolumuz yenə Böyük Mərcanlının yanından keçir... Hava qaraldığından kəndimizin xarabalıqları üzərinə zülmət qaranlıq çöküb. Bircə işıq da yoxdu... Avtobusun pəncərəsindən o qaranlığa baxıram...</p> <p>Gedirik, amma yenə qayıdacağıq, həm də həmişəlik... o zülmət qaranlığı aydınlatmaq, kəndimizin işıqlarını daimi yandırmaq üçün...<br /><br /><br /><strong>Əfqan Qafarlı</strong><br /><strong>Bakı-Cəbrayıl-Qubadlı-Bakı</strong></p> <p> </p>
<p>Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin ADA Universitetində keçirilmiş “Cənubi Qafqaza yeni baxış: münaqişədən sonra inkişaf və əməkdaşlıq” adlı beynəlxalq konfransdakı çıxışı dünya mediasının gündəmində yer almaqdadır.</p> <p> </p> <p>Konfransdan sonrakı bir həftə ərzində 50-yə yaxın ölkənin 75-dən çox informasiya resursu <a class="azertac-link" href="https://azertag.az/" target="_blank">AZƏRTAC</a>-a istinadla dövlətimizin başçısının çıxışından sitatlar verib, diqqəti Qarabağın bərpası prosesinə, Cənubi Qafqazda yaranmış yeni reallıqlara, regionun gələcəyinə dair baxışlara, Azərbaycanın qonşuları ilə münasibətlərinə və ümumilikdə beynəlxalq ictimaiyyətə ünvanlanmış mesajlara yönəldib. Həmin materiallarda, həmçinin Ermənistanın müharibə cinayətlərinə, minalanmış ərazilərin xəritəsinin hələ də Azərbaycana verilməməsi ilə bağlı məsələlərə də toxunulub.</p> <p> </p> <p>Mövzuya ən çox dost və qardaş ölkələrin KİV-lərində müraciət olunub və bu, təsadüfi deyil. Prezident İlham Əliyevin beynəlxalq konfransda söylədiyi “İtaliya bizim yaxın dostumuz və tərəfdaşımızdır” fikri dost ölkənin media orqanlarının əsas xəbər başlığına çevrilib. “İl Giornale”, “Faro di Roma”, “Agenzia Nova” və “MSN Notizie” kimi populyar xəbər saytlarında yayılan informasiyalarda Azərbaycan Prezidentinin İtaliyanı yaxın dost və tərəfdaş ölkə kimi səciyyələndirməsi, iki ölkə arasında əməkdaşlığın müharibə zamanı və müharibədən sonrakı dövrdə sınaqdan keçdiyi, qarşıda yeni tərəfdaşlıq imkanlarının açıldığı vurğulanır.</p> <p> </p> <p>Qardaş Türkiyənin DHA və İHA xəbər agentlikləri, “Haber Global”, “Haber türk” telekanalları, “Sabah”, “Hürriyet” və digər qəzetləri də dövlətimizin başçısının çıxışındakı maraq doğuran fikirlərə geniş yer ayırıb. Xəbər və reportajlarda qeyd olunur ki, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin beynəlxalq konfransdakı çıxışı regiondakı mövcud vəziyyəti və perspektivləri qiymətləndirmək baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir, yol xəritəsi təsiri bağışlayır.</p> <p> </p> <p>Son bir neçə gündə ərəb ölkələrinin nüfuzlu media resursları - WAM, Petra, UNA, KUNA və digər saytlar, eləcə də Bolqarıstanın “FOCUS NEWS”, Pakistanın APP agentliyi və NHT xəbər portalı, Latın Amerikası ölkələrinin İnfogate, Telam agentlikləri, Kosta-Rikanın LA NACİON informasiya portalı beynəlxalq konfransda səsləndirilən önəmli fikirləri oxucuları ilə bölüşüblər. Materiallarda vurğulanır ki, Azərbaycan lideri regionda əməkdaşlıq əlaqələrinin inkişafında maraqlıdır. Prezident İlham Əliyev dünya siyasətində hökm sürən ikili standartlara qarşı çıxır, regionda dayanıqlı sülhün və təhlükəsizliyin təmin olunmasını istəyir.</p> <p> </p> <p>Xarici KİV-də yayılan xəbərlərdə, həmçinin 44 günlük Vətən müharibəsində Azərbaycan Ordusunun qazandığı tarixi Qələbədən, torpaqların işğaldan azad edilməsindən sonra regionda yaranmış yeni geosiyasi vəziyyətdən və maraq doğuran digər məsələlərdən bəhs olunur.</p> <p> </p> <p>Bununla yanaşı, tanınmış xarici ekspertlər Azərbaycan Prezidentinin çıxışındakı bir sıra nüansları <a class="azertac-link" href="https://azertag.az/" target="_blank">AZƏRTAC</a>-ın xahişi ilə şərh edib, konfransda toxunulan məsələlərə münasibət bildiriblər. Məsələn, ABŞ-dan olan beynəlxalq ekspert Piter Teyz, Macarıstanın ingilis dilində yayımlanan “Daily News Hungary” internet resursunun yaradıcısı Alpar Kato, Ukrayna Xarici İşlər Nazirliyi yanında Diplomatik Akademiyanın direktoru Gennadi Nadolenko, Kral I Xuan Karlos adına Universitetin hüquq professoru, Panavropa Beynəlxalq İttifaqının üzvü Karlos Uriarte Sançes və başqaları <a class="azertac-link" href="https://azertag.az/" target="_blank">AZƏRTAC</a>-a müsahibələrində ADA Universitetində təşkil edilmiş beynəlxalq konfransın əhəmiyyətindən danışıb, tədbirin gedişində çox maraqlı diskussiyalar aparıldığını, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin iştirakçıların bütün suallarına aydın və birmənalı cavablar verdiyini bildiriblər.</p> <p> </p> <p>Qeyd edək ki, Azərbaycan Prezidentinin çıxışına dair materiallar bundan əvvəl Türkiyənin Anadolu Ajansı, Yeni Haber, Sözcü, Demirören Haber Ajansı, Gazete Vatan, Yeni Şafak, Rusiyanın ТАСС, REGNUM, РИА Новости, Вестник Кавказа, Взгляд, News.ru, Lenta.ru, Коммерсант, Eurasia Daily, РБК, Федеральное Агенство Новостей, Life, RT, Известия, Вести, Независимая Газета, Ukraynanın “Ukrinform”, “RBK Ukrayna” informasiya agentlikləri, “Segodnya”, “Korrespondent”, “Dialog”, “asmedia.kiev.ua”, GuildHall, 24tv.ua, News.ua, Espreso, Деловая Столица və digər KİV-lərində geniş işıqlandırılıb. Eləcə də yaxın qonşumuz olan Gürcüstanda böyük maraq doğuran konfrans barədə bu ölkənin report.ge, interpress.ge, 24news.ge, kvira.ge, aktual.ge, ghn.ge, accentnews.ge, 1tv.ge, KavkazPlu xəbər portallarında materiallar yerləşdirilib. Bolqarıstanın Focus-News, Livanın IMLebanon News, Misirin Aldiplomacy, Pakistanın Urdu Point, Hindistanın United News of India kimi media orqanları və digər ölkələrin xəbər portalları da aprelin 13-də keçirilmiş beynəlxalq konfransda Azərbaycan Prezidentinin fikirlərinə geniş yer ayırıb. Bu ölkələrin və media resurslarının siyahısını xeyli uzatmaq olar.</p> <p> </p> <p>Sözügedən media orqanları mövzunu <a class="azertac-link" href="https://azertag.az/" target="_blank">AZƏRTAC</a>-ın materiallarına istinadla işıqlandırmaqla yanaşı, agentliyin fotolarından da istifadə ediblər.</p>
<p>Ali təhsilalma formaları müəyyənləşib. </p> <p><strong>AzEdu.az-ın məlumatına görə,</strong> bu "Ali təhsil haqqında" qanun layihəsinin ilkin versiyasında əksini tapıb. </p> <p>Layihəyə əsasən, ali təhsil səviyyələrində təhsilalma formaları aşağıdakılardır: </p> <div id="AdviadNativeVideo0" class="AdviadNativeVideo"> </div> <p>- əyani təhsil (təlim və tədrisə tam cəlb olunma-fulltime) </p> <p>- qiyabi təhsil (təlim və tədrisə qismən cəlb olunma-parttime) </p> <p>- distant ( təlim və tədrisə məsafədən qoşulma), </p> <p>- sərbəst( eksternat). </p> <p>Ali təhsilin səviyyələri üzrə təhsilalma formalarının tətbiqi aşağıdakı kimi müəyyən olunur: </p> <p>Subbakalavr səviyyəsində - əyani, qiyabi distant, sərbəst; </p> <p>Bakalavriat səviyyəsində - əyani, qiyabi, distant, sərbəst və əsas (baza ali) tibb təhsili səviyyəsində -əyani; </p> <p>Magistratura səviyyəsində - əyani, distant; </p> <p>Rezidentura səviyyəsində - əyani;</p> <p>Doktorantura səviyyəsində - əyani, qiyabi; </p> <p>Yenidənhazırlanma təhsili üzrə - əyani, distant;</p> <p>Təkrar ali təhsil üzrə -əyani, qiyabi, distant. </p> <p>Azərbaycan Respublikasında müəyyən edilmiş təhsilalma formaları çərçivəsində evdə təhsil və fərdi təhsil təşkil oluna bilər. Zəruri hallarda, müasir təlim texnologiyalarından istifadə etməklə müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilmiş qaydada digər təhsilalma formaları da tətbiq edilə bilər. (apa)</p>
<p style="font-weight: 400;">Bakı Mühəndislik Universiteti (BMU) “Biznesin idarə edilməsi” kafedrası və Sumqayıt Dövlət Universitetinin (SDU) "Biznesin təşkili və menecment” kafedrasının birgə təşkilatçılığı ilə <strong>“Biznes təhsilinin səmərəli təşkili: problemlər və həlli yolları”</strong> mövzusunda dəyirmi masa keçiriləcək.</p> <p style="font-weight: 400;"> </p> <p style="font-weight: 400;"><strong>AzEdu.az</strong> xəbər verir ki, aprelin 24-də saat 14:00-da keçirilməsi planlaşdırılan virtual dəyirmi masa Zoom platforması vasitəsilə baş tutacaq.</p> <p style="font-weight: 400;"> </p> <p style="font-weight: 400;">BMU-nun “Biznesin idarə edilməsi” kafedrası və BSU-nun "Biznesin təşkili və menecment” kafedrasının əməkdaşlarının iştirakı ilə keçiriləcək tədbirdə aşağıdakı mövzularda məruzələr dinləniləcəkdir:</p> <p style="font-weight: 400;"> </p> <table style="font-weight: 400;"> <tbody> <tr> <td width="26"> <p><strong><strong> </strong></strong></p> </td> <td width="399"> <p><strong><strong>Məruzənin mövzusu</strong></strong></p> </td> <td width="213"> <p><strong><strong>Məruzəçi</strong></strong></p> </td> </tr> <tr> <td width="26"> <p>1</p> </td> <td width="399"> <p>“Biznes təhsilində layihə metodundan istifadə təcrübəsi”</p> </td> <td width="213"> <p>Murad İsgəndərov (BMU)</p> </td> </tr> <tr> <td width="26"> <p>2</p> </td> <td width="399"> <p>“Biznes təhsilinin aktual problemləri”</p> </td> <td width="213"> <p>Səxavət Məmmədova (SDU)</p> </td> </tr> <tr> <td width="26"> <p>3</p> </td> <td width="399"> <p>“Universitet-iş dünyası əməkdaşlığının inkişaf perspektivləri”</p> </td> <td width="213"> <p>Təyyar Mustafayev (BMU)</p> </td> </tr> <tr> <td width="26"> <p>4</p> </td> <td width="399"> <p>“Biznes təhsilində keyfiyyətin idarə edilməsi”</p> </td> <td width="213"> <p>İmran Əmirov (SDU)</p> </td> </tr> <tr> <td width="26"> <p>5</p> </td> <td width="399"> <p>“Biznes sahəsində tədris aparan akademik heyətin idarə edilməsi sahəsində problemlər və həll yolları” </p> </td> <td width="213"> <p>Xəqani Bəşirov (BMU)</p> </td> </tr> </tbody> </table>
<p><strong>Dövlət İmtahan Mərkəzinin e-psixoloq.az elektron portalında yeni testlər yerləşdirilib.</strong></p> <p> </p> <p><strong>AzEdu.az</strong> xəbər verir ki, bu barədə DİM-in rəsmi “Facebook” səhifəsində məlumat verilib. Bildirilib ki, yeni testlər “Uğura yönəlmiş motivasiya”, “Özünə münasibət”, “Yenilənmiş peşə maraqları” mövzularını əhatə edir.</p> <p> </p> <p>İstifadəçilər psixoloji məsələlərə dair digər suallarını elektron portalın canlı söhbət pəncərəsinə də yaza bilərlər. Canlı söhbət pəncərəsi bazar ertəsi – cümə günləri saat 10:00-dan 17:00-dək aktiv olur.</p>
<p><strong>Azərbaycanda bu gün koronavirus infeksiyasına 995 yeni yoluxma faktı qeydə alınıb, 1136 nəfər müalicə olunaraq sağalıb və evə buraxılıb.</strong></p> <p> </p> <p>Bu barədə Nazirlər Kabineti yanında Operativ Qərargah məlumat yayıb.</p> <p> </p> <p>Son sutkada 29 nəfər COVID-19-dan vəfat edib.</p> <p> </p> <p>İndiyədək ölkədə ümumilikdə 301 661 nəfərin koronavirus infeksiyasına yoluxması faktı müəyyən edilib, onlardan 265 539 nəfər müalicə olunaraq sağalıb, 4 169 nəfər vəfat edib.</p> <p> </p> <p>Aktiv xəstə sayı isə 31 953 nəfər olub.</p> <p> </p> <p>Son sutka ərzində yeni yoluxma hallarının müəyyənləşdirilməsi ilə əlaqədar 5 955, bu günə qədər isə ümumilikdə 3 114 479 test icra olunub.</p>
<p><strong>Azərbaycan Respublikasının Təhsil İnstitutu ümumi təhsil müəssisələrində fəaliyyət göstərən və ya göstərmək istəyən müəllimlər üçün müəllimlərin işə qəbulu müsabiqəsinin qiymətləndirmə çərçivəsini hazırlayıb.</strong></p> <p><strong> </strong></p> <p><strong>AzEdu.az </strong> tarixə aid, 20 fənn, metodika və pedaqogika üzrə məzmun sahələri, sual sayı, bölmələr və mövzuları əhatə edən məlumatı təqdim edir:</p> <p><img src="../uploads/media/2021/175966667_496815525003191_8561533296872211740_n.jpg" alt="" width="405" height="753" /></p> <p> </p> <p> </p> <p>Xatırladaq ki, müəllimlərin işə qəbulu 4 mərhələdən (elektron ərizədəki göstəricilərin qiymətləndirilməsi, test imtahanı, vakant yerlərin seçilməsi və müsahibə) ibarətdir.</p>
<div class="main-content bottom-margin-35"> <div class="main-content-inner"> <div class="content-text"> <div class="left-content"> <div id="selectedtext"> <p><strong>Azərbaycan Respublikasının Təhsil İnstitutu Marşel Kavendiş İnstitutu ilə əməkdaşlıq çərçivəsində V-IX sinif riyaziyyat kurikulum və dərsliklərinin təkmilləşdirilməsi layihəsinin 5-ci və sonuncu təlimini keçirib.</strong></p> <p> </p> <p>Bu barədə <strong>AzEdu.az-a </strong>Təhsil İnstitutundan məlumat verilib. Bildirilib ki, təlimdə yerli riyaziyyat mütəxəssisləri ötən təlim zamanı birgə müzakirə nəticəsində riyazi tapşırıqların müxtəlifləşdirilməsi haqqında hazırladıqları təhlili iştirakçılarla və sinqapurlu mütəxəssislərlə bölüşüblər.</p> <p> </p> <p>Daha sonra sinqapurlu mütəxəssislər məzmunun tədrisi prosesi, onun metodları və növləri haqqında danışıb, həmçinin azərbaycanlı həmkarları ilə fikir mübadiləsi aparıblar. Bundan əlavə, “Guided practice” (həll istiqamətləri verilən tapşırıqlar), “Chapter opener” (fəslin ilk səhifəsi), “Teaching of concept” (anlayışın öyrədilməsi), İKT-dən istifadə, fəslin xülasəsi haqqında müzakirələr edilib.</p> <p> </p> <p>Tədbirin sonunda Sinqapur və beynəlxalq təcrübə nümunələri üzərində təhlillər aparılıb.</p> <ins id="ainsyndicationid161883671191745" class="ainsyndicationid161883671191745" data-ad-slot="6347" data-ainsyndication-status="done"><ins> <div id="AinsyndicationPlayerId" class="inpage" data-viewable="1"> <div class="inpage-wrap"> <div class="inpage-top"> <div class="adsg-logo-text"> </div> </div> </div> </div> </ins></ins></div> </div> <div class="content-gallery"> <div class="galleria"> <div class="galleria-container notouch"> <div class="galleria-stage"> <div class="galleria-images"> </div> <div class="galleria-counter"><span class="galleria-current"> </span></div> </div> <div class="galleria-info"> </div> <div class="galleria-tooltip"> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="clear bottom-margin-30"> </div>
<p><strong>Cənubi Afrika Respublikasının paytaxtı Keyptaunda baş vermiş yanğın nəticəsində Keyptaun Universiteti (UCT) də zərər çəkib.</strong></p> <p> </p> <p><strong>AzEdu.az</strong> xəbər verir ki, alov bir neçə binanı, o cümlədən 200 illik tarixə malik olan məşhur Caqqer kitabxanasını da bürüyüb.</p> <p> </p> <p>Qitədə ən yaxşı ali məktəblərdən biri hesab edilən bu universitetin əsas binaları yanğın baş verən ərazinin yaxınlığında, İblis piki yamaclarında yerləşir. Universitetin bütün tələbələri təxliyə edilib. Hakimiyyət orqanlarının məlumatına görə, yanğınsöndürənlərdən biri xəsarət alıb.</p> <p> </p> <p>Yerli hakimiyyət orqanları tərəfindən “twitter” şəbəkəsində yerləşdirilmiş videoda Universitetin köhnə binasının alova büründüyünü görmək mümkündür. Rəsmilərin sözlərinə görə, hazırda vəziyyətə nəzarət edilir.</p> <p> </p> <p>Universitetin saytında dərc olunmuş məlumata görə, yanmış binada afrikanistika kitabxanası, əlyazmalar və arxivlər, nadir kitablar və xüsusi kolleksiyalar, habelə Dövlət Nəşrləri Departamenti yerləşirdi. Nadir kitablar kolleksiyasında 1535-ci ildə Hollandiyada nəşr edilmiş Bibliya nüsxəsi də olub. Cənubi Afrikada ən qədim və çox nadir kitab hesab edilən bu nəşr Vaxtilə qadağan olunub, onun tapılmış nüsxələrinin hamısı yandırılıb, naşir isə ölüm cəzasına məhkum edilib.(Azərtac)</p>
<p><strong>Bakı Şəhəri üzrə Təhsil İdarəsi (BŞTİ) tərəfindən dünya şöhrətli alim Lütfi Zadənin 100 illik yubileyinin keçirilməsi ilə bağlı tədbirlər müəyyənləşdirilib.</strong></p> <p> </p> <p>Bu barədə <strong>AzEdu.az</strong>-a Təhsil İdarəsindən məlumat verilib. Bildirilib ki, tədbirlər planına əsasən, ümumi təhsil müəssisələrində istedadlı şagirdlərin iştirakı ilə professor Lütfi Zadənin elmi yaradıcılığına həsr olunan dəyirmi masa, açıq dərs və bilik yarışlarının təşkili, alimin həyat və fəaliyyətini əks etdirən real və virtual sərgilərin nümayişi nəzərdə tutulur.</p> <p> </p> <p>Məktəblilər arasında Lütfi Zadənin 100 illiyinə həsr olunmuş məntiq, riyaziyyat və informatika olimpiadaları, ümumşəhər konfransı keçiriləcək.</p> <p> </p> <p>Həmçinin görkəmli şəxsiyyətin həyat və yaradıcılığına dair multimedia resurslarının hazırlanması, açıq internet resurslarına və video.edu.az portalına yerləşdirilməsi planlaşdırılır.</p> <p> </p> <p>Bundan başqa, “Azərbaycan müəllimi” qəzetində və “Azərbaycan məktəbi” jurnalında Lütfi Zadənin həyatı və elmi yaradıcılığına həsr olunmuş məqalələr dərc ediləcək.</p>
<div id="head_print" class="nw_imtxt clearfix"> <div> <p dir="ltr">Sahibkarlığın inkişaf etdirilməsi, sərbəst iqtisadiyyata yol verilməsi, bazar iqtisadiyyatının yaradılması bizim iqtisadi yolumuzdur</p> <p dir="ltr"><strong>Heydər Əliyev</strong><br /><strong>Ümummilli lider</strong></p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Milli-mənəvi dəyərlər və azərbaycançılıq – bu sözlər hər bir Azərbaycan vətəndaşı üçün doğma, əziz və müqəddəsdir. Bu, həm də milli ruhun, milli şüurun simvolu olaraq, tarixi yaddaşın fundamental prinsiplər əsasında formalaşması deməkdir. Xalqımız, millətimiz keçmişin bütün buxovlarından azad olduqdan sonra əlindən zorla alınmış milli-mənəvi dəyərlərin, milli özünüdərkin formalaşmasına yeni zəmin yarandı. Milli oyanış dövründə millətin həmin dəyərlər uğrunda canından belə keçməyə hazır olması xalqımızın milli dəyərlərə sadiqliyinin nümunəsidir.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Ümummilli liderimiz Heydər Əliyev Azərbaycana rəhbərlik etdiyi dövrlərdə həmişə xalqımızın milli-mənəvi dəyərlərinin qorunmasına, milli mədəniyyətimizin inkişafına, xalqın adət – ənənələrinin zənginləşdirilməsinə çalışmışdır. Eyni zamanda ulu öndər gənclərimizi, xalqımızın milli-mənəvi dəyərləri, milli əxlaq prinsipləri əsasında tərbiyə etməyi tövsiyə edirdi. Ulu öndər gənclərimizin milli-mənəvi dəyərlər əsasında tərbiyələndirilməsinin əhəmiyyətini xüsusi vurğulayırdı: “… Biz öz milli-mənəvi dəyərlərimizi, adət-ənənələrimizi, əxlaqi dəyərlərimizi bütün istiqamətlərdə qorumalıyıq, saxlamalıyıq və gənc nəsli əsrlər boyu böyük sınaqlardan keçmiş bu mənəvi, əxlaqi dəyərlər ruhunda tərbiyələndirməliyik”.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Azərbaycan xalqı tarixin ən çətin dövrlərində belə, öz zəngin milli-mənəvi irsini və adət ənənəsini yad təzahürlərdən hifz edərək onu qoruyub saxlamış və nəsildən – nəsilə ötürmüşdür. Heydər Əliyev Qara Qarayevə, Fikrət Əmirova, Niyaziyə, Rəşid Behbudova Sosialist Əməyi Qəhrəmanı adı verilməsinə nail oldu. Xalqımızın milli-mənəvi dəyərləri, adət-ənənəsi insanlarımızın dini etiqadına əsaslanaraq özündə çox böyük milli əxlaqi və bəşəri duyğuları təcəssüm etdirir. Müqəddəs daxili inama, mənəvi saflığa tapınan Azərbaycan xalqı tarixin ən keşməkəşli mərhələlərində belə mənəviyyatın təntənəsinə xidmət edən İslam dininin zəngin dəyərlərindən dönməyərək onlara həmişə sadiq qalmışdır. İslam dininin mahiyyətini dərk edən xalqımız onun insan ruhunu paklığa səsləyən müqəddəs çağırışlarına, mərasim və ayinlərinə tarixin bütün məqamlarında əməl etməyə çalışmışdır. Ulu öndər bu haqda demişdir: “Bizim xalqımız yüz illərlə, min illərlə adət ənənələrimizi, milli-mənəvi dəyərlərimizi yaradıb və bunlar indi bizim xalqımızın mənəviyyatını təşkil edən amillərdir.”</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Heydər Əliyev 1969-1982-ci illərdə respublikaya rəhbərlik edərkən sovet rejiminin olduqca sərt xarakterinə baxmayaraq, milli ənənələrimizin qorunub saxlanması üçün böyük fədakarlıq göstərirdi.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Ulu öndərin 1993-cü ildə hakimiyyətə qayıdışı gənc dövlətin siyasi və iqtisadi əsaslarını yaratmaqla yanaşı, Azərbaycan xalqının milli-mənəvi irsini ehtiva edən ideyanın – azərbaycançılığın təşəkkül və inkişafına müstəsna diqqət vermişdir.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Ümummilli lider Azərbaycan Respublikasının Prezidenti olduğu dövrdə (1993-2003-cü illər) xalqımızın milli-mənəvi dəyərlərinin, onun adət-ənənələrinin dirçəldilməsi, xüsusən, İslam mədəniyyəti nümunələri olan məscidlərin, tarixi memarlıq abidələrinin, ziyarətgahların bərpası ilə bağlı tədbirlərin həyata keçirilməsi onun xalqa mənən bağlılığını və İslami dəyərlərə sədaqətini göstərən parlaq dəlillərdır. Azərbaycanda dövlət müstəqilliyinin bərpasından sonra respublikamızda dini bayramların, o cümlədən, Qurban bayramının qeyd olunmasını rəsmiləşdirən ulu öndər demişdir: “Müsəlmanların böyük bir təntənə ilə, həmrəylik və qardaşlıq rəmzi ilə qeyd etdikləri Qurban bayramı insanlar üçün yüksək bəşəri-mənəvi dəyərlərdən faydalanmaq imkanları yaradır. Islamın insanpərvərlik, mehribanlıq və mərhəmət prinsiplərinə həmişə sadiq qalmış Azərbaycan xalqı tarixin çətin dövrlərində belə, Qurban bayramını özünün ən əziz günlərindən biri kimi qeyd etmişdir. Dövlət müstəqilliyimizin bərpasından sonra bu günün rəsmi şəkildə bayram edilməsi xalqımızn öz milli və dini ənənələrinə sadəqətinin parlaq ifadəsidir”. Heydər Əliyev mürəkkəb struktura malik olan milli-mənəvi dəyərlər sistemində onun üç tərkib hissəsini xüsusi ilə qeyd edirdi: dil, din və adət-ənənə.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">“Hər bir azərbaycanlı öz milli mənsubiyyətinə görə qürur hissi keçirməlidir və biz azərbaycançılığı- Azərbaycan dilini, mədəniyyətini, milli-mənəvi dəyərlərini, adət – ənənələrini yaşatmalıyıq” – deyən Heydər Əliyev Azərbaycançılığı milli bir ideologiya kimi irəli sürür, mədəniyyətimizi, mənəvi-dəyərləri təkcə milli varlığımızın yox, həm də siyasi varlığımızın, dövlət quruculuğu prosesinin mühüm atributu kimi dəyərləndirirdi.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Ümummilli lider nəinki konsepsiyanı yaratdı, həm də çox böyük müdrikliklə, səbr və təmkinlə həyata keçirtdi. “…Fəxr edirəm ki, mən azərbaycanlıyam!” – deyən ulu öndər bütün həyatı boyu mənəvi- əxlaqi və dini dəyərlərimizin, adət-ənənələrimizin keşiyində durdu.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Heydər Əliyev həmişə həm müdrik el ağsaqqalı, həm də təcrübəli dövlət başçısı kimi, cəmiyyətimizin mənəvi əsaslarını təşkil edən ümdə prinsiplər və onların qorunub inkişaf etdirilməsi istiqamətləri barədə çox dəyərli fikirlərini xalqla bölüşmüşdür. Belə bir ünsiyyətin fərqləndirici əlaməti onun rəsmiyyətdən uzaqlığı, cəmiyyətin sadə üzvləri ilə daim təmasda olması, həmişə xalqa bağlılığı ilə şərtlənirdi. Heydər Əliyev öyrədirdi ki, sərvət toplamaq, son dəbdə geyinmək, bütövlükdə müəyyən maddi sərvətlərə malik olmaq mümkündür. Lakin hər bir insan və hər bir millət, hər şeydən əvvəl, öz xalqının mənəvi sərvətlərinə sahib çıxmalı, öz mədəniyyətini, adət-ənənəsini, mentalitetini və milli-mənəvi dəyərlərini qorumalıdır. Gələcək nəsillərə, bəlkə də, maddi sərvətlər və iqtisadi mirasdan daha çox mənəvi irs, milli mentalitet ərmağan edilməlidir.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Ulu öndər özünün mənəviyyatla bağlı məşhur 2001-ci ilin avqust bəyanatında milli mentalitetlə əlaqədar demişdir: “Hər xalqın öz mentaliteti var. Bizim Azərbaycan xalqının mentaliteti onun büyük sərvətidir. Heç vaxt iki xalq bir – birinə bənzəməz. Heç vaxt iki xalq bir-birinə bənzər dəyərlərə malik ola bilməz. Yenə də deyirəm, hər xalqın özünə, öz tarixi köklərinə əcdadları tərəfindən yaradılmış milli-mənəvi dəyərlərinə bağlılığı böyük amildir. Biz də indi dünyanın mütərəqqi mənəvi dəyərlərindən istifadə edərək, xalqımızın mədəni səviyyəsini daha da inkişaf etdirərək, gənc nəsli daha da sağlam əhval-ruhiyyədə, saf əxlaqi əhval-ruhiyyədə tərbiyələndirməliyik”.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Ölkəmiz müsəlman dünyasının ayrılmaz hissəsi olaraq İslam mədəniyyətinin inkişafına tarixən öz töhfələrini vermişdir. Eyni zamanda, İslam dini xalqımızın həm dini əqidəsi, həm də milli-mənəvi dəyərlərin tərkib hissəsi kimi insanların həyatında mühüm rol oynamışdır.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Xalqımızın mənəvi inkişafında, gənclərimizin əxlaqının formalaşmasında azərbaycanlıların ailə institutunun möhkəm təmələ söykənməsində İslamın rolu əvəzsizdir. İslam bütün müsəlman dünyası tərəfindən qəbul edilə biləcək vahid ilahiyyat konsepsiyası yaratmışdır. Islamın həyat qabiliyyəti dini sistem çərçivəsində müxtəlif nöqteyi- nəzərlərin yanaşı mövcudluğuna imkan verməsi ilə təmin olunur. Ulu öndər milli-mənəvi dəyərlərin xalqın, vətəndaşların milli birliyinə xidmət etdiyini həmişə vurğulamış, dini bayramların milli həmrəyliyin təmin edilməsində mühüm rol oynadığını qeyd etmişdir.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Azərbaycan xalqının milli həmrəyliyinin bərqərar olmasında Qurban bayramının xüsusi əhəmiyyət kəsb etdiyini bildirən ümummilli lider Heydər Əliyev 2003-cü ildə Qurban bayramı münasibətilə Azərbaycan xalqını təbrik edərkən demişdir: “Qoy bütün milli və dini bayramlarımız kimi mübarək Qurban bayramı da xalqımızın yüksək ideallar ətrafında daha çox birləşməsini təmin etsin, azad, müstəqil və demokratik Azərbaycan dövlətinin gələcək inkişafı naminə bütün azərbaycanlılar arasında ümummilli həmrəyliyi möhkəmləndirsin”.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Ulu öndərimiz Heydər Əliyev türkdilli xalqlara öz milli tarixlərini, doğma dillərini, ədəbiyyatlarını, mədəniyyət və incəsənətini, adət-ənənələrini sevməyi, qorumağı və onları zənginləşdirməyi tövsiyə etmişdir. Bu baxımdan ümummilli lider türkdilli ölkələrin mədəni əlaqələrini həyata keçirən Türksoy təşkilatının fəaliyyətinin genişlənməsinə və Azərbaycanın bu təşkilatın işində fəallıq göstərməsinə həmişə xüsusi diqqət yetirmişdir. Abayın yubileyində bütün türkdilli ölkələrə milli-mənəvi dəyərlərin qorunması barədə müraciət etmişdir.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Azərbaycanın milli iqtisadiyyatının formalaşmasında Heydər Əliyevin xidmətləri misilsizdir. Ulu öndər ölkəmizin gələcək inkişaf kursunu böyük uzaqgörənliklə ifadə etmişdir: “Bir Prezident kimi mən Azərbaycanın iqtisadiyyatında dövlət siyasətini artıq müəyyən etmişəm. Bu, islahatlar yoludur, islahatlar vasitəsilə istehsalın artırılması, inkişaf etdirilməsi, mülkiyyətin özəlləşdirilməsi, özəl bölmənin inkişafına geniş yer verilməsi, bazar iqtisadiyyatı, insanlara sərbəstlik verilməsi, sahibkarlığa, təşəbbüskarlığa şərait yaradılmasıdır. Bu, dövlət siyasətimizin əsas prinsipləridir”.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Ulu öndərin gərgin fəaliyyəti və qətiyyəti sayəsində Azərbaycanın uzunmüddətli, dinamik və hərtərəfli inkişafını təmin edəcək kompleks inkişaf proqramlarının icrasına başlanmışdır. Dahi siyasət korifeyinin həyata keçirdiyi məqsədyönlü tədbirlər nəticəsində respublika iqtisadiyyatında mühüm struktur dəyişiklikləri aparılmış, sənaye və kənd təsərrüfatının bütün sahələrində inkişafa nail olunmuş, yeni sənaye sahələri yaradılmış, istehsalla bilavasitə bağlı olan elmi-tədqiqat sahələrinin inkişafına diqqət artırılmışdır.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Bəşəriyyətin inkişafına öz layiqli töhfəsini verən, böyük və zəngin tarixə malik olan xalqımız ötən əsrin son onilliyində müstəqilliyini yenidən bərpa etdi. Lakin müstəqilliyin ilk illərində ölkədə yaranmış siyasi böhran, Ermənistanın işğalçılıq siyasəti nəticəsində Azərbaycan ərazisinin 20 faizinin zəbt olunması və bunun nəticəsində 1 milyondan artıq soydaşımızın doğma yurd-yuvasından didərgin düşməsi sosial-iqtisadi böhranı daha da dərinləşdirmiş və beləliklə, ölkə iqtisadiyyatı idarəolunmaz vəziyyətə düşmüşdü. Yeni dövrün tələblərinə uyğun iqtisadiyyatın qurulmaması, yerli və İttifaq miqyasında olan müəssisələr arasında mövcud əlaqələrin qırılması, ölkənin iqtisadi, siyasi, informasiya blokadasına alınması nəticəsində 1990-cı illərin əvvəllərində ÜDM-in, sənaye istehsalının, xarici ticarət dövriyyəsinin həcmi azalmış, inflyasiya idarəolunmaz səviyyəyə çatmışdı. İstehsal sahələrinin sıradan çıxması nəticəsində işsizlik səviyyəsi artmış, əhalinin pul gəliri kəskin azalmışdı. Belə bir şəraitdə dahi şəxsiyyət, bütün ömrünü xalqa həsr etmiş Heydər Əliyevin hakimiyyətə qayıdışı xalqımızın itirilmiş inamını özünə qaytarmaqla, ölkənin yeni inkişaf dövrünün əsasını qoydu. Xalqın iradəsi və təkidli tələbi ilə 1993-cü ildə siyasi hakimiyyətə qayıdan ulu öndər Azərbaycanı xaos və böhrandan çıxardı, vətəndaş müharibəsinin qarşısını aldı, atəşkəsə nail oldu, böyük xilaskar missiyasını yerinə yetirdi. Bu gün tam əminliklə demək olar ki, əgər o vaxt ulu öndər hakimiyyətə qayıtmasaydı, indi Azərbaycan adlı bir dövlət dünya xəritəsində olmazdı.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Heydər Əliyevin hakimiyyətə qayıtması ilə bütün sahələrdə olduğu kimi, ölkəmizin iqtisadi həyatında da taleyüklü dəyişikliklərin əsası qoyuldu. Azərbaycan dövlətini və ölkə iqtisadiyyatını labüd fəlakətdən, hərc-mərclikdən xilas edən Heydər Əliyev ölkənin iqtisadi yüksəlişi üçün təcili tədbirlər görməyə başladı. Ümummilli liderin rəhbərliyi ilə qısa müddət ərzində ölkədə bazar iqtisadiyyatının formalaşması məqsədilə qanunvericilik bazası yaradıldı, məqsədli dövlət proqramları qəbul edildi, institusional islahatlar aparıldı, mülkiyyət münasibətlərində köklü dəyişikliklər edilməsi üçün müvafiq addımlar atıldı. Dahi siyasətçi Heydər Əliyev tərəfindən müəyyənləşdirilmiş strategiyanın əsasını iqtisadiyyatın inkişafına, mövcud resurslardan səmərəli istifadəyə, dünya iqtisadiyyatına inteqrasiyaya və nəticə etibarilə vətəndaşların rifah halının yüksəldilməsinə hesablanan sosialyönümlü bazar iqtisadiyyatının yaradılması təşkil edirdi.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">İqtisadi sahədə islahatların ardıcıl və sistemli şəkildə həyata keçirilməsi məqsədilə ulu öndər beynəlxalq təcrübəyə uyğun qanunvericilik bazasının yaradılmasını təmin etdi. Milli iqtisadi inkişaf konsepsiyamızı yaratdı. Heydər Əliyevin rəhbərliyi dövründə iqtisadi sahələrin tənzimlənməsi ilə bağlı 70-dən artıq qanun qəbul edilmiş, 100-dən çox fərman və sərəncam imzalanmış, 30-a yaxın dövlət proqramı təsdiq edilmişdir. Beynəlxalq maliyyə institutları ilə əlaqələr yaradıldı, onların rəhbərləri Bakıya dəvət olundu.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Azərbaycanın o zamankı məhdud imkanlarını nəzərə alan Heydər Əliyev iqtisadiyyatda ciddi dönüşə nail olmaq üçün respublikanın malik olduğu zəngin karbohidrogen ehtiyatlarından səmərəli istifadəni vacib hesab edirdi. Böyük siyasət korifeyinin ölkə iqtisadiyyatının hərtərəfli inkişafı üçün neft amilindən məharətlə istifadə etməsi, 1994-cü ilin sentyabrında böyük təzyiqlərə baxmayaraq “Əsrin müqaviləsi”nin imzalanmasına nail olması yüksək siyasi iradənin və qətiyyətin təntənəsi idi. Bu saziş həmçinin, Azərbaycanın qapılarını bütün dünyanın üzünə açdı, bu sahədə yeni müqavilələrin imzalanmasını və ölkəyə investisiya qoyuluşunu təşviq etdi. Azərbaycan neftinin dünya bazarlarına çıxarılması üçün 1996-cı ildə Bakı-Novorossiysk, 1999-cu ildə Bakı-Supsa ixrac neft kəmərləri istismara verildi. Bakı-Tbilisi-Ceyhan əsas ixrac boru kəmərinin inşasına dair sazişin imzalanması ilə ixrac marşrutlarının diversifikasiyasına nail olundu.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Neft-qaz sənayesi iqtisadiyyatın digər sahələrinin inkişafında lokomotiv rolunu oynadı. Düşünülmüş iqtisadi siyasət nəticəsində makroiqtisadi sabitliyə nail olundu və davamlı iqtisadi artımın əsası qoyuldu, iqtisadiyyatın bütün sahələrində islahatlara başlanıldı, əhalinin həyat səviyyəsinin yaxşılaşdırılması istiqamətində ciddi addımlar atıldı. Ulu öndərin müdrikliklə, məqsədyönlü və ardıcıl şəkildə həyata keçirdiyi qlobal, genişmiqyaslı iqtisadi siyasət nəticəsində neft-qaz sənayesi ilə yanaşı, elektrotexnika, maşınqayırma, kimya, xalçaçılıq və digər sahələrin də inkişafı istiqamətində mühüm tədbirlər həyata keçirildi.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Heydər Əliyev ölkənin gələcək iqtisadi inkişafının özəl sektorla bağlı olduğunu vurğulayırdı: “Sahibkarlığın inkişaf etdirilməsi, sərbəst iqtisadiyyata yol verilməsi, bazar iqtisadiyyatının yaradılması bizim strateji yolumuzdur”. Ulu öndərin müəyyən etdiyi və onun rəhbərliyi ilə uğurla həyata keçirilən sahibkarlığın inkişafı strategiyası özəl bölmənin inkişafına yönəlmiş tədbirlərin sistemliliyi, dövlət tənzimlənməsinin liberallaşdırılması, dövlət-sahibkar münasibətlərinin institusionallaşdırılması ilə xarakterizə edilir. Qəbul olunmuş dövlət proqramlarının bu sahənin inkişafında xüsusi rolu oldu, kiçik və orta sahibkarlığın inkişafını iqtisadi siyasətin prioritet istiqamətlərindən birinə çevirdi. Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə sahibkarlıq infrastrukturunun formalaşdırılması istiqamətində mühüm addımlar atıldı, sahibkarlara maliyyə dəstəyi və zəruri texniki yardım (məsləhət, informasiya və s. xidmətlər) göstərən strukturlar formalaşdı. Sahibkarların vergi yükünün azaldılması istiqamətində mənfəət və əlavə dəyər vergisinin dərəcələri aşağı salındı, kiçik sahibkarlıq subyektlərinə vahid vergi tətbiq edilməyə başlandı. Dövlət mülkiyyətinin özəlləşdirilməsinin qanunvericilik bazası yaradıldı və bu sahədə müvafiq dövlət proqramları təsdiq olundu.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Heydər Əliyevin balanslaşdırılmış xarici siyasət kursu sayəsində Azərbaycan dünyanın siyasi xəritəsində geostrateji mövqeyini möhkəmləndirmiş, ölkəmiz Cənubi Qafqazın lider dövlətinə, regionda gerçəkləşdirilən bütün transmilli layihələrin təşəbbüskarına və fəal iştirakçısına çevrilmişdir. Ulu öndərin çoxsaylı xarici səfərləri, ikitərəfli və beynəlxalq səviyyədə imzalanmış mühüm saziş və sənədlər, uğurlu neft diplomatiyası, beynəlxalq və regional təşkilatlarla aparılan gərgin iş ölkəmizin inkişafının sürətləndirilməsinə mühüm töhfəsini vermişdir. Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının qurumları, Avropa İttifaqı, İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı, Avropa Şurası, eləcə də Dünya Bankı, Beynəlxalq Valyuta Fondu, Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı və digər beynəlxalq institutlarla səmərəli əməkdaşlıq yaradılmışdır.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Beləliklə, Heydər Əliyev strategiyasının həyata keçirilməsi nəticəsində 1995-ci ildən Azərbaycanda inkişafın yeni mərhələsi – bərpa və dinamik inkişaf dövrü başlanmışdır. 1995-2003-cü illər ərzində ümumi daxili məhsul 90,1 faiz, dövlət büdcəsinin gəlirləri 3,9 dəfə, ölkənin valyuta ehtiyatları 85 dəfə, sənaye məhsulunun həcmi 22,4 faiz, kənd təsərrüfatı istehsalı 52,8 faiz, xarici ticarət dövriyyəsi 4 dəfə, iqtisadiyyatda məşğul olanların orta aylıq əməkhaqqısı 6,2 dəfə artdı, inflyasiya səviyyəsi 2-3 faizə qədər endirildi. Bu dövrdə iqtisadiyyata bütün maliyyə mənbələri hesabına 20 milyard ABŞ dolları həcmində investisiyanın qoyulması təmin olundu. 1993-cü ildə ölkənin valyuta ehtiyatları 8 milyon ABŞ dolları idi. Hazırda isə bu rəqəm 39 milyard ABŞ dolları təşkil edir.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Müasir Azərbaycan dövlətinin banisi Heydər Əliyevin misilsiz idarəçilik qabiliyyəti, gərgin əməyi nəticəsində əldə olunmuş nailiyyətlər sonrakı illərdə ölkə iqtisadiyyatının davamlı və dinamik inkişafı üçün möhkəm zəmin yaratdı.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Ölkəmizin son 20 ildə iqtisadi və demokratik inkişaf, hüquqi dövlət və vətəndaş cəmiyyəti quruculuğu istiqamətində qazandığı böyük nailiyyətlər də məhz ümummilli lider Heydər Əliyev tərəfindən formalaşdırılmış möhkəm təmələ əsaslanır.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin qeyd etdiyi kimi: “Heydər Əliyev bütün zamanlarda, bütün dövrlərdə Azərbaycan xalqına ləyaqətlə xidmət etmişdir. Azərbaycanın müstəqilliyinin əbədi, dönməz olmasında, iqtisadi potensialının möhkəmlənməsində, bölgədə və dünyada nüfuzunun artmasında onun müstəsna xidmətləri var. Hazırda bu siyasət davam etdirilir. Bu gün Heydər Əliyev bizimlə deyil, ancaq onun siyasəti yaşayır, onun qurduğu müstəqil Azərbaycan yaşayacaqdır”.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Bu siyasət möhtərəm Prezidentimiz cənab İlham Əliyevin rəhbərliyi və respublikanın Birinci vitse-prezidenti, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, UNESCO-nun və ISESCO-nun xoşməramlı səfiri Mehriban xanım Əliyevanın yaxından iştirakı ilə qarşıya qoyulan bütün hədəflərin gerçəkləşməsinə, müstəqil Azərbaycanın gələcək tərəqqisinə, daha qüdrətli dövlətə çevrilməsinə, xalqımızın daha firavan həyatına qovuşmasına mütləq əminlik yaradır.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyev müstəqil Azərbaycan dövlətinin memarı olmaqla yanaşı, həm də bu gün dünyanın ən sabit və sürətlə inkişaf edən güclü iqtisadiyyatının qurucusudur. Məhz Ulu Öndərin 90-cı illərin ortalarında təməlini qoyduğu güclü sosial-iqtisadi baza bu gün Azərbaycan xalqının yüksək rifahına, onun parlaq gələcəyinə xidmət edir.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Heydər Əliyev müasir tariximizin çətin və kəşməkəşli bir dönəmində xalqın tələbi ilə dərin keçid böhranı yaşamış, iqtisadi potensialının yarıdan çoxunu itirmiş, kütləvi yoxsulluq və səfalətin tüğyan etdiyi boş xəzinəsi olan bir ölkəyə rəhbər gətirilmişdir. Qısa müddətdə ölkədə dövlətçiliyin əsası olan ictimai-siyasi sabitlik bərpa olunmuşdur. Bu əsas amil bütün istiqamətlərdə, o cümlədən iqtisadiyyatda zəruri islahatların həyata keçirilməsinə zəmin yaratmışdır. Aparılan ardıcıl iqtisadi islahatlarla qısa zamanda ölkədə makroiqtisadi sabitliyin əsası qoyulmuş, qiymətlərin sabitliyinə nail olunmuş, ölkənin zəruri valyuta ehtiyatı yaradılmışdır.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Umummilli lider Heydər Əliyevin hakimiyyətə qayıdışı digər sahələrdə olduğu kimi, bank sektorunun formalaşması və inkişafında da dönüş nöqtəsi olmuşdur. Heydər Əliyevin birbaşa diqqət və dəstəyi ilə bank islahatları dövlət banklarının yenidən qurulması, özəl bankların kapitalizasiyası və konsolidasiyası, bank infrastrukturunun formalaşması istiqamətində həyata keçirilmişdir.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Ümummilli lider Heydər Əliyev tərəfindən 1993-2003-cü illər ərzində görülmüş genişmiqyaslı işlər Azərbaycanda siçrayışlı inkişafın başlaması üçün zəruri potensial formalaşdırmışdır. Heydər Əliyev siyasi kursunu uğurla davam etdirən, bu kursun ideoloji bazası əsasında yeni inkişaf modelini həyata keçirən, Ulu Öndərin layiqli davamçısı Prezident İlham Əliyev tərəfindən müasir dövlət, güclü iqtisadiyyat, yüksək sosial rifah, mədəni cəmiyyətin qurulması istiqamətində 2003-cü ildə bəyan edilmiş hədəflər artıq günümüzün reallığına çevrilmişdir. Bu gün dövlət başçısı tərəfindən təsdiq olunmuş müasir inkişaf konsepsiyası keyfiyyətcə yeni prioritetlər müəyyən edir. İnnovasiya əsaslı inkişaf modelinə keçid, yüksək rəqabət qabiliyyətli və şaxələnmiş iqtisadiyyatın qurulması qarşıda duran ən mühüm prioritetdir.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">İqtisadiyyatın şaxələnməsi üçün ən fundamental şərtlərdən biri makroiqtisadi sabitlikdir. Bunun üçün Mərkəzi Bank orta müddətli dövrdə çevik pul və məzənnə siyasətini yürüdəcəkdir. Maliyyə sabitliyi də Mərkəzi Bankın ən mühüm strateji hədəflərindən biridir. Bu mənada makro və mikro prudensial siyasət bank sektorunda hərarətlənmənin sistem tənzimlənməsi və fərdi nəzarət vasitəsilə idarə edilməsinə yönələcəkdir.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Bank sektorunun əsas hədəfi yaxın 10 ildə maliyyə dərinliyini Ümumi Daxili Məhsula nisbətdə 100 faizə çatdırmaqdan ibarət olacaqdır. Bank biznesinin daha da müasirləşməsi, elektronlaşması və optimizasiyası istiqamətində zəruri tədbirlər görüləcəkdir. Bank filiallarının, mikromaliyyə institutlarının regionlara intensiv istiqamətlənməsi, kənd bankçılığının inkişafı istiqamətində zəruri fəaliyyət təmin ediləcəkdir. Maliyyə dərinliyinin böyüməsində ölkədə nağdsız hesablaşmaların miqyasının genişləndirilməsi mühüm rol oynayacaqdır. Ulu Öndərin ölkəmizdə ictimai-siyasi sabitliyin bərqərar olması, bütün sahələrdə köklü islahatların aparılması, iqtisadiyyatın, regionların və sahibkarlığın inkişafı sahəsində gördüyü misilsiz xidmətlər vardir.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Muasir dövrdə başlıca strateji baxış mövcud imkanları və resursları nəzərə almaqla Azərbaycanda davamlı iqtisadi artım və yüksək sosial rifah, səmərəli dövlət idarəetməsi və qanunun aliliyi, insanların bütün hüquq və azadlıqlarının tam şəkildə təmin olunması və vətəndaş cəmiyyətinin ölkənin ictimai həyatında fəal statusu ilə səciyyələnən inkişaf mərhələsinə nail olmaqdır.Azərbaycan iqtisadi və siyasi cəhətdən inkişaf etmiş, rəqabət qabiliyyətli ölkə olacaqdır. Azərbaycanın ən ucqar kəndlərində belə, vətəndaşların rahat gündəlik həyatı üçün lazımi bütün kommunikasiyalar (rabitə, internet, bankxidmətləri, kommunal xidmətlər, yollar və sair), səhiyyə və təhsil xidmətləri təminediləcəkdir.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Azərbaycan əhalinin gəlirlərinin yüksək olduğu, işsizlik səviyyəsinin minimum həddə olduğu, yüksək dərəcədə inkişaf etmiş insan kapitalına, mühafizə edilmiş, sağlam ətraf mühitə və hər bir vətəndaşı üçün geniş imkanlara malik məkan olacaqdır. Nəzərdə tutulmuş tədbirlərin icrası nəticəsində dövrün sonuna ölkədə adambaşına düşən ÜDM-in həcmi iki dəfədən çox artaraq 13000 ABŞ dollarına çatdırılacaq.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">2020-ci ilə Azərbaycanın Dünya Bankının adambaşına düşən Ümumi Milli Gəlir təsnifatına görə “yuxarı orta gəlirli ölkələr” arasında tamhüquqlu olkə olması və hazırda bu qrup ölkələr sırasında yer almanın əsas mənbəyi olan karbohidrogen ixracından asılılığın aradan qaldırılması, habelə BMT İnkişaf Proqramının İnsan İnkişafı ilə bağlı təsnifatına əsasən “yüksək insan inkişafı” ölkələri qrupunda üst sıralara yüksəlmişdir.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Azərbaycan Respublikası iqtisadi inkişaf baxımından regionun lider dövlətindən beynəlxalq iqtisadi münasibətlər sistemində yüksək rəqabət qabiliyyətinə sahib iştirakçı statusuna yüksəldilməsi reallaşdırılacaqdır. Bu məqsədlə əlverişli coğrafimövqeyi, geniş potensialı nəzərə alınaraq, ölkənin regionun ticarət mərkəzinə çevrilməsi, adambaşına düşən qeyri-neft sektoru üzrə ixrac həcminin 1000 ABŞ dollarına çatdırılması planlaşdırılır.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Göstərilən məqsədə çatmaq üçün bazar iqtisadiyyatı şəraitində sağlam rəqabəti təmin edən səmərəli dövlət tənzimlənməsi, enerjidən səmərəli istifadə edən və yüksək əlavə dəyər yaradan ixrac yönümlü iqtisadiyyata transformasiya və sosialiqtisadi sahələrin inkişafına kompleks yanaşma prinsipləri rəhbər tutulacaqdır.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Digər tərəfdən istehsal amillərinin ümumi məhsuldarlığının artımı nəticəsində ölkə iqtisadiyyatının səmərəliliyə əsaslanan iqtisadiyyata çevrilməsi və innovasiyaların üstünlüyü ilə səciyyələndirilənmərhələyə keçidin təmin olunmasıhədəflənir.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">İqtisadiyyatın rəqabət qabiliyyətinin artırılması makroiqtisadi sabitliyin qorunması, monetar və fiskal siyasətin koordinasiyasının gücləndirilməsi, biznes mühitinin yaxşılaşdırılması və özəl təşəbbüsün dəstəklənməsi, maliyyə xidmətləri bazarının inkişaf etdirilməsi, xarici ticarət və investisiya siyasətinin təkmilləşdirilməsi kimi istiqamətləri özündə cəmləşdirir. Bu dövrdə inflyasiyanın məqbul səviyyədə saxlanılması, daha çevik məzənnə rejiminə tədrici keçidin həyata keçirilməsi nəzərdə tutulur.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Eyni zamanda, məqsədyönlü şəkildə iqtisadiyyatın strukturunun təkmilləşdirilməsi tədbirləri həyata keçiriləcəkdir. Neft-qaz sektoru və neft-kimya sənayesinin modernləşdirilməsi, qeyri-neft sənayesinin şaxələndirilməsi və inkişaf etdirilməsi, alternativ və bərpa olunan enerji mənbələrindən istifadə imkanlarının genişləndirilməsi, aqrar sektorun inkişafı və ərzaq təhlükəsizliyinin gücləndirilməsi, ticarət və xidmət fəaliyyət növlərinin genişləndirilməsi və inkişaf etdirilməsi, xarici ticarətin və investisiyaların strukturunun təkmilləşdirilməsi prioritet istiqamətlər olacaqdır. Konsepsiyanın əhatə etdiyi dövr ərzində qeyri-neft sektoru üzrə ÜDM-in orta illik real artım tempinin 7 faizdən yüksək olması hədəflənir.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Hazırkı mərhələdə qarşıda duran əsas vəzifə iqtisadiyyatın şaxələndirilməsini sürətləndirmək, neft gəlirlərinin səviyyəsindən asılı olmayaraq qeyri-neft sektorunun yüksək inkişaf tempini gələcək illərdə də qorumaq, rəqabətqabiliyyətliliyini yüksəltmək və ixrac imkanlarını genişləndirməkdən ibarətdir. İxrac yönümlü iqtisadi model əsas götürülmüşdür və nəzərdə tutulur ki, iqtisadiyyatın rəqabət qabiliyyətinin yüksəldilməsi və strukturunun təkmilləşdirilməsi qeyri-neft ixracının artımına səbəb olacaqdır. Qeyri-neft sənayesinin sürətli inkişafı ilə yanaşı, innovasiya fəaliyyətinin təşviqi və genişləndirilməsi ölkədə biliyə əsaslanan iqtisadiyyatın formalaşması üçün əlverişli zəmin yaradacaqdır.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Qarşıda duran məqsədlərə çatmaq üçün ölkənin bütün imkanlarından tam şəkildə istifadə etmək, mövcud iqtisadi, sosial, siyasi resurslardan tam səmərə ilə yararlanmaq və ölkənin potensialının gücləndirilməsinə şərait yaratmaq vacib şərtdir. Bu baxımdan enerji, nəqliyyat, tranzit və logistika infrastrukturunun inkişaf etdirilməsi, bölgələrin inkişafının diqqət mərkəzində saxlanılması, hər bir bölgənin rəqabət üstünlükləri nəzərə alınmaqla regional inkişaf mərkəzlərinin formalaşdırılması, şəhər və kənd yerlərində infrastrukturun və sosial xidmətlərin inkişaf etdirilməsi nəzərdə tutulur.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">İKT və rabitə xidmətlərindən istifadə imkanlarının genişləndirilməsi, informasiya kommunikasiya texnologiyalarını inkişaf etdirilməsi istiqamətində etibarlı təhlükəsizlik sisteminin yaradılması, milli standartların formalaşdırılması və həmçinin, ölkə üzrə tam rəqəmsal yayımın tətbiq olunması və analoq yayımın dayandırılmasıvə eləcə də, e-dövlət xidmətlərinin 100 faiz tətbiq edilməsi Azərbaycanın müasir dövlət kimi formalaşmasının əsas prioritetlərindən biri kimi diqqət mərkəzində olacaqdır.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">İstənilən iqtisadi artımın məqsədi sosial rifahın yüksəldilməsidir. Bu baxımdan əsas prioritetlərindən birini sosial sahələrin və insan kapitalının inkişafı təşkil edir. Təhsil və səhiyyədə keyfiyyətin artırılması, əhalinin sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi, gender bərabərliyinin təmin olunması və ailənin inkişafı, gənclərin potensialının və idmanın inkişaf etdirilməsi bu prioritet çərçivəsində əsas istiqamətlərdir. Yoxsulluq məsələsi insan inkişafı konsepsiyası ilə bağlı müasir yanaşmalara uyğun olaraq “çoxfaktorlu yoxsulluq” anlayışı müstəvisində dəyərləndirilir. Azərbaycanda son on ildə yoxsulluğun köklü şəkildə azaldılması istiqamətində danılmaz nailiyyətlər əldə edilmişdir. Ölkəmizdə “mütləq yoxsulluq”probleminin həll edilməsi, yəni qəbul edilmiş meyarlar çərçivəsində yoxsulluq kateqoriyasına düşən insanların və ailələrin sayının kəskin azaldılması aparılan uğurlu sosial-iqtisadi siyasətin nəticəsidir. Hazırda “Azərbaycanda “mütləq yoxsulluq” problemi yenə də daim diqqət mərkəzində olacaqdır, bununla yanaşı, ölkədə əhalinin orta təbəqəsinin genişlənməsi, bu təbəqənin rolunun gücləndirilməsi başlıca məqsədlərdən biridir. Dünya ölkələrinin təcrübəsi göstərir ki, orta təbəqə güclü olan ölkələr həm siyasi, həm də iqtisad, sosial və s. aspektdən daha dayanıqlı olur və daha yüksək inkişaf potensialına malik olur.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Əhali və onun strukturu ilə bağlı kəmiyyət və keyfiyyət göstəriciləri milli gücün əsas elementlərini təşkil edir və Azərbaycan xalqının genofondunun qorunması, miqrasiya və demoqrafiya kimi məsələlər milli təhlükəsizlik baxımından mühüm əhəmiyyətə malikdir. Konsepsiyanın əhatə etdiyi dövrdə ölkə əhalisinin hər il ortahesabla 1,1 faiz artaraq, 2021-ci ildə təxminən 10,2 milyon nəfər təşkil edəcəyi gözlənilir. Nəzərdə tutulmuş hədəflərin reallaşdırılması məqsədilə qanunvericilik bazasının mütəmadi olaraq təkmilləşdirilməsi və müvafiq institusional potensialın gücləndirilməsi istiqamətində tədbirlər davam etdiriləcəkdir.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Mədəni irsin qorunub saxlanılması, onun səmərəli idarə olunması, yeni yaradıcılıq nəticələrinin qorunması və zənginləşdirilməsi, ətraf mühit və ekologiya problemləri də Konsepsiya çərçivəsində əsas prioritet kimi qəbul edilmiş və bu sahələrdə müvafiq siyasət tədbirlərinin həyata keçiriləcəyi nəzərdə tutulmuşdur.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Yüksək rəqabət gücünə malik iqtisadiyyata doğru iqtisadi modelin formalaşması</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Qarşıya qoyulan sosial-iqtisadi hədəflərə nail olunması yüksək səmərə ilə fəaliyyət göstərən, dünya çapında yetərli rəqabət gücünə malik iqtisadi sistemin formalaşmasını şərtləndirir. Tarixi və müasir təcrübə göstərir ki, belə bir sistem yalnız sahibkar təşəbbüsünə və sərbəst rəqabətə əsaslanan bazar münasibətləri şəraitində yer ala bilər. Bununla bərabər, iqtisadi və sosial sahələrdə davamlı yüksək artım templərinin təmin olunması bazar iqtisadiyyatı şəraitində dövlət tənzimləməsinin adekvat şəkildə qurulmasını, qlobal dünya iqtisadiyyatındakı son meylləri və istiqamətləri nəzərə almaqla bu tənzimləmənin daha da təkmilləşdirilməsini tələb edir.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Azərbaycanda keçid dövrünün başa çatması və yetkin bazar münasibətlərinin formalaşması şəraitində dövlət tənzimləmə və idarəetmə funksiyaları əsasən makroiqtisadi sabitliyin qorunub saxlanılması, ölkədə işgüzar mühitin təkmilləşdirilməsi və sərbəst rəqabətin təmin olunması, yerli və xarici investisiyalar üçün əlverişli şəraitin yaradılması, iqtisadiyyatın strukturunun təkmilləşdirilməsi istiqamətində həyata keçirilən tənzimləmə tədbirləri, investisiyalar və geniş miqyasda infrastruktur layihələrinin reallaşdırılması, əhalinin sosial müdafiəsinin səmərəli təşkili istiqamətlərində həyata keçiriləcəkdir.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Makroiqtisadi siyasətin koordinasiyası gücləndiriləcək, maliyyə dayanıqlılığı baxımından optimal makro-fiskal çərçivə formalaşdırılacaq və adekvat pul siyasətiaparılacaqdır. Bu siyasətin birinci pilləsində inflyasiya hədəfi, digər makroiqtisadi hədəflər və bunlara uyğun tənzimləmə alətləri, ikinci pilləsində isə maliyyə sektorunda sabitlik hədəfləri, sektorda aktivliyi və riskləri idarə edəcək alətlər yer alacaqdır. İnflyasiya hədəfinə uyğun olaraq iqtisadiyyatın pula tələbatının ödənilməsinə xüsusi diqqət yetiriləcək, monetar idarəetmənin institusional bazası təkmilləşdiriləcəkdir.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Büdcə resurslarının formalaşması və istifadəsi sahəsində fiskal intizamın təmin edilməsi, vəsaitlərin düzgün bölüşdürülməsi və xərclərin səmərəliliyinin artırılmasına xüsusi diqqət yetiriləcəkdir. Müxtəlif büdcə riskləri (xarici, maliyyə, kənarlaşma, əməliyyat riskləri və s.) üzrə çevik qiymətləndirmə aparılacaqdır. İqtisadi sistemin rəqabət qabiliyyətinin daha da artırılması məqsədilə tədricən passiv vergi siyasətindən aktiv vergi siyasətinə keçid təmin ediləcək, vergi dərəcələrinin optimallaşdırılması istiqamətində həyata keçiriləcək tədbirlər sahibkarlıq fəaliyyəti üçün əlverişli mühitin yaradılmasına kömək edəcəkdir.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Neft və qaz gəlirlərindən istifadə olunması mexanizmi təkmilləşdiriləcəkdir. Karbohidrogenlərin satışından əldə edilən gəlirlərin tədricən həmin vəsaitlərin investisiya olunmasından qazanılan gəlirlə əvəzlənməsi strategiyası həyata keçiriləcək və bu sahədə hazırda aparılan işlər intensivləşdiriləcəkdir.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Ölkənin tədiyyə qabiliyyətinin yaxşılaşdırılmasının və iqtisadiyyatın ixraca yönəldilməsinin ayrıca vacib tələbi kimi daha çevik məzənnə siyasəti həyata keçiriləcək, xalis beynəlxalq investisiya mövqeyi üzrə profisit qorunacaqdır.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Biznes mühitinin, rəqabət qanunvericiliyi və siyasətinin daha da yaxşılaşdırılması istiqamətində görülən tədbirlər davam etdiriləcək, investorların hüquqlarının qorunması mexanizmləri təkmilləşdiriləcəkdir. Qanunların davamlı və ədalətli şəkildə tətbiq edilməsi və hüququn aliliyinin işlək sisteminin formalaşdırılması diqqət mərkəzində saxlanılacaqdır.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Xarici ticarət prosedurlarının sadələşdirilməsi və təkmilləşdirilməsi, beynəlxalq bazarlara çıxışda və xarici bazarlarda rəqabət gücünun artırılmasında sahibkarlara göstərilən dövlət dəstəyinin artırılması istiqamətində tədbirlər həyata eçiriləcəkdir.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Kiçik və orta sahibkarlıq subyektlərinin ixrac qabiliyyətini artırmaq məqsədilə təşviqedici tədbirlər həyata keçiriləcək, sahibkarlıq subyektlərinin dövlət tərəfindən güzəştli kreditlərlə təminat səviyyəsi yüksəldiləcək, daxili bazarın haqsız rəqabətdən qorunması üçün beynəlxalq praktikada qəbul olunmuş antidempinq və digər qoruyucu tədbirlər həyata keçiriləcəkdir.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Eyni zamanda gömrük, miqrasiya və prosedurlarının təkmilləşdirilməsi, həmçinin investorları yerli bazarlara daxil olmaqdan çəkindirən amillərin aradan qaldırılması üçün səylər səfərbər ediləcəkdir. Ümumdünya Ticarət Təşkilatına (ÜTT) daxil olmaq üçün beynəlxalq ticarət sisteminə uyğun islahatların həyata keçirilməsi, qanunların dünya ticarət sistemində tətbiq edilən praktikaya uyğunlaşdırılması son nəticə olaraq yerli şirkətlərin və bütövlükdə ölkə iqtisadiyyatının inkişafına yeni imkanlar açacaqdır.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Bununla yanaşı, vergi dərəcələrinin və məcburi dövlət sosial sığorta haqlarının strukturunun (işəgötürənlər və sığortaolunanlar tərəfindən ödənilən hissələr) optimallaşdırılması istiqamətində həyata keçiriləcək tədbirlər sahibkarlıq fəaliyyəti üçün əlverişli mühitin yaradılmasına kömək edəcəkdir.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Ədalətli rəqabət mühitinin formalaşdırılması, iqtisadiyyatda və xüsusilə də istehlak bazarında inhisarlaşmanın məhdudlaşdırılması üzrə tədbirlər davam etdiriləcəkdir. Antiinhisar qanunvericiliyi və praktikası təkmilləşdiriləcək, ticarətdə tətbiq edilən qeyri-tarif əngəllərinin aradan qaldırılması üçün əməli tədbirlər görüləcəkdir.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">İstehlakçıların hüquqlarının müdafiə edilməsi işi gücləndiriləcək, məhsulların keyfiyyətinə səmərəli nəzarət mexanizmləri yaradılacaq, keyfiyyətə nəzarət üzrə milli standartlar hazırlanacaq və sertifikatlaşdırma sistemi təkmilləşdiriləcəkdir.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Sahibkarların ictimai birliklərinin, o cümlədən, peşə assosiasiyalarının yaradılması və inkişafı dəstəklənəcək, sahibkarlığın inkişafını əngəlləyən amillərin aşkar edilməsi və aradan qaldırılması məqsədilə müntəzəm monitorinqlər həyata keçiriləcəkdir.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Muasir dövrdə həyata keçiriləcək tədbirlər Azərbaycanda maliyyə xidmətləri bazarının əsas seqmentlərinin (bank sektoru, qeyri-bank kredit təşkilatları, sığorta bazarı, lizinq bazarı, qiymətli kağızlar bazarı və faktorinq bazarı) tarazlı inkişafını təmin edəcəkdir. Bank nəzarəti alətləri təkmilləşdiriləcək, bank sisteminin sabit və təhlükəsiz inkişafının təmin edilməsi üçün müvafiq tədbirlər həyata keçiriləcəkdir. Bank sektorunda konsolidasiya tədbirləri və struktur islahatları davam etdiriləcək, rəqabətin stimullaşdırılması, bank-maliyyə xidmətlərinin keyfiyyətinin yüksəldilməsi, o cümlədən elektron ödəniş sistemləri infrastrukturunun təkmilləşdirilməsi və onun əhatə dairəsinin genişləndirilməsi diqqət mərkəzində saxlanılacaqdır. Bank sisteminin kapitallaşması davam etdiriləcək, regionlar üzrə bank şəbəkəsinin genişlənməsi təşviq olunacaq, tikinti-əmanət banklarının yaradılması dəstəklənəcək, ipoteka kreditləşdirilməsi mexanizmi təkmilləşdiriləcəkdir.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Elektron ödəniş, poçt əmanət sistemləri inkişaf etdiriləcək, bank xidmətləri istehlakçılarının hüquqlarının müdafiəsi gücləndiriləcəkdir.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Sığorta şirkətlərinin kapitallaşma səviyyəsinin və sığorta məhsullarının çeşidinin artırılması, təkrar sığortanın, həmçinin həyat sığortasının və tibbi sığortanın tətbiqinin genişləndirilməsi ölkədə sığorta bazarının inkişafına yol açacaqdır. Kənd təsərrüfatı istehsalının sığortalanmasını stimullaşdırmaq məqsədilə müvafiq qanunvericiliyin təkmilləşdirilməsi planlaşdırılır. Habelə, lizinq xidmətlərinin göstərilməsi üçün qanunvericilik və institusional mühitin təkmilləşdirilməsi lizinq təşkilatlarının inkişafına və onların bazara daha asan daxil olmasına imkan yaradacaqdır ki, bu da lizinq təşkilatlarının infrastruktur və investisiya layihələrinin icrasında, kənd təsərrüfatının texnika təminatının daha münasib şərtlərlərə yaxşılaşdırılmasında mühüm maliyyə mənbəyi kimi lizinqin payını artıracaqdır.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Müasir, beynəlxalq standartlara uyğun, iqtisadiyyata geniş kapitalizasiya imkanları təqdim edən və risklərin etibarlı idarə edilməsini təmin edən, yüksək səmərə ilə fəaliyyət göstərən qiymətli kağızlar bazarının formalaşdırılmasıistiqamətində mühüm addımlar atılacaq, qiymətli kağızlar üzrə qeyri-mütəşəkkilbazarın məhdudlaşdırılması, bazarın investorlar üçün cəlbediciliyinin artırılmasıməqsədilə sistemli tədbirlər həyata keçiriləcək, bazarın peşəkar iştirakçılarının fəaliyyətini və onlara nəzarət mexanizmlərini tənzimləyən qanunvericilik təkmilləşdiriləcəkdir.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Qiymətli kağızlar bazarının institusional inkişaf səviyyəsinin yüksəldilməsi və onun beynəlxalq standartlara uyğunluğunun təmin edilməsi, ölkə iqtisadiyyatında kapitallaşma dərəcəsinin yüksəldilməsinə nail olunması və iqtisadi layihələrin maliyyələşdirilməsində fond bazarı vasitəsilə cəlb olunan qeyri-inflyasiya mənşəliinvestisiya vəsaitlərindən istifadənin genişləndirilməsi tədbirlərinin həyata keçirilməsi nəzərdə tutulmuşdur. Eyni zamanda, iqtisadi subyektlərin və əhalinin yığımlarının fond bazarında səmərəli yerləşdirilməsi üçün və ölkənin qiymətli kağızlar bazarının tədricən beynəlxalq kapital bazarlarına inteqrasiya olunması məqsədilə müvafiq şəraitin formalaşdırılması daim diqqət mərkəzində olacaqdır.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Prezident İlham Əliyevin bəyan etdiyi kimi, hazırda qarşıda duran ən başlıca məqsəd Azərbaycanı inkişaf etmiş dövlətlər səviyyəsinə çatdırmaqdır. Bu baxımdan ölkənin inkişafının hazırkı mərhələsində qarşıya qoyulmuş əsas hədəflər çoxşaxəli, innovasiya yönümlü iqtisadiyyatın formalaşdırılması, əhalinin rifahının davamlı olaraq yaxşılaşdırılması, habelə elmin, mədəniyyətin inkişafında, ictimai həyatın bütün istiqamətlərində yeni nailiyyətlərin əldə olunmasıdır. Dövlət başçısının 29 dekabr 2012-ci il tarixli fərmanı ilə təsdiq edilmiş "Azərbaycan 2020: gələcəyə baxış" İnkişaf Konsepsiyası qarşıya qoyulmuş mühüm vəzifələrin yerinə yetirilməsində mühüm rol oynayacaqdır. Bu İnkişaf Konsepsiyası sosial-iqtisadi inkişafın keyfiyyətcə yeni mərhələsində Azərbaycanın gələcək inkişaf perspektivlərini dərin elmi əsaslarla müəyyənləşdirən konseptual əhəmiyyətli sənəddir.</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr">Beləliklə, siyasi və makroiqtisadi baxımdan sabit, davamlı və dayanıqlı iqtisadi inkişafa malik ölkə, Avropanın enerji təhlükəsizliyinin təmin olunmasında etibarlı tərəfdaş, qlobal enerji və nəqliyyat layihələrinin fəal iştirakçısı, beynəlxalq tədbirlər məkanı kimi tanınan Azərbaycanın bugünkü uğurları məhz Heydər Əliyev siyasətinin layiqincə davam etdirilməsinin məntiqi nəticəsidir.<br />Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin qeyd etdiyi kimi: "Heydər Əliyev bütün zamanlarda, bütün dövrlərdə Azərbaycan xalqına ləyaqətlə xidmət etmişdir. Azərbaycanın müstəqilliyinin əbədi, dönməz olmasında, iqtisadi potensialının möhkəmlənməsində, bölgədə və dünyada nüfuzunun artmasında onun müstəsna xidmətləri var. Hazırda bu siyasət davam etdirilir. Bu gün Heydər Əliyev bizimlə deyil, ancaq onun siyasəti yaşayır, onun qurduğu müstəqil Azərbaycan yaşayacaqdır".<br />Bu siyasət Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə qarşıya qoyulan bütün hədəflərin gerçəkləşməsinə, müstəqil Azərbaycanın gələcək tərəqqisinə, daha qüdrətli dövlətə çevrilməsinə, xalqımızın daha firavan həyatına qovuşmasına mütləq əminlik yaradır.(Modern.az)</p> <p dir="ltr"> </p> <p dir="ltr"><strong>Elnur Sadiqov</strong></p> <p dir="ltr"><strong>Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetinin,</strong></p> <p dir="ltr"><strong>UNEC Maliyyə və maliyyə institututlari kafedrasinin professoru, i.e.d.,</strong></p> <p dir="ltr"><strong>YAP idarə heyətinin uzvu</strong></p> </div> </div>
