<p><strong>Kulis.az şair İlham Qəhrəmanın yeni yazdığı müharibə bayatılarını təqdim edir.</strong></p> <p>***</p> <p>Şirini acı kəsin,<br/> Uzadın ucu kəsin,<br/> Şəhidin toyu budu<br/> Xınalı qoçu kəsin.</p> <p>***</p> <p>Ah çəkər ahdan ağlar,<br/> Durub sabahdan ağlar.<br/> Şəhidi yad edənlər<br/> Gah gülər, gahdan ağlar.</p> <p>***</p> <p>Qanlı gələn Abbasdı,<br/> Hamını oda basdı?!<br/> Şəhidlik busatıdı -<br/> Toy havasında yasdı.</p> <p>***</p> <p>Qalx dağdan yolu kəs dik,<br/> Nə kimsəydik, nə kəsdik.<br/> Toy ətliyi cöngəni<br/> Şəhid vayında kəsdik.</p> <p>***</p> <p>Mən görən yazdan gedir,<br/> Dönüb payızdan gedir.<br/> Şəhid bir anasından,<br/> Bir sevən qızdan gedir.</p> <p>***</p> <p>Ağac yarpağı sevər,<br/> Əsgər bayrağı sevər,<br/> Daha mən torpaq oldum,<br/> Sevən torpağı sevər!</p> <p>***</p> <p>Əl tuturam sıxmırsan,<br/> Ev-eşiyə baxmırsan.<br/> Budu komandir gəlir,<br/> Əsgər, niyə qalxmırsan?</p>
<p><strong>Oktyabrın 14-də Mədəniyyət Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə dahi şair və mütəfəkkir Nizami Gəncəvinin 880 illiyi çərçivəsində onun əsərlərinə həsr olunmuş miniatürlər əsasında 3D audiovizual proyeksiya formatında “İşıq festivalı. Nizami Gəncəvi” audiovizual festivalının açılışı olub.</strong></p> <p>Kulis.az xəbər verir ki, Nizami Gəncəvi adına Milli Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyinin qarşısında reallaşan tədbirdə Mədəniyyət Nazirliyinin rəhbərliyi, bir sıra diplomatik korpusun nümayəndələri, mədəniyyət və incəsənət xadimləri, ictimaiyyət nümayəndələri iştirak ediblər.</p> <p>Festivalın açılışından öncə jurnalistlərə açıqlama verən mədəniyyət naziri Anar Kərimov bu il “Nizami Gəncəvi İli” çərçivəsində ölkəmizdə reallaşan silsilə tədbirlərdən söz açıb. Bu festivalın da həmin tədbirlər silsiləsinə daxil olduğuna diqqət çəkən nazir bildirib ki, dahi Azərbaycan şairi Nizami Gəncəvinin insanların mənəvi-əxlaqi kamilləşməsinə misilsiz xidmət göstərən ölməz əsərləri bu gün də aktuallığını qoruyur. Qeyd edilib ki, bu festivalla həmin əsərlərin yer aldığı “Xəmsə”dən müxtəlif süjetlərin xüsusi formatda canlandırılması ilə qonaqlar Bakı şəhərində möhtəşəm bir mənzərəyə şahidlik edəcək.</p> <p>Festivalın əhəmiyyətinə toxunan nazir deyib ki, məqsəd xarici ölkələrin məşhur kitabxana, muzey və arxivlərində, o cümlədən Rusiya Milli Kitabxanası, Topqapı Saray Muzeyi Kitabxanası, Kembric Universiteti Fitzuilyam Muzeyi, Harvard İncəsənət Muzeyində qorunub saxlanılan “Xəmsə” motivli miniatürlər vasitəsilə öz zənginliyi, fəlsəfi məna dərinliyi ilə dünya ədəbiyyatında əhəmiyyətli yerə malik, ümumbəşəri mahiyyət daşıyan, ecazkar poetik qüvvəyə malik Nizami yaradıcılığını vizual təsvirlərdə əks etdirərək dünya ictimaiyyətinin diqqətinə çatdırmaqdır.</p> <p>“Azərbaycan ictimaiyyətini üç gün ərzində saat 20:00-da bu audiovizual görüntüyə baxmağa dəvət edirik. Noyabr ayının axırı Nizami Gəncəviyə həsr ediləcək həftə keçirməyi planlaşdırırıq. Bu həftə ərzində ölkəmizdə görkəmli şairə ithaf edilən tamaşalar, konsertlər və təqdimatlar da keçiriləcək”, - deyə nazir əlavə edib.</p> <p>Sonra qonaqlar xronometrajı altı dəqiqə olan Nizami Gəncəvi adına Milli Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyinin fasadında “Xəmsə”nin motivləri üzrə çəkilmiş audiovizual görüntüyə baxıblar.</p> <p>Qeyd edək ki, 3D audiovizual proyeksiya formatında reallaşan festival oktyabrın 14-dən 16-dək davam edəcək./azertag</p>
<p><strong>Nigeriyanın yaşayan igbolar Çukvu adlı tanrıya inanırlar. Onların inancına görə Çukvu insanları ölümsüz yaratmaq istəyib. Buna görə, yanına bir it çağırır və ona təlim verib insanların yanına göndərir.</strong></p> <p>Təlim bundan ibarət olur: ölən adamların meyitinə kül səpsinlər, o, diriləcək və əbədi yaşayacaq. Lakin it yollarda avaralanır, gəlib lazım olan ünvana çıxmır.</p> <p>Bu zaman Çukva bir qoyunu elçi göndərir. Qoyun itdən fərqli olaraq gedib ünvana çatır, lakin tanrının ismarışını igbolara doğru çatdıra bilmir, səhvən ölənin basdırılması təlimini verir.</p> <p><img data-image-id="33765354" class="img-fluid" max-width" src="https://cdn.azerforum.com/2021/10/14/3834059.jpg"/></p> <p>Beləliklə, insanlar ölümlü olur və basdırılandan sonra bir daha bu dünyaya qayıda bilmirlər.</p> <p><img data-image-id="33765355" class="img-fluid" max-width" src="https://cdn.azerforum.com/2021/10/14/3834060.jpg"/></p> <p>Məlumat üçün bildirək ki, igbolar Nigeriyanın şimali-şərqində yaşayan xalqdır. Niger-Kongo dil ailəsinə aid Kva dilində danışırlar. Sayları 21 milyondan artıqdır. Əsasən əkinçilik və ticarətlə məşğul olurlar.</p> <p><img data-image-id="33765356" class="img-fluid" max-width" src="https://cdn.azerforum.com/2021/10/14/3834062.jpg"/></p> <p>Bir çoxları atalarının ruhlarına və təbiətə tapınar, kahinlərinə itaət edər. Müstəmləkəçilik illərində xristianlığı qəbul edənlər də var. Nigeriyanın İngiltərə zülmündən xilas olub müstəqillik qazanmasında igbolar xüsusi rolu vardır.</p>
<p><strong>Mədəniyyət naziri Anar Kərimov oktyabrın 14-də Demokratiya və İqtisadi İnkişaf naminə Təşkilat– GUAM-ın baş katibi Altay Əfəndiyevlə görüşüb.</strong></p> <p>Nazirlikdən <a href="https://apa.az" target="_blank">APA</a> -ya verilən məlumata görə, görüş zamanı regional təşkilat olan GUAM (Gürcüstan, Ukrayna, Azərbaycan, Moldova) çərçivəsində əməkdaşlığın əsas istiqamətləri və perspektivləri barədə müzakirələr aparılıb, fəal əməkdaşlıq əlaqələrinin qurulması, birgə fəaliyyətin genişləndirilməsi üçün imkanlar nəzərdən keçirilib.</p> <p>Təşkilatın əhatə coğrafiyasına görə geostrateji önəmini qeyd edən Anar Kərimov GUAM-ın dayanıqlı sülhün və regional əməkdaşlığın inkişafı üçün, eləcə də Şərq və Qərb arasında bağlılıq, kommunikasiya baxımından əhəmiyyətli platforma olduğunu vurğulayıb.</p> <p>Anar Kərimov təşkilatın həmçinin mədəniyyət dəhlizi rolunu oynadığını, quruma üzv ölkələr arasında əməkdaşlığın layihəyönümlü fəaliyyət istiqamətini gücləndirməklə daha da inkişaf edəcəyini deyib. Nazir Azərbaycan Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən irəli sürülən “Mədəniyyət naminə sülh” (Peace for culture) beynəlxalq platforması haqqında da məlumat verib, layihənin əhəmiyyətini və mədəniyyət sahəsində birgə fəaliyyətin vacibliyini vurğulayıb.</p> <p>Qəbula görə təşəkkürünü bildirən Altay Əfəndiyev GUAM Katibliyinin üzv dövlətlərlə qarşılıqlı əlaqələrin dərinləşdirilməsi üçün hər zaman dəstək göstərdiyini vurğulayıb. Təşkilata daxil olan ölkələrin ümumi maraqları çərçivəsində uğurlu nəticələr əldə etməsi üçün daha aktiv əməkdaşlığın vacibliyi qeyd olunub.</p> <p>Görüş tərəfləri maraqlandıran məsələlərin müzakirəsi ilə davam edib.</p>
<p><strong>Kulis.az tədqiqatçı Aslan Kənanın “Haqq nazilər, üzülməz” məqaləsini təqdim edir.</strong></p> <p><strong>Seçirəm fikrimin aynasında mən<br/></strong><strong>Vəfalı, vəfasız olan dostları.<br/></strong><strong>Adını dilimdən salıb itirdim<br/></strong><strong>Qonanda dilinə yalan dostların.</strong></p> <p><strong>Məmməd Araz</strong></p> <p>Bir zaman Azərbaycanin görkəmli sənətkarı, xalq şairi Məmməd Arazın həyat yoldaşı mərhum xanım Gülхanım müəllimə ilə müsahibə dərc olunmuşdu. Müsahibədə bu cəfakeş хanımın uzun illər yataq хəstəsi olmuş həyat yoldaşı, хalqımızın bənzərsiz şairi Məmməd Arazla keçən uzun bir ömür yolunun qısa tariхçəsi хatırlanırdı.</p> <p>Gülхanım müəllimənin şairin həyatının ən ağır günlərindən birinə toхunması, mənim marağıma səbəb oldu. Çünki həmin hadisə mənə tanış idi. Mən Məmməd Arazın yaşadığı o ağır dəqiqələri Gülхanım müəllimədən eşitmək, onların həmin anlarda birlikdə keçirdiyi iztirablarına şərik olmaq istəyirdim.</p> <p>Müəllimənin verdiyi müsahibədə mənim gözlədiyim hadisənin təfərrüatı ilə danışılacağını zənn edib, yazıdan heç bir vəchlə ayrılmaq istəmirdim. Ustad sənətkarın yaşadığı illərin hər bir anı Məmməd Arazsevərlərin marağına səbəb olacağını nəzərə alıb, hadisəni хatırlanmasına ehtiyac duydum...</p> <p>Müsahibədən məlum olurdu ki, M.Arazin sağalması mümkün olmayan parkinson хəstəliyinə tutulması, onun “Ədəbiyyat və İncəsənət” (indiki “Ədəbiyyat”) qəzetində baş redaktor müavini işlədiyi dövrlərdə gedən hadisənin nəticəsində yaranmışdı. O, illərdə ictimai xadim, yazıçı, həkim Nəriman Nərimanovun yubileyi ərəfəsində yazıçı haqqında dərc etdirdiyi məqalələrə görə baş redaktor müavini vəzifəsindən haqsızlıqla kənarlaşdirılmış, nəticədə bu hadisə şairə böyük təsir edərək onun cismani həyatına ömürlük zərbə vurmuşdur.</p> <p>Hadisəyə çoх da dərindən yanaşmaq istəməyən Gülхanım müəllimə bacardıqca ağrılı günlərdən tez “ayrılmağı” üstün tutmuş, hiss olunacaq şəkildə o qəmli hadisədən “yayınmağa” müvəffəq olmuşdu.</p> <p>Gülхanım müəllimənin demək istədiyi, lakin o qəmli günlərdən sükutla keçərək, oхucunu intizarda qoyduğu hadisəyə mən vaхtilə Dövlət Ədəbiyyat və İncəsənət Arxivində saхlanılan sənədlər arasında rast gəlmişdim. Həmin hadisə sənədlərdə təfərrüatı ilə açıqlanırdı.</p> <p>Məmməd Araz hansı səbəbdən sağalmaz xəstəliyə tutuldu?</p> <p>Məlumdur ki, Azərbaycanın görkəmli şairi Məmməd Araz uzun müddət xəstəlikdən əziyyət çəkirmiş. Bu müddət ərzində onun yeganə dayağı, əsərlərini başa düşüləcək şəkildə şairdən sonra yenidən vərəqlərə köçürən vəfalı həyat yoldaşı Gülxanım müəllimə olmuşdu.</p> <p>Bir gün mən Gülxanım müəllimdən Məmməd Arazın bütün yazılarını niyə arxivə vermədiyini soruşdum. O qeyd etdi ki, ustadın yazılarını məndən başqa oxuyan yoxdur. Onun əsərlərini tam şəkildə üzünü çıxarandan sonra verəcəyəm.</p> <p>Söhbətimizdən bir müddət keçəndən sonra iş otağımın qapısı açıldı. Gülxanım müəllimə idi. Bu fədakar xanımla söhbət əsnasında o, çantasından Məmməd Arazın şeirini mənə uzatdı. Bununla demək istəyirdi ki, bax, oxunası xətt deyil.</p> <p>Vərəqi əlimə alıb şairin öz xətti ilə yazdığı şeiri bu fədakar xanıma oxudum. Üzümə baxdı, üzündə sevinc var idi. Dedi, inanmazdım ki, Məmməd Arazın xəttini oxuyan tapıla. Sonra şair haqqında qələmə aldığı xatirələr kitabını mənə bağışladı.</p> <p>Vaxtilə Gülхanım müəllimənin mətbuat səhifələrində dərc edilən bir müsahibəsini xatırladım. Müsahibədə uzun illər yataq хəstəsi olmuş həyat yoldaşı, хalqımızın bənzərsiz şairi Məmməd Arazla keçən uzun bir ömür yolunun qısa tariхçəsi хatırlanırdı.</p> <p>Yazıda Gülхanım müəllimə şairin həyatının ən ağır günlərindən birinə toхunması, mənim marağıma səbəb oldu. Çünki həmin hadisə mənə tanış idi. Mən M.Arazın yaşadığı o ağır dəqıqələrı Gülхanım müəllimədən eşitmək, onların həmin anlarda birlikdə keçirdiyi iztirablarına şərik olmaq istəyirdim.</p> <p>Gülхanım müəllimənin verdiyi müsahibədə mənim gözlədiyim hadisənin təfərrüatı ilə danışılacağını zənn edib, yazıdan heç bir vəchlə ayrılmaq istəmirdim. Ustad sənətkarın yaşadığı illərin hər bir anın Məmməd Arazsevərlərin marağına səbəb olacağını nəzərə alıb, hadisəni хatırlanmasına ehtiyac duydum. Lakin...</p> <p>Hadisə nədən bəhs edir, niyə Məmməd Araz işdən kənarlaşdırılıb? Şairin günahı nə idi? Baş redaktor nə səbəbdən həqiqəti deməkdən çəkinib? Biz bu suallara yalnız arхivdə saхlanan sənədlər əsasında cavab tapmağa çalışdıq.</p> <p>50 ilə yaxın bir vaхtdan sonra sükut buzunu sındırmaq nə qədər ağır olsa da, həqiqəti “çuvalda gizlətmək” də günahdır, o nə vaхtsa üzə çıхmalıdır.</p> <p><img data-image-id="33763428" class="img-fluid" max-width" src="https://cdn.azerforum.com/2021/10/14/3831314.jpg"/><br/> <strong>Yusif Əzimzadə və Məmməd Araz</strong></p> <p>Həzrəti Məhəmməd peygəmbərimiz (s.ə.s.) buyurub: <strong>“Həqiqət insanlar üçün nə qədər acı və хoşagəlməz olsa da, onu deyin.”</strong></p> <p>Oхucular düşünməsin ki, bu hadisəni təfərrüatı ilə verməkdə məqsəd kiminsə qəlbinə və ya ruhuna toхunmaq, kimlərisə bir-birinə qarşı qoymaqdır. Əsla yoх! Məqsəd yalnız günahsız şairin vaхtı ilə keçirdiyi əsəbi günlərinə şərik olmaq, uzun zamandan sonra da olsa həqiqəti aydınlaşdırmaqdır.</p> <p>Bu yazı Azərbaycan Yazıçılar Birlıiyinin katibliyi və Mədəniyyət Nazirliyi kollegiyasının “Ədəbiyyat və İncəsənət” (indiki “Ədəbiyyat”) qəzetinin buraхdığı səhvlərə həsr edilmiş, 14 iyul 1972-ci il tariхli birgə iclasının arхivdə saхlanılan sənədlərinə əsasən qələmə alınıb.</p> <p>Sənədlərdən məlum olur ki, yazıçı, ictimai хadim Nəriman Nərimanovun Bakıda uzun müddətdir ki, nəhəng heykəli ucalır. Oradan gəlib keçənlər bu heykəlin qarşısında dayanıb sükut edir, uşaqlar isə bütün qayğılardan uzaq olaraq onun ətrafında oynayırdılar. N.Nərimanov uzun müddətdir ki, postamentin üzərində dayanıb “açılışını gözləməyinə” baхmayaraq aidiyyatı təşkilatlar bu barədə heç bir tədbir görmək fikrində deyildilər.</p> <p>Həmin dövrlərdə belə tədbirlərin keçirilməsi yalnız Mərkəzi Komitənin səlahiyyəti çərçivəsində olduğundan məhz buna görə də heykəl haqqında hər hansı məlumat vermək qəti qadağan idi. Hərçənd ki, belə bir rəsmi qadağa yoх idi. Lakin bu ərəfədə “Ədəbiyyat və incəsənət” qəzetinin ilk səhifəsində heykəlin şəkli dərc edilir.</p> <p>Bu “çağırılmamış qonağın gəlişi” rəsmlərin hiddətinə səbəb olur və təcili olaraq “cinayətkarlarin” cəzalandırılması üçün göstəriş verilir.</p> <p>İclasda çıxış edən Mədəniyyət nazirinin müavini M.Ziyadov həmin sayda gedən “ciddi nöqsanlar haqqında” narahatlığını bildirir, qəzetin redaktor müavini Məmməd Arazı isə bu “səhvlər”ə görə (diqqət edin baş redaktor “unudulub”) işdən azad etməyi təklif edir.</p> <p>İclasın gedişini işıqlandıran sənədlərdən aydın olur ki, “cinayətkar” məzuniyyətini başqa şəhərdə keçirdiyinə görə Bakıda açılan “məhkəmə”dən хəbərsizdir və ona görə orada iştirak edə bilməyib. Lakin ilk növbədə Məmməd Araza həsr olunan bu “təntənə”, vaхtı ilə tribunalarda boş-boş danışan, yuхarılara хoş gəlmək üçün dəridən-qabıqdan çıхıb, onların şəninə mədhiyyələr deyən, yazılarında, çıхışlarında haqdan, ədalətdən, düzlükdən dəm vuran Məmməd Arazın qələm dostları qınlarına çəkilib “mənə nə” prinsipi yürüdərək, ağrımayan başlarına dəsmal bağlamaq istəmirdilər.</p> <p>Bunlardan fərqli olaraq həmişə düzgünlüyü, doğruluğu, ilk növbədə mərdliyi, kişiliyi hər şeydən üstün tutan, oхucuların sevimlisi, dünyasını dəyişmiş xalq yazıçısı Sabir Əhmədli və əməkdar incəsənət xadimi, şair Tofiq Bayram bu haqsızlığa qarşı kəskin şəkildə etirazlarını bildirirlər: <strong>“Cəza o vaхt düz olar ki, cəza alan adam özü iştirak etsin, işdə günahkar olduğunu və ya günahkar olmadığını boynuna alsın. Aхı Məmməd Araz məzuniyyətdədir.”</strong></p> <p>O zaman bu cür etiraz etməyə hər kəsin cürəti çatmazdı. Çünki belə etirazlı çıхışlar partiyanın qoyduğu qərarların əksinə getmək kimi qiymətləndirilir və nəticədə həmin şəхs özünün gələcək inkişafını açıqdan-açığa zərbə altına qoyurdu.</p> <p>Qərar isə qəti idi. Azərbaycan Yazıçılar İttifaqı katibliyinin və Mədəniyyət Nazirliyinin 13 iyul 1972-ci il tariхli birgə qərarına əsasən “Ədəbiyyat və İncəsənət” qəzetinin son saylarında gedən “ciddi səhvlərə görə” baş redaktor Yusif Əzimzadəyə хəbərdarlıq etmək şərtilə şiddətli töhmət elan olunur, “materialların hazırlanmasında ciddi səhvlər buraхdığına görə” baş redaktor müavini Məmməd Araz vəzifəsindən azad edilir.</p> <p>İclası Məmməd Arazsız keçirənlər həqiqəti eşitmək istəmirdilər. Qərara iclasın sabahı günü –– 14 iyul tariхdə imza atılır. Həmin gün isə qəzetin baş redaktoru, yazıçı Yusif Əzimzadədən “izahat” alınır.</p> <p>“İzahat”da göstərilir ki, Y.Əzimzadə aprel ayının 9-dan may ayının 10-na qədər məzuniyyətdə olsa da, qəzet üçün nəzərdə tutulmuş materialların oхunmasında, redaktə edilməsində, şəkillərin seçilməsində, nəhayət çapı və buraхılışında iştirak etdiyini səmimi etiraf edir. Onu da qeyd edir ki, M.Araz o zaman Azərbaycan şairlərinin tərkibində Litvaya, poeziya bayramına yola düşübmüş.</p> <p>Bundan sonra vəzifədən kənarlaşacağını dərk edən Y.Əzimzadə qələmini M.Araza tərəf “itiləməli” olur. O, sonra qələm “dostunun” laqeydliyindən, etinasızlığından, işə səhlənkar yanaşmasından “izahat”ında uzun-uzadı göstərməli olur. Məhz bunun nəticəsində də qəzetdə ciddi səhvlərə yol verildiyini bildirir.</p> <p>“İzahat”da bir daha aydın olur ki, baş redaktorun məzuniyyəti may ayının 10-da bitib, qəzet də həmin ayın 27-də çap olunub. Baş redaktor həmçinin qəzetin çapında bilavasitə şəхsən iştirak edib. Sual olunur, Məmməd Araz Nəriman Nərimanova həsr olunmuş nömrənin hazırlanmasında, maketin tutulmasında və çap edilməsində iştirak etməyibsə, may ayının 24-30-u arasında Litvanın paytaхtı Vilnüs şəhərində, poeziya günlərində iştirak etmək üçün ora dəvət olunubsa, qəzetin baş redaktor müavinini günahkar etmək nə qədər düzdür.</p> <p>Yalnız məlum qərardan bir ay sonra Məmməd Arazdan “Məlumat” istənilir.</p> <p>“Məlumat”dan məlum olur ki, M.Araz həyat yoldaşını müalicə etdirmək üçün Yessentukiyə gedir və iyun ayının 24-də Bakıya qayıdandan sonra həmin ayın 13-də Azərbaycan Yazıçılar İttifaqının və Mədəniyyət Nazirliyinin kollegiyasının birgə qərarı ilə işdən çıxarıldığı ona bildirilir. On beş ildir ki, mətbuatda işlədiyi müddətdə adi redaktordan baş redaktor müavininə qədər yüksəldiyini deyən, bu illər ərzində nəinki töhmət, heç xəbərdarlıq belə almadığını bildirən M.Araz, həqiqətin üzə çıxmasını əlaqədar təşkilatlardan хahiş edir.</p> <p>Beş makina vərəqi həcmində yazdığı “Məlumat”da günahsız olduğunu sübut etməsinə baхmayaraq, şair yalnız özündə ağır faciənin işartılarını görəndən sonra həqiqətə “nail olur”. Məhz bu ərəfədə artıq ağır xəstəlik getdikcə öz işini görürdü.</p> <p>Həmin hadisədən bir neçə ay sonra – dekabr ayının 2-də SSRİ-nin 50 illiyinə həsr edilmiş respublika sərgisində nümayiş etdirilən plakatlardan biri olan “Şöhrətlən, Vətən” “Ədəbiyyat və İncəsənət” qəzetində dərc edilir. Plakatda əlində Sovet dövlətinin gerbini tutmuş, dizləri və sinəsi açıq qız təsvir edilmişdi.</p> <p>Mərkəzi Komitədən olan rəhbər işçilər bu plakatın gənclərimizin tərbiyəsinə pis təsir etdiyini bildirib, qəzetin rəhbər işçilərini cəzalanmasına göstəriş verir. Bu dəfə növbə Yusif Əzimzadəyə çatır.</p> <p>Həmin “biabrçı” məsələyə qiymət veriləndən sonra bu dəfə vaхtilə “vəzirini qurban” vermiş “şah” özü “mat” vəziyyətinə düşür. Bununla da həmin hadisədən bir neçə ay sonra “bir saatlıq хəlifə”nin “hakimliy”i sona yetir.</p> <p>Unutmaq olmaz ki, haqq nazilər, lakin üzülməz.</p>
<p><strong>Niderlandın Haaqa şəhərində tanınmış “Ciconia consort” simli orkestrinin təşkilatçılığı, orkestrin dirijoru Dick van Gasterenin təşəbbüsü və rəhbərliyi ilə “Qafqazın səsləri” adlı konsert təşkil olunub.</strong></p> <p>Kulis.az xəbər verir ki, konsertdən əvvəl dirijor Dick van Gasteren Azərbaycanın böyük mütəfəkkiri və şairi Nizami Gəncəvi haqqında məlumat verib. Bildirib ki, 2021-ci il Azərbaycan Prezidentinin Sərəncamı ilə “Nizami Gəncəvi İli” elan olunub. Bakıda Nizami Gəncəvinin adını daşıyan muzey, küçə, metro stansiyası olduğunu deyərək, dahi şairin heykəlinin təkcə Bakıda deyil, Moskva, Sankt-Peterburq, Kiyev kimi şəhərlərdə də ucaldığını qeyd edib. Gəncədə anadan olmuş Nizaminin həyat və yaradıcılığından söz açaraq, onun əsərlərinin toplusu olan “Xəmsə”dən, poemalarındakı obrazlardan danışıb. Qeyd edib ki, Nizami böyük filosof olub. Nizami əsərlərində Şərq və Qərb mühiti hiss olunur.</p> <p>Böyük şairin poema və şeirlərinə əsasən bəstələnən musiqi əsərlərindən söz açaraq, hələ gənc yaşlarından Nizami poeziyasına marağı olan Azərbaycan klassik musiqi sənətinin görkəmli nümayəndəsi <a target="_blank" href="https://kayzen.az/blog/musiqi%C3%A7il%C9%99r/2733/fikr%C9%99t-%C9%99mirov.html">Fikrət Əmirov</a>un simli orkestr üçün yazdığı “Nizami” simfoniyası və “Şur” simfonik muğamından danışıb. Həmçinin Azərbaycan ənənəvi musiqisi olan muğamın 2003-cü ildə UNESCO-nun Qeyri-Maddi Mədəni irsin qorunması üzrə Reprezentativ Siyahısına daxil edildiyini bildirərək, Beynəlxalq Muğam Mərkəzi, milli musiqi alətlərimiz - tar, kamança, dəf, balaban, qoş nağara, haqqında məlumat verib. Muğamın Qərb musiqisi ilə sintezindən danışıb.</p> <p>Sonda “Ciconia consort” simli orkestri Dick van Gasterenin dirijorluğu ilə Fikrət Əmirovun əsərlərini səsləndirib.</p>
<p><strong>Kulis.az nadir bilinən psixoloji pozğunluqların siyahısını və onlar haqqında məlumatı təqdim edir.</strong></p> <p><strong>Erotomani</strong></p> <p>Bu psixoloji pozğunluğa sahib adamlar kimlərinsə onlara aşiq olduqlarını zənn edirlər. Xəstə xəyali fanatlarının gizli siqnallar və telepatiya yolu ilə onlara mesaj verdiklərinə inanır. Sevgilisi kimi gördüyü adamdan rədd cavabı alanda belə hesab edirlər ki, həmin şəxs münasibətlərini cəmiyyətdən gizləmək istəyir.</p> <p><img data-image-id="33759017" class="img-fluid" max-width" src="https://cdn.azerforum.com/2021/10/13/3819938.jpg"/></p> <p><strong>Quasimodo sindromu</strong></p> <p>Öz fiziki görünüşündə qüsur olduğunu düşünmək və həyatını buna bağlamaq. Şəxs hər dəfə öz bədəninin hər hansı yerində qüsur tapır, o qüsuru aradan qaldırmaq üçün saatlarla güzgünün qabağında özünə baxıb əsəb keçirir. Həssas olduğu əzalar bunlardır: üz, burun, dəri, saç, göz. Bu xəstələr fiziki görünüşlərinə həddindən artıq həssas yanaşdıqlarından daim əzab çəkir, özünü evə qapayırlar. Onların bu həssaslığı intihara da səbəb ola bilər.</p> <p><img data-image-id="33759018" class="img-fluid" max-width" src="https://cdn.azerforum.com/2021/10/13/3819939.jpg"/></p> <p><strong>Kriptomnezi</strong></p> <p>Əvvəllər oxuduğu hansısa əsəri, yaxud dinlədiyi musiqi parçasını sonradan unudan və alt-şüurunda o əsərin müəllifinin özü olduğunu düşünən adamlar. Bu xəstəlik daha çox yaradıcılıqla məşğul olan şəxslərdə yaranır.</p> <p><img data-image-id="33759019" class="img-fluid" max-width" src="https://cdn.azerforum.com/2021/10/13/3819941.jpg"/></p> <p><strong>Munçausen sindromu</strong></p> <p>Bu şəxs tez-tez xəstəxanalara gedir, özündən xəstəliklər uydurur və tibbi müayinələrdən keçir. Bəziləri hətta özünə xəsarət də yetirir – bununla da xəstə olduğunu göstərmək istəyir. Bu sindrom adını baron Munçausendən alıb. Rəvayətə görə, Munçausen müharibədə iştirak etməsə də, döyüşlərdə olanları özünün başına gələn kimi danışmış və beləcə, məşhurlaşmışdı. 1951-ci ildə Riçard Alan Con Aşher xəstəxanada lazımsız yerə müalicə almağa gələn bir qrupu bu sindrom adı altında sinifləndirmişdi.</p> <p><img data-image-id="33759020" class="img-fluid" max-width" src="https://cdn.azerforum.com/2021/10/13/3819943.jpg"/></p> <p><strong>“Yad əl” sindromu</strong></p> <p>Şəxs bir əlinin ona aid olmadığını və o əlin müstəqil şəkildə hərəkət etdiyini düşünür. Bu sindromun daşıyıcıları hər iki əlini beynin siqnalı vasitəsi ilə hərəkət etdirirlər, lakin o biri əlin öz iradələrindən kənar olduğuna inanırlar.</p> <p><img data-image-id="33759021" class="img-fluid" max-width" src="https://cdn.azerforum.com/2021/10/13/3819945.jpg"/></p> <p><strong>Likantropi</strong></p> <p>Özünü canavar-adam hesab edən şəxslər bu xəstəlikdən əziyyət çəkir. Xəstə ağzının və dişlərinin formasını dəyişdirdiyinə, bədəninin tükləndiyinə inanır. Baldır nahiyəsində və qarın bölgəsində kiçilmə hiss etdiklərindən ağrı və yanma hiss edirlər.</p> <p><img data-image-id="33759022" class="img-fluid" max-width" src="https://cdn.azerforum.com/2021/10/13/3819946.jpg"/></p> <p><strong>Capgras – Saxtakar sindromu</strong></p> <p>Bu tip xəstə özünü başqaların keçmişi hesab eləyir. O, düşünür ki, elədiyi səhvlər, günahlar – hamısı o adamların keçmişi ilə əlaqəlidir. Başından zərbə dəyən şəxslərdə, epilepsiya xəstələrində bu sindromun əlamətləri görünə bilər.</p> <p><img data-image-id="33759023" class="img-fluid" max-width" src="https://cdn.azerforum.com/2021/10/13/3819947.jpg"/></p> <p><strong>Apotemnophilia</strong></p> <p>Xəstə bədənindəki hər hansı əzanın ona aid olmadığı hissiyyatına qapılır. Bu hiss o qədər güclü olur ki, onlar sağlam yerlərini belə sıradan çıxarmaq haqda düşünərlər. Nevroloji xəstəlikdir və hələ ki müalicəsi yoxdur.</p> <p><img data-image-id="33759024" class="img-fluid" max-width" src="https://cdn.azerforum.com/2021/10/13/3819948.jpg"/></p> <p><strong>Cotard</strong></p> <p>Şəxs özünün var olmadığını, öldüyünü düşünür. Onlar elə hesab edir ki, bədənləri, damarlarında axan qanları yoxa çıxıb. Daxili orqanlarsız yaşadıqlarına inanar və hətta çürüdüklərini ağıllarından keçirərlər.</p> <p><img data-image-id="33759025" class="img-fluid" max-width" src="https://cdn.azerforum.com/2021/10/13/3819949.jpg"/></p> <p><strong>Kluver-Bucy sindromu</strong></p> <p>Yaddaş itkisi, əşyalara cinsi istək və yeyilməyəcək şeyləri yemək istəmək arzusu bu sindromun əsas əlamətlərindəndir. Bu tip xəstələr bəzən ən yaxınlarını belə tanımaqda çətinlik çəkirlər.</p> <p><img data-image-id="33759026" class="img-fluid" max-width" src="https://cdn.azerforum.com/2021/10/13/3819950.jpg"/></p> <p><strong>Paramnezi</strong></p> <p>Bu xəstələr xatirələrini qarışdırırlar. Üstəlik hər şeyi iki görürlər. Hansısa məkana girəndə o məkanın iki kopyası olduğuna inanırlar. Başqa ifadəylə desək, paralel dünyada yaşadıqlarını zənn edərlər.</p> <div class="container" no-gutters"> <div class="row"> <div class="col-sm-4" col-xs-6 col-md-3 col-lg-6 p-1"> <a class="fancybox" d-block" data-fancybox="gallery" href="https://cdn.azerforum.com/2021/10/13/3819951.jpg"> <img class="img-fluid" alt="" src="https://cdn.azerforum.com/2021/10/13/3819951.jpg"/> </a> </div> </div> </div>
<p><strong>Kulis.az Fərid Məhərrəmovun şeirlərini təqdim edir.</strong></p> <p>Köhnə günlərimçün darıxıram mən,</p> <p>İndikindən daha maraqlı keçirdi.</p> <p>Hansı sözlə izah edim bilmirəm,</p> <p>Mənə gülüşlərin qanad verirdi.</p> <p>Bəlkə də hələ anlamırsan ki sən,</p> <p>Bulud tək havada süzməkdi sevgi.</p> <p>Soruş bir sevəndən danışsın sənə,</p> <p>Yaşaya-yaşaya ölməkdi sevgi.</p> <p>Ağız cürət etmir, dil də danışmır,</p> <p>Susub dayanıram, adam lal olur.</p> <p>Gecə sözləri vərəqə yazıram,</p> <p>Başımda min fikir min xəyal olur.</p> <p>Sənin güldüyün hər bir saniyə,</p> <p>Canlanır gözümdə portret kimi.</p> <p>Portretin elə xoş təsiri var,</p> <p>İçkili adama siqaret kimi.</p> <p>Fikir ver gör şair nə gözəl deyib,</p> <p>Fikrindən gecələr yata bilmirəm.</p> <p>Başımın üstündə göy qurşağısan,</p> <p>Nə qədər qaçıram çata bilmirəm.</p> <p>Gülüşün elə, xoş bir xatirədir,</p> <p>Çoxdur xatirələr ondan da əziz.</p> <p>Düşüb ayağına ölə bilərdim,</p> <p>Sən türkün bayrağı, mən Qara dəniz.</p> <p>Mənim xəyallarım bir az qəribə,</p> <p>Arzularım da var çolaqlar kimi.</p> <p>Buraxıb bu çirkab dünyanın əlini,</p> <p>Qaçmaq istəyirəm uşaqlar kimi.</p> <p>Dünya çox güclüdü, qaça bilmirəm,</p> <p>Dünya yaman güc veribdir qoluna.</p> <p>Bilirəm əlimi niyə bərk sıxıb,</p> <p>Bilir ki, qaçıram kədər yoluna.</p> <p>Həyatın qəribə oyunları var,</p> <p>Gecə aldığını səhər vermədi.</p> <p>Elə bil ki, əkdim söyüd ağacı,</p> <p>Nə qədər suladım bəhər vermədi.</p> <p>Allah mənə yaxşı kəmənd verəydi,</p> <p>Çəkərdim günəşi çərçivəsindən.</p> <p>Ya da ki, verəydi yaxşı yayla ox,</p> <p>Vurardım dünyanı düz nüvəsindən.</p> <p>Deyəsən gözlərim çox zəifləyib,</p> <p>Günəşə bənzəyən bəniz görmüşəm.</p> <p>Ya da bəlkə Allah alıb ağlımı,</p> <p>Qəhvəyi gözlərdə dəniz görmüşəm..</p> <p>Çox çalışdım ki, çıxarım yadımdan,</p> <p>Amma ağ vərəq unutmur qələmi.</p> <p>Əvvəlki tək daha yaza bilmirəm,</p> <p>Əlim əvvəlki tək tutmur qələmi.</p> <p>Qələm istəmir ki, nə isə yaza,</p> <p>Şeirlər daxili tələbdi bəlkə?</p> <p>Başqa nə cür dilə gələr hisslərim,</p> <p>Hisslər yazmağıma səbəbdi bəlkə?</p> <p>Oturub məktəbli uşaqlar kimi,</p> <p>Ürəyin içində bir ox çəkmişəm.</p> <p>Şeirlərim dəftərlərə sığışmır,</p> <p>Sözlərlə rəsmini nə çox çəkmişəm.</p> <p>Bitir artıq mənə nifrət etməyi,</p> <p>Nifrətin içində ziyan yerləşir.</p> <p>Günəş nədi, sənin təbəssümündə,</p> <p>Az qala bütün asiman yerləşir.</p> <p>Baxıram arada o asimana,</p> <p>Bir ulduz sürüşə, ay düşə bəlkə.</p> <p>Həmin asimandan mənim bəxtimə,</p> <p>Balaca bir ulduz pay düşə bəlkə.</p> <p>Dedin ki, istəsən əgər gülərəm,</p> <p>Gülüb gülüşünlə güldürdün məni.</p> <p>Bəs deyirdin sənin üçün ölərəm?</p> <p>Bir gündə min dəfə öldürdün məni.</p> <p>Məni sevdiyim incə əl öldürüb,</p> <p>Öldürüb gülər üz, dodağı püstə.</p> <p>Mərhəmət etmədi, əvvəl öldürüb,</p> <p>Dua da oxudu qəbrimin üstə.</p> <p>Məndə bal dilindən xoş kəlam qalıb,</p> <p>Yenə götürərəm hörmətlə versən.</p> <p>Yox, mənə verdiyin bir salam qalıb,</p> <p>Onu da almaram minnətlə versən...</p> <p>Deyəsən ağlımı itirirəm mən,</p> <p>Sən axı salam da vermədin mənə.</p> <p>Həsrət güllərini bitirirəm mən,</p> <p>Büküb yoxluğuna göndərim sənə.</p> <p>Bu beynimə qazılmış şeirlərin,</p> <p>Həyatdan istəyi, tələbi sənsən.</p> <p>Qürursuzca yazılmış şeirlərin,</p> <p>Məni sıxmağının səbəbi sənsən.</p> <p>Bir gün qızlar aşiq olar sözümə,</p> <p>Şair də qocalar, lap bivec olar.</p> <p>O yaşda ağlayıb baxma üzümə,</p> <p>Aylar keçər, il dolanar, gec olar.</p> <p>Tək sənə layiqdi bütün bu sözlər,</p> <p>Başqasını belə öyə bilmərəm.</p> <p>Belə bərk-bərk bağlama bu qapını,</p> <p>Mən başqa qapını döyə bilmərəm.</p> <p>Mən də xoş sədalı bülbül idimsə,</p> <p>Sən də bərli-bəzəkli gülşən idin.</p> <p>Bu ev cismimindi, ruhumun deyil,</p> <p>Mənim imarətim, evim sən idin.</p> <p>Aç bu evin qapısını üzümə,</p> <p>Səni hələ görmədiyin tək sevim.</p> <p>Hara aidsənsə evin oradı,</p> <p>Mənim indi sənin yanındı evim.</p> <p>Bilirsən niyə belə əminliklə yazıram?</p> <p>Bu hissi yenə də hiss edib karıxmışam.</p> <p>İndi sənin üçün darıxdığım tək, bir vaxt,</p> <p>Qürbətdə qərib ikən, vətənçün darıxmışam.</p> <p>Mən indi qəribə, ölü adamam,</p> <p>Məni sarımağa kəfənim sənsən.</p> <p>Bura qürbət ölkə, gəzirəm hələ,</p> <p>Yıxılıb ölməyə vətənim sənsən.</p> <p>Vətən sevir uğrunda ölənləri,</p> <p>Mən də öz ömrümü bölümmü indi?</p> <p>Vətən tək sən məni sevəsən deyə,</p> <p>Bu cavan yaşımda ölümmü indi?</p> <p>Necə izah edim daha mən, necə?</p> <p>Mənim boğazımın qəhəri sənsən.</p> <p>Sənsizlikdən gecələr yumulmayan,</p> <p>Yorğun gözlərimin kədəri sənsən</p> <p><strong>6.</strong></p> <p>Bir gün mən də gedəcəyəm, bütün şairlər kimi</p> <p>Yazda balkonumuzda yuva quran quşlara qoşularaq gedəcəm,</p> <p>Payızın gətirdiyi kədəri görməmək üçün,</p> <p>Köçən qaranquşlara qoşularaq gedəcəm.</p> <p>Hamını saxlayıb ürək dağında,</p> <p>Sürünərək oturub binanın qırağında,</p> <p>Hündürlük qorxusuna son dəfə qalib gəlib,</p> <p>Duracağam ayağa.</p> <p>Son dəfə gedəcəyəm bir addım da qabağa.</p> <p>Heç kəs tapa bilməz istiqamətimi,</p> <p>Kim deyir sağla ya solla gedəcəyəm mən.</p> <p>Bir də gəlmək istəsəm gələ bilməyim deyə,</p> <p>Geriyə qayıtmayan yolla gedəcəyəm mən.</p> <p>Əvvəl yumub gözümü, sonra addım atacam.</p> <p>Bu çirkab dünyada gözüm qalmasın.</p> <p>Getməmiş yandıraraq bütün şeirlərimi,</p> <p>Elə gedəcəm sizə heç bir sözüm qalmasın.</p> <p>Elə gedərəm gizlicə, dostlara da demərəm,</p> <p>Məndən bir də heç kimin xəbəri olmaz daha.</p> <p>Sağlığımda məni ucuz sayan adamlar,</p> <p>Öləndən sonra bəlkə qiymət verdilər baha.</p> <p>Yasımda çox şeylər danışılar mən haqda,</p> <p>Açılan ağızlara sığmaz onda cüt badam.</p> <p>Mən bilirəm kimləri üzəcək bu gedişim,</p> <p>Tək onların xətrinə qalmaq istəyir adam.</p> <p>Dəqiqələr, saatlar, günlər qalır arxada,</p> <p>Nə yaman gecikirsən?</p> <p>Sənsizlik dərdi qəmli izlər salır arxada,</p> <p>Nə yaman gecikirsən?</p> <p>Gələn qovur gedəni, yarın olur dün gedir,</p> <p>Mənim yaşda olanlar, edib toy düyün gedir,</p> <p>Bir yandan da yaş keçir, ömür gedir, gün gedir,</p> <p>Nə yaman gecikirsən?</p> <p>Gecə hər tərəfimi başlayır dərd sarmağa,</p> <p>Gücüm də çatmır ki tək, bu zülməti yarmağa,</p> <p>Məni bu gecələrin əlindən qoparmağa,</p> <p>Nə yaman gecikirsən?</p> <p>Yazda gül bitirməyə bağlar gecikmir axı,</p> <p>Qartala yuva olur, dağlar gecikmir axı,</p> <p>Qara saçıma düşən ağlar gecikmir axı,</p> <p>Nə yaman gecikirsən?</p> <p>Sən bayramda bəzənmiş al-əlvan otaq kimi,</p> <p>Əlləri dolu gələn sevimli qonaq kimi,</p> <p>Gözləyirəm hədiyyə gözləyən uşaq kimi,</p> <p>Nə yaman gecikirsən?</p> <p>Öldürürmüş həsrətin ilanın zəhəri tək,</p> <p>Qoymur nəfəs almağa boğazın qəhəri tək,</p> <p>Gözümü qırpmadığım gecənin səhəri tək,</p> <p>Nə yaman gecikirsən?</p> <p>Bu bəxtimin qarası, elə bil ki kömürdü,</p> <p>Yoxluğun gəncliyimdən xoşbəxtliyi sümürdü,</p> <p>Görüş yeri deyil bu, gecikdiyin ömürdü,</p> <p>Nə yaman gecikirsən?</p> <p>Niyə qəmli baxırsan? Ürəyi dağlısanmı?</p> <p>Sonu kədərli bitən məhəbbət nağılısanmı?</p> <p>Mənə hey tənə vuran adamın ağlısanmı?</p> <p>Nə yaman gecikirsən?</p> <p>Var poçtalyonu qovan anası bu dalanın,</p> <p>Axır o da gətirdi məktubunu ananın,</p> <p>Sən gözündən öpməyə gözü yolda qalanın,</p> <p>Nə yaman gecikirsən?</p> <p>Nə yaman gecikirsən?</p>
<p><strong>Kulis.az şair-yazıçı Sevinc Elsevərin yeni şeirlərini təqdim edir.</strong><br/> <br/> <strong>Su pərisinin suya düşən xəyalı</strong></p> <p>qorxuram xəyal eləməkdən<br/> bir də görürsən<br/> gözləmədiyin anda<br/> həyata keçir xəyallar<br/> sadəcə xəyal kimi gözəl idi onlar</p> <p>istərdim xəyal olaraq qalsınlar<br/> hər dəfə öz istəyimcə qurum xəyallarımı<br/> hər dəfə ayrı cür başlayım<br/> ayrı cür bitirim<br/> fərqli duyğular yaşayım...<br/> istədiyim adamı çıxarım ordan<br/> istədiyimi gətirim<br/> bir dəfə qar yağsın xəyalımda<br/> bir dəfə bahar olsun, gün çıxsın<br/> dəniz sahilində<br/> gəmi göyərtəsində<br/> təyyarə qanadında<br/> ilıq, çiskin yağışda<br/> göyqurşağının altında<br/> meşədə, bir talada<br/> bir dağın ətəyində<br/> yaşıl ağac kölgəsində<br/> bəlkə bir gün Parisdə<br/> Eyfel qülləsində<br/> ya İlisu şəlaləsində...</p> <p>bəlkə mən özüm<br/> bir gözəl su pərisinin suya düşən xəyalıyam<br/> onun da xəyalı gerçək olmuş<br/> sahilə çıxıb<br/> həmişəlik quruda ilişib qalmış<br/> dərin-dərin sulara<br/> uzaqlara<br/> uzaqlara həsrət...<br/> <br/> <strong>***</strong></p> <p>xatırlayıram səni<br/> qəfil payız küləyinə yaxalanan çiçəklər<br/> günəş nəfəsli mehi xatırladıqları kimi<br/> <br/> <strong>***</strong></p> <p>pişiyin ümidinə qalan<br/> qəfəsdəki quş kimi<br/> əmin-amanlıqdadı<br/> ölkəmin qadını<br/> hələ ətinin didilib-parçalanmamağı<br/> tüklərinin yolunub tökülməməyi<br/> pişiyin ona əlinin çatmadığındandır...</p> <p>qəfəsin açarı etibarsız əllərdə<br/> kilidi etinasız əllərdə...</p> <p>uçmağa imkan verməzlər qəfəsdəki quşa<br/> qanadlarını yolmuşlar da<br/> çırpınıb-çırpınıb yorulmuş<br/> qəfəsini ən gözəl sığınacaq sanmış</p> <p>qəfəsdəki qanadı yoluq quş kimi<br/> əmin-amanlıqdadı<br/> ölkəmin qadınları<br/> qəfəslərinin ətrafında<br/> ac və acıqlı pişiklər dolanır<br/> güclü pəncələri qanlı pişiklər...</p> <p>qəfəslərin kilidləri etibarsız əllərdə<br/> açarlar etinasız əllərdə...<br/> <br/> <strong>***</strong></p> <p>dörd divar arasında<br/> həbsxanada<br/> azadlığa qovuşacağı günləri sayanları<br/> əsgərlikdən doğma ocağa qayıtmaq üçün<br/> təqvimdə işarələr qoyan cavan oğlanları<br/> xəstəxana pəncərələrində günəşin gəlişini<br/> axşamın gedişini gözləyənləri<br/> toy gününü “iplə çəkən” səbirsiz, ay üzlü qızları<br/> bətnində böyüyən<br/> içini qıdıqlayan ən şirin canı<br/> qucağına alacağı günü<br/> həsrətlə gözləyən gənc anaları düşünməsəm<br/> qırx səkkiz saat olmağını arzulardım bir günümüzün<br/> iyirmi dörd saat kifayət eləmir üçuşaqlı<br/> gecələr yatmayıb kitablar oxuyan<br/> filmlər izləyən qadına...</p> <p><strong>***</strong></p> <p>ağlamalı hind filmlərinin içindəki<br/> bayağı kliplər kimidir şadlıqlar artıq<br/> o düşük kliplərsiz<br/> o ötəri şənliklərsiz də<br/> dünya dözülməz yer olardı...<br/> <br/> <strong>***</strong></p> <p>gözəl nəğmə oxuyan adama<br/> qoşulub zümzümə etdiyin kimi<br/> gözəl şeirlər oxuyanda<br/> təptəzə ilham gəlir adama<br/> qoşulub nəğmə oxumaq kimi<br/> nəşəli olur şeir yazmaq onda<br/> <br/> <strong>Sırğagülü</strong></p> <p>başım qarışdı iş-gücə<br/> qaçdım ora-bura<br/> gündüz-gecə<br/> unutdum<br/> həm də necə...<br/> nazlı sırğagülüm küsdü<br/> sırğalarını çıxarıb atdı ayaqları altına<br/> elə naz elədi<br/> sanki bu sırğa çiçəkləri mən hədiyyə eləmişdim ona<br/> hirsindən yarpaqlarını tökdü<br/> büküldü, boynunu bükdü...<br/> çox zülm çəkdim<br/> onu yola gətirincə<br/> ta nə oyundan çıxdım<br/> budaqları təzə güllər gətirincə.<br/> solub gedəcək deyə çox qorxdum<br/> vicdan əzabı deşirdi qəlbimi<br/> kəndindən, elindən ayırıb<br/> gətirmişdim onu bu boz şəhərə<br/> günəşi bol idi<br/> suyu bol idi<br/> sərin mehi var idi dağlar qoynunda<br/> ona bir şey olsa<br/> özümü necə bağışlardım<br/> bilmirəm onda?<br/> <br/> <strong>Azadlıq varmış</strong></p> <p>bütün günü işıqlar kəsildi<br/> çıxdı əlimdən əyləncələrim<br/> kitaba sarıldım<br/> köhnə dostun qapısına gedərcəsinə<br/> sevindim bir həftə qabaq qatlanan səhifənin qatını<br/> yenidən açanda<br/> sığalladım vərəqi əzildiyi yerdən<br/> hamarlamağa çalışdım<br/> artıq nə qədər bacardımsa<br/> çoxdandı görmədiyim<br/> əziz bir uşağın başına sığal çəkirmiş kimi hiss etdim</p> <p>sonra<br/> oğlumu qucaqlayıb boğazından öpdüm<br/> doğma adamları boğazından öpərəm mən<br/> qızlarımın saçını hördüm cürbəcür<br/> açdım, təzədən hördüm bir ayrı cür<br/> uşaqlığımdakı kimi piano çaldım<br/> dibçəkdəki güllərimin dibini boşaltdım<br/> arada buludları seyr etdim eyvanda<br/> yem axtaran quşlara baxdım<br/> ərimin pencəyinin düymələrini bərkitdim<br/> tikiş bekar qadınların işidir sanardım<br/> sökük corabları yamadım<br/> sevgiylə yerinə yığdım<br/> qonşuya keçib bir “salam” dedim<br/> üzünü görmürdüm nə vaxtdır</p> <p>virusa yoluxub əzab çəkmək əndişəsini<br/> alimlərin qıy vurduğu ekotəhlükələri unutdum<br/> yadımdan çıxdı atışma kəlməsi<br/> və yeni bir müharibə qorxusu<br/> uzaqlaşdım<br/> hər addımda bir-birini danlayan<br/> güləndə də, sevəndə də yalançılıq edən adamlardan</p> <p>axşama doğru yandı işıqlar<br/> sevinclə dəydi bir-birinə uşaqlar<br/> biri əlindən kitabı atdı<br/> biri fırçanı<br/> o biri qələmi<br/> aldılar əllərinə planşeti, telefonu, pleysteyşını<br/> qayıtdı bütün qorxularımız<br/> ümidsizliklərimiz<br/> acıqlı və mutsuz insanlar dişlərini qıcadılar yenə bir-birinə<br/> və mənə<br/> oğlum yeni bir savaşa girişdi<br/> atışma səsləri götürdü evi başına<br/> əsir götürüldük yenidən<br/> üzünü görmədiyimiz<br/> adını bilmədiyimiz<br/> şübhəli qüvvələr tərəfindən<br/> bilmirdik<br/> bəlkə də bilməyəcəyik heç vaxt<br/> nə istəyirlər bizdən?</p> <p>avqust 2021</p>
<p><strong>“Real TV-dən iyunda ayrılmışam. Rəhbərlik və kollektivlə bütün münasibətlər dünən olduğu kimidir. Yəni dostca...”</strong></p> <p>Bu sözləri Kulis.az a açıqlamasında tanınmış şair Şəhriyar del Gerani söyləyib. O, daha sonra əlavə edib.</p> <p>“Bəli, dörd aydır işsizəm. Gələcək planlara gəldikdə, taksi xidmətlərindən birində qeydiyyatdan keçib sürücü kimi fəaliyyət göstərmək fikrindəyəm. Xeyirlisi...”</p> <p>Şəhriyar bəy aparıcısı olduğu “Real İzim” verilişindən ayrılmağının səbəblərindən də danışıb:</p> <p>"Real İzim" bəlli yaradıcı, intellektual camiəyə hesablanmış televiziya layihəsi idi və bütöv bir mövsüm davam etdi. Maraqlananlar yutub platforması üzərindən axtarış verib bütün buraxılışları izləyə bilər. "Layihə niyə dayandı?" sualına cavab axtarası olsaq, əlbət, ucundan tutub qəpik-quruşuna qədər ucuzluğa gedib çıxmaq olar. Amma biz axşambazarı adamları deyilik ki, bir o qədər xırdalanaq. Fakt bu ki, o layihə bitdi və davam etməyəcək".</p>
<p><strong>Kulis.az Sevda Sultanovanın “Sonuncu pərdə” filmi haqqında yazısını təqdim edir.</strong></p> <p>Rejissor Emil Quliyevin çəkdiyi “Pərdə” trilogiyasının (“Pərdə”, “İkinci pərdə”) üçüncü hissəsi - “Sonuncu pərdə” dramı, digər iki film kimi cəmiyyətin həssas nöqtələrinə nüfuz eləyir. İlk iki filmdə müəllif mental, məişət, ailə problemlərini mənəvi-əxlaqi dəyərlər müstəvisində göstərir. Trilogiyanın son hissəsində isə mənəvi dəyərlər ailə sərhədlərindən çıxaraq sosial, təbəqələrarası münasibətlər müstəvisinə proyeksiya olunur.</p> <p>Süjetə görə, iş adamı Nəriman (Oqtay Mehdiyev) Bakının kənar məhəllələrindən birinin həyətində nəsə tikmək istəyir. Onun nə tikməsi konkretləşməsə də, bəlli olan odur ki, açacağı müəssisə, hər nədirsə, məhəllənin işsiz-gücsüz sakinlərini işlə təmin edəcək. Lakin sakinlərdən biri Fərman (Vidadi Həsənov) buna imkan vermir, onu fırıldaqçı hesab edir. Tərəflər arasındakı konflikt faciə ilə nəticələnir…</p> <p>“Sonuncu pərdə” müəyyən mənada ideoloji dünya görüşlərin qarşıdurmasını da əks etdirir. Misalçün, sovet adamının obrazını (dürüst, əməksevər) təcəssüm etdirən Fərmanla qəbiristanlığı alver məkanına çevirən sinik Nərimanın qarşıdurması hekayənin əsas konfliktoloji nöqtələrindən biridir. Hərçənd, bəzi məqamlarda Fərmanın dürüstlüyünün, aqressiyasının arxasında əslində onun Nərimanın mövqeyinə həsədi sezilir. Bununla da müəllif ilk baxışda fərqli dünyagörüşlərinin toqquşması kimi görünən bu konfliktdən daha dərin, universal bir şeyi göstərir: insan təbiətinin ayrılmaz hissəsi olan tamahkarlığı, maddi maraqların dəyərləri üstələməsi…</p> <p><img data-image-id="33754210" class="img-fluid" max-width" src="https://cdn.azerforum.com/2021/10/13/3813029.jpg"/></p> <p>Elə ona görə hekayənin tək qəhrəman yox, qəhrəmanları var: Coni (Nofəl Şahlaroğlu), Ülvi (Əlibəy Məmmədli), Anar (Cövdət Şükürov). Nəriman isə bu üç obrazın mahiyyətinin açılmasında iştirak edən hərəkətverici qüvvədir.</p> <p>Hekayədən tanış olduğumuz epizodları, obrazları gündəlik həyatdan tanıyırıq, onlarla bağlı informasiyalar oxuyuruq. Yeri gəlmişkən, film real əhvalata əsaslanır. Nəriman, arvadını təhqir etdiyinə görə Fərmanı öldürür. Fərmanın oğlu Anar qatilin kimliyini polisdən gizləyir. Qətl zamanı təsadüfən Nəriman Coninin atası Telmanı (Arif Rəhimov) da öldürür. Və Nəriman Coniyə üzrxahlıq kimi 50 min manat ödəmək istəyir. Sürücüsü Ülvi isə pulu Coniyə vermir və işin üstü açılmasın deyə, Conini Nərimanı öldürməyə təhrik eləyir…</p> <p>Lakin ssenaridə (Emil Quliyev, Qorqud Cəfər) boşluqların olması aktyor oyununa da təsirsiz ötüşmür. Bir qayda olaraq Emil Quliyev aktyorlardan yaxşı nəticə alan rejissor kimi xarakterizə olunur ki, bu, filmdə görünmür. Misalçün, Anarın qatilin kimliyini polisə deməməsinin gerçək səbəbi anlaşılmır. Onu psixoloji təzyiq altında saxlayan atasından qurtulduğuna, Nərimanın gələcək müəssisəsində işləyəcəyinə, özünün dediyi kimi, Coninin üzünə baxa bilmədiyinə, yoxsa atasının təhqir müqabilində ölümü doğrudan da haqq etdiyinə görə? Sual aydınlaşmır. Və sualı aydınlaşmağa qoymayan təkcə Cövdət Şükürovun anlaşılmaz oyunu yox, həm də rejissorun vəziyyəti düzgün təyin etməməsidir. Ata ilə konflikt yaşasa da, bütün hallarda oğulun atasının ölümünü rahat, heç nə olmamış kimi qəbullanmasına bəraət verilmir. Ən azı bunadək atası ilə mübahisəsində Anarın qəzəb partlayışına səbəb olacaq halı, nifrəti, bezginliyi ikinci, üçüncü planında, davranışında belə görünmür. Ümumiyyətlə, bütün vəziyyətlərdə Cövdət Şükürov eyni, statik oynayır, obrazını emosional, psixoloji qatda aça bilmir, tərəddüd, mənəvi vurnuxmalar keçirmir. Hətta kiçik qardaşı atasının ölümünü ona xəbər verib boynuna sarılanda belə Anarın üzü boş və laqeyd görünür.</p> <p><img data-image-id="33754211" class="img-fluid" max-width" src="https://cdn.azerforum.com/2021/10/13/3813030.jpg"/><br/> Əhvalatın kulminasiya-aydınlanma səhnələri də alınmayıb. Sözügedən səhnələrdə təklif olunan vəziyyətə rejissor uyğun yanaşma tapa bilmədiyindən, aktyorların oyunu düşüncə və emosional şok, daha sonra aydınlatma yaratmadığından saxta təsir bağışlayır. Ümumiyyətlə, obrazlarda yenilənmə, dəyişmə, olanların dərki anı yoxdur. Baxmayaraq ki, Oqtay Mehdiyev, Nofəl Şahlaroğlu, Əlibəy Məmmədli bu hissəyədək yaxşı oyun nümayiş etdirmişdilər. Final səhnələrində aktyorların, rejissorun yorulduğu hiss olunur.</p> <p>“Sonuncu pərdə” digər hissələr kimi ekspressivdir, tamaşaçının emosional qavrayışına daha çox vurğular edilir və müəllif yenə də reallığı sadəcə göstərməklə kifayətlənir, öz yozumunu emal eləmir. Emil Quliyev, alman sosioloqu və kinotənqidçisi Ziqfird Krakauerin dediyi, filmdə “yeni reallığı yaratmaq” amilini gözardı edir.</p> <p>“Sonuncu Pərdə” də kişi filmidir, burda kişilərin hisslərini, mövqelər uğrunda mübarizəsini görürük. Qadın yenə arxa plandadır, istifadə və istismar olunandır. Ülvinin sevgilisi rolunu oynayan Solmazın (Əzizə Həşimli) əsas istəyi seks müqabilində ona maşın aldırmaqdır. Bununla belə müəllif Solmazı kişi hərisliyindən, instinktindən yuxarıda qoyaraq sonda onu vicdanlı göstərir.</p> <p><img data-image-id="33754212" class="img-fluid" max-width" src="https://cdn.azerforum.com/2021/10/13/3813031.jpg"/></p> <p>Operator Orxan Abbasov elə rakurslar seçir ki, hadisələri sanki çərçivədən izləmək kimi təəssürat yaranır. Bu, hadisəni gizli müşahidə etmək effektini verməklə yanaşı, əhvalatdakı ovqat sıxıntısını da ötürür. Əksər səhnələr Sabunçu qəsəbəsində çəkilib.</p> <p>Hadisələr qısa zaman kəsiyində, real məkan və zamanda baş verir.</p> <p>İlk epizodda qayğısız futbol oynayan uşaqların təsviri ilə minimalist, minor musiqinin səslənməsi ziddiyyət yaradır ki, bu da gələcəkdə baş verən xoşagəlməz hadisələrin xəbərini verir. Bu tərz musiqi bütün film boyu davam edir. Montaj isə (Asif İsgəndərli) bir musiqi əsəri kimi axıcı, ritmikdir.</p> <p>Filmin ərsəyə gəlməsində "Cinex” şirkəti, İTV rol oynayıb.</p>
<p><strong>İstanbulda növbəti “Beynəlxalq Anadolu Teatr Mükafatları”nın təqdimatı keçirilib.</strong></p> <p>Kulis.az xəbər verir ki, artıq yeddinci dəfə təşkil edilən tədbir Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti Təşkilatı - TÜRKSOY, Dram Yazarları və Tərcüməçiləri Dərnəyi (OYÇD), Anadolu Uşaq Oyunları Qolu (AÇOK) və "Sənətə bəli" platforması tərəfindən təşkil olunub.</p> <p>Mərasimdə teatr sənəti ilə bağlı müxtəlif nominasiyalar üzrə mükafatlar sahiblərinə təqdim edilib.</p> <p>"Teatr tənqidçisi" nominasiyası üzrə mükafata ölkəmizdən tanınmış teatrşünas alim, sənətşünaslıq üzrə elmlər doktoru, professor İsrafil İsrafilov layiq görülüb.</p>
<p><strong>Kulis.az Simran Qədimin “Narsistlərin xülyası” essesini təqdim edir.</strong></p> <p>Dövrümüzdə hər kəs az-çox psixoloq olmağa ehtiyac duyur. Psixologiyanı - müəyyən psixi xəstəlikləri, travmaları, sindromları, kompleksləri, fobiyaları bilməklə sanki beynimizdə bir çox şeyləri yerbəyer etmiş oluruq. Rəflərə səliqəylə düzülən kitablar kimi, insanları da tiplərinə, kateqoriyalarına görə, bir-birindən ayırmaq lazımdır. Bu, ünsiyyət qurduğumuz adamları daha yaxşı anlamağımıza, fikirlərimizi onlara daha düzgün, başadüşülən, aydın formada çatdırmağımıza kömək ola bilər. Kimisi belə şeyləri zəngin həyat təcrübəsi keçməklə, fərqli-fərqli, cürbəcür insanlarla təkrar-təkrar ünsiyyətdə olmaqla öyrənir, kimisi də mövzuya dair çoxsaylı filmlərə, verilişlərə baxmaqla, yazılar, kitablar oxumaqla.</p> <p>Nəzəriyyə ilə silahlanmaq təcrübədə bir neçə addım öndə olmaq deməkdir.</p> <p>Sağlam, normal psixoloji durumda olduğunu düşündüyümüz bir çox insanlar var ki, əslində, heç də ilk baxışdan göründükləri kimi deyillər. Onların özlərini aparmalarında, hərəkətlərində qeyri-adekvatlıq sezilir, danışıqlarında anlaşılmazlıq, rabitəsizlik olur, sosiopatdırlar – cəmiyyətdə kəskin davranış pozğunluqları sərgiləyirlər. Nə qədər qəribə, əcaib səslənsə də, mütəxəssislər arasında geniş yayılmış belə bir deyim var:</p> <p>“Psixoloq yanına gedən adamların əksəriyyəti həkimə müraciət etməyən, bayırda gəzib-dolaşan psixlərin ucbatından xəstə olan kəslərdir...”</p> <p>Həddən artıq yüksək eqolu, xudpəsənd, “mən, mən” deməklə, əslində, özünü hamıdan üstün, dəyərli görən insanlara narsist deyilir. Belə adamlar yerli-yersiz kimisə incidib-aşağılamaqdan, qarşısındakına irad tutmaqdan, ələ salıb pərt eləməkdən çəkinmirlər. Narsistlər daim öz uğurlarını şişirdib, digərlərinin nailiyyətlərini heçə endirməyi sevirlər. Onlarda empatiya hissi – özlərini qabaqlarındakı şəxslə eyniləşdirmək, başqalarının yaşantılarını, ağrı-acılarını duymaq bacarığı zəif olur. Adətən, acidil, kobud, aqressiv, bəzən isə qəddar, amansız olan narsistlərə görə, dünya məhz onların ətrafında fırlanmalıdır. Həmişə diqqət çəkməyə çalışır, tez-tez özlərini tərifləməklə natamamlıq komplekslərini – dəyərsizlik, əskiklik duyğularını kompensasiya edirlər.</p> <p>Dünyadakı milyardlarla insandan biri kimi, hər kəsin öz-özünə belə bir sual verməsi vacibdir: niyə başqaları yox, məhz mən hamıdan üstünəm? Özümü Misir fironları, Roma sezarları kimi aparmaq haqqını kim mənə verib axı?! Həyatda hər kəs önəmli statusa, böyük hökm, qüdrət sahibliyinə yiyələnməyi arzulasa da, bir çox hallarda qabiliyyət və bacarıqlarla, belə demək mümkünsə, daxili və xarici resurslarla şəxsi ambisiyalar üst-üstə düşmür.</p> <p>Bir-birini tamamlamayan şərtlər altında atılan bütün addımlar axır-əvvəl uğursuzluğa məhkumdur.</p> <p>Narsistlər həyatdakı iddialarının, gözləntilərinin boş olduğunu illər ötüb yaşa dolduqca daha yaxşı anlamağa başlayırlar. Uğursuzluqlarının fərqinə varıb, səhvlərini gördükcə daha da aqressivləşir, günahı başqalarında axtarıb, mənalı-mənasız arqumentlərlə, hətta cəfəng-cəfəng konspiroloji səfsətələrlə təsəlli tapmağa, hər şeyi kiminsə, ya nəyinsə üstünə yıxmağa çalışırlar. Dünyadakı ədalətsizliklər, çevrəmizdəki insanlar, tale, qismət...</p> <p>Narsizmin yaxşı şey olmadığını hər kəs qəbul etsə də, kimsə özündə bu cür çatışmazlığın, mənfiliyin mövcudluğunu təsdiqləmək istəmir. Xəstəliyi müalicə etməkdən ötrü ilkin şərt doğru-düzgün müayinə - diaqnoz qoymaq olduğu kimi, insanın da içində nələrisə dəyişməsi, nöqsanlarını aradan qaldırması üçün əsas amil, əvvəlcə, qüsurlarını, səhvlərini, ən azı özünə etiraf etməsidir.</p> <p>Həqiqətlərlə üzləşmək həqiqətlərdən qaçmaqdan qat-qat yaxşıdır.</p> <p>Narsistlərə görə, başqa adamlar yoxdur. Digərləri, sadəcə, onların öz varlıqlarını təsdiqləyən bir faktor - güzgü rolunu oynayırlar. Bu gün sosial şəbəkələrdə durmadan paylaşım edən, layklar, ürəklər, kommentlər yağışına tuş gəlmək arzusuyla alışıb-yanan, hər anını göstərməklə sanki cümlə-cahana “Dünyanın xoşbəxti mənəm, mən!” deyən “selfi nəsli”nin şöhrətpərəstliyi də bundan qaynaqlanır. Dekart indi yaşasaydı, deyərdi: “Şəbəkədəyəmsə, deməli, varam!”</p> <p>Qaçaqaçlı, qovhaqovlu müasir dünyada hər addımbaşı bizə narsistik davranış modelləri təşviq edilir: uğur qazanmağı həyatın əsas kredosuna, meyarına çevirmək, rəqabət hissinin, əksər hallarda pul qazanmaq məcburiyyətinin təsiriylə həmişə harasa, nəyəsə tələsmək, hər vəchlə üzdə olub önə çıxmaq... Bənzər impulslarla daim hamıdan fərqli, üstün olduğumuzu sübuta yetirməyə çalışırıq, amma bunlar yaşamın reallıqları çərçivəsində nə qədər vacib olsa da, ifrata varıldıqda insani-mənəvi dəyərlər aşınır, deqradasiyaya uğrayır.</p> <p>“Xoşbəxtliyin sirri uğurda, uğurun açarı isə daha çox çalışmaqdadır” tezisində, təbii ki, böyük həqiqət payı var. Amma digər sahələrdə olduğu kimi, burada da məsələnin fərqli-fərqli rakursları özünü göstərir. Axı uğur qazanmaqdan, xoşbəxtliyə çatmaqdan ötrü nəfəs dərmədən qaçarkən bəzən təngnəfəs olub boğulmuruqmu? Bəlkə, “kapitalizmin köləsi”nə, getdiyi yoldan zövq almayan, yalnız xəyali-absurd nəticəyə görə özünü fəda edən miskin, bədbəxt bir varlığa çevrilirik, xəbərimiz yox.</p> <p>Bahalı smartfonlar, brend geyimlər, “super-full” maşınlar, dəbdəbəli evlər, villalar, lüks həyat, var-dövlət, şan-şöhrət... Yəni bunlara sahib olanlar, doğrudanmı, dünyanın ən xoşbəxti, bəxtəvəridirlər? Deyillərsə, bəs onda bütün insanların böyük sərvətlərə, mala-mülkə can atmasında nə məna?</p> <p>Günümüzdə müasir texnologiyaların da təsiriylə sadə yaşam trendləri, tendensiyaları çox tez-tez dəyişir, yenilənir. Bu nəfəskəsən, başgicəlləndirici “marafon”da başqalarıyla ayaqlaşıb bir yer tutmaq üçün tək fiziki yox, həm də zehni, mənəvi yük altında əzilirik. İnformasiya bombardmanlarıyla çaşdırılır, yalanla gerçəyin, virtuallıqla reallığın məngənəsində paranoyyaya qapılır, sosial-psixoloji təlatümlər keçirib, depressiyaya düşürük.</p> <p>Bəzən zamandan geri qalmamağa çalışarkən zamanı əldən buraxdığımızın fərqinə varmırıq.</p> <p>Qədim dövrlərdən bu yana, demək olar, bütün fəlsəfi sistemlərdə, dini-ideoloji konsepsiyalarda, ədəbi-psixoloji kitablarda belə bir təməl, fundamental prinsip qızıl xətlə keçir: özünü tanı!.. Özümüzü tanımırıqsa, beynimizdə baş verənlərə laqeyd, vecsiz münasibət göstərib, çatışmazlıqlarımızı görmək istəmiriksə, təkrar-təkrar eyni səhvləri buraxacağıq. Xətalarımız artacaq, onları düzəltmək imkanından məhrum qalacağıq.</p> <p>Get-gedə düşüncələrinə, beyninə, dolayısı ilə də, danışığına, hərəkətlərinə nəzarəti itirən insanlar həm özlərinə zərər verirlər, həm də cəmiyyətə.</p> <p>Daim nöqsanları gizlətmək, ört-basdır etməklə təsəlli tapmaq fərdi inkişafın qabağını kəsir. Halbuki içimizdəki müəyyən iradə hesabına, tədricən də olsa, təfəkkürdə, xarakterdə dəyişikliklər edilə, eqoizm tərgidilə bilər. Özünü tanımaq, gerçək kimliyinlə üzləşib koqnitiv psixoterapiya üsullarındakı kimi, beynində gəzintiyə çıxmaq, düzəlişlər edib müdrikliyə, kamilliyə can atmaq, bəlkə də, insanlığın başlıca şərtidir.</p> <p>Baxmayaraq ki, ideal görünmək ideal olmağa çalışmaqdan asandır, nəticəyə gedən yol görüntüdən yox, reallıqdan keçir.</p> <p>Reallığı dərk edənlər, həyatda az-çox məna tapanlar anlayırlar ki, həmin o xülyasını qurduqları “alçaq dağlar”ı yaratmaq tək bir adamın gücü, bacarığı daxilində deyil. Zənn ediləndən qat-qat çətin olan bu işi qismən gerçəkləşdirmək üçün insan həqiqətən böyüməli, yetkinləşməli, təqliddən əl çəkib ideallığa, mükəmməlliyə yaxınlaşmalıdır.</p>
<p><strong>Kulis.az Qalib Şəfaətin “Ölümlə zarafat” hekayəsini təqdim edir.</strong></p> <p>Adamın birdən diriykən ölməyi gəlir. Bu bəlkə də hamının başına gəlib.</p> <p>Adamları sınamaq istəyirdim, amma özümə çox baha başa gəldi.</p> <p>... başımın üstünü kəsdirmişdilər. Elə bilirdilər mənim vəziyyətim çox ağırdı.</p> <p>Yanlış fikirləşirdilər. Mən öz aləmimdə idim. Nə edim, necə edim? – fikirləşirdim. – Allah şeytana lənət eləsin, elə onun zibilinə düşmüşəm, birdən ağlımdan yaxınlarımı sınamaq keçdi.</p> <p>Düzdü, əvvəllər də qəlbimdən çox keçirmişdim, amma məqam tapmamışdım, indi lap yerinə düşmüşdü.</p> <p>Fikirləşdim ki, “görəsən, bunlar neyləyəcəklər, özlərini necə aparacaqlar? Ölümümə sevinəcəklər, yoxsa, kədərlənəcəklər?”</p> <p>Məqsədim, ən çox da arvadımın və qızlarımın necə hərəkət etmələrini öz gözlərimlə görmək idi. Axı, mən onlara o qədər də yaxşı gün verməmişdim.</p> <p>Hər şeyi gözlərimlə görüb arvadıma yazığım gəldi. Öz-özümə fikirləşdim, “məndən ötəri niyə bu qədər özün fəda edir? Deyəsən, elə bu qara gün üçün yaranıb”. O dünyada da, elə bu dünyada da gözünü yaşlı qoymuşam. İmkan verməmişəm, bir dəfə üzü gülüb, gözünün yaşı qurusun.</p> <p>Elə bil göz yaşının qurumasından qorxurdu. Qorxur ki, göz yaşı quruduqca üzü cadar-cadar olar. Verdiyim əzab-əziyyəti, çəkdiyi işgəncələri heçə sayıb.</p> <p>Elə hey dil deyib ağlayırdı ki, “ay başımın tacı, məni tək-tənha qoyub hara gedirsən”.</p> <p>Deyə bilmədim ki, a zalım qızı, hansı xoş günün həsrətini çəkirsən? Niyə təksən, gül kimi qızların, oğlun var...</p> <p>Hər təkəbbürümə dözürdü. Elə dözə-dözə gəlib bu günə qədər çıxmışdı. Elə bil ki, mənim işgəncələrimə vərdiş edib, o olmasa yaşaya bilmir.</p> <p>Boynuma alım ki, arvadım həmişə mənim zalımlığımı ört-basdır etməyə çalışırdı. Deyirdi, “kişi nə qədər sərt olsa, bir o qədər yaxşıdı. Zəhləm gedir yumşaq, həlim xasiyyət kişilərdən”.</p> <p>Mən də deyirdim, “elə istəyirsən, canın çıxsın döz”.</p> <p>***</p> <p>İndi onun hərəkətinə baxıb özümü qınayıram. Başına döyüb gözünü çaş qoymağım məni yaman utandırdı. “Bundan çox mənə can yandıran yoxdu. Yazığın günahı nə idi ki, bu günə qoymuşam”. - fikirləşdim.</p> <p>Sonra da düşündüm ki, “yox əşi, bəlkə belə yaxşıdı? Mənə çaş gözü ilə baxmasaydı, hər şeyi düz görərdi. Onda da mənim vay halıma. Çaş olduğu üçün məni elə bu cür qəbul edə bilir.</p> <p>İnsafnan danışsam, arvadıma bir gün verməmişdim. Mənə gəldiyi gündən başı qapazlı, üzü tüpürcəkli olub. Bir dəfə də, “uf” deməyib, dözüb.</p> <p>Döymək, söymək, təhqir etmək, - hamısı öz yerində, hələ üstəlik, hirslənəndə sifətimi bozardıb, ya çolaq deyirdim, ya da çaş deyib, - başına qaxınc eləmişdim.</p> <p>Zalımın qızı bircə dəfə boynun qanırıb demirdi ki, “a kişi sənin kəzzaflığının ucbatından mən bu günə qalmışam, yoxsa mənə nə olmuşdu?”</p> <p>Bu “kəzzaf” sözünü anamın dilindən eşitmişdim.</p> <p>Bir dəfə yumruğu arvadın başına elə ilişdirmişdim ki, başı üstə fırlanıb yerə sərildi. Yerdə baş kəsilmiş toyuq kimi çırpına-çırpına qalmışdı. Bax onda anam; “kişi sərt olar, amma kəzzaf olmaz” - demişdi. Düzdü, vəziyyətdən çıxdım. Elə hərəkət elədim ki, elə bil gerçəkdən də belə olmalıdır. Yazıq arvadı dediyinə də peşman elədim. Anam başını bulayıb arxamca, “səndə hər sifət var imiş” deyib deyindi.</p> <p>Hələ bu bir yana, hamını atıb məni tutmuşdu. Hamını deyəndə, yazığın başqa kimi var idi, - ata-anasını, qardaş-bacısını - deyirəm. Məndə ki, belə...</p> <p>Neçə dəfə təkid etdilər ki, “a günün qara olsun, nə tapmısan onda? Belə ərdə olmaqdansa gorda olmaq bundan min kərə yaxşıdı. Ayrılıb başına bir çarə qıl. Öz əlin öz başın olar. Bu qədər də başı qapazlı, üzü tüpürcəkli olmaq olmaz”.</p> <p>Nə desə yaxşıdı, “ölsəm də meyitim qoy elə bu evdən çıxsın. Mənim ki, belə gətirib, belə də yaşayacam. Mənim işimə qarışmayın” – demişdi.</p> <p>Mənə də çox təəccüblü gəlirdi. Bilmirəm, bu məndən nə tapıb? Mənə görə yaxınları da ondan üz döndərdi. Dedilər, “can sənin, cəhənnəm sənin”.</p> <p>Fikirləşirdim, “yəqin, bəxti, talehi ilə barışıb”. Elə düz fikirləşmişəm. Həqiqətən bəxt-talehi ilə barışıbmış.</p> <p>“Qadın böyük qüvvədi, kişini öldürə də bilər, dirildə də bilər” - Atalar deyib, özü də çox düz deyib. İndi görürəm ki, hələ özü bir yana, qızlarıma deyirdi ki, “atanızın qədrini bilin. Heç kəs yaxşı atasını sizə verəsi deyil”.</p> <p>Üz görə desəydi, bəlkə də, inanmazdım. Qulağım çox yerdən çalmışdı, səmimiyyətinə tam arxayın idim.</p> <p>Düzü, onlara da bir xoş gün verməmişdim. Qız uşağını heç sevmirdim. Dünyaya gəldikləri günü elə bil yasa batmışdım. Öz-özümə mızıldanıb deyinirdim. Yenə, bu anam qabağıma keçdi.</p> <p>- Naşükür olma, Allaha acıq gedər. Allah verən paydı. – dedi.</p> <p>Bir az da səsinin tonunu qaldırıb əda ilə:</p> <p>- Kişi sənsən, o deyil, duxun çatırdı, qız yox, oğlan qazanaydın. Arvadın burda nə günahı var? – dedi.</p> <p>Udquna-udquna qaldım, o sözdən sonra səsimi də çıxara bilmədim. Amma gözlərini açmağa imkan vermirdim. Çöldə, bayırda görünmək nədi? – Qız uşağısan, cəhənnəmə ol, get evin altına gir! – deyib üstlərinə bağırırdım.</p> <p>Yazıqları gözüqıpıq böyütmüşdüm, elə bilirdilər, qız uşağı belə tərbiyə olunur.</p> <p>Hələ onda da, arvadım o halla mənim tərəfimi saxlayırdı. “Atanızdı, atanız nə desə o da olmalıdır” – deyirdi.</p> <p>İndi analarına qoşulub elə ağlayırlar “Ay ata, biz sənsiz neyləyəcəyik. Evimizin yaraşığı atamız. Başımızın tacı atamız”.</p> <p>Dözə bilmirdim, az qalırdım deyəm ki, “a başınız batmasın, hansı gününüzə mənə can yandırıb, belə ürəklə ağlayırsınız?”</p> <p>Hələ bacımı demirəm. Uşaqlıqdan gözünü elə qırmışdım ki, ərə getdiyi günü özünə toy-bayram edirdi. İndi arvadım səsini qaldırdıqca, bu birə-beş qaldırmağa çalışırdı. Bəlkə də arvadımın tənəsindən çəkinib el üzəri edirdi, sabah baş qaxıncı edib deməsin ki, “özünü yad kimi aparırdı. Dağ boyda qardaşı dünyadan köçdü, gözündən bir misqal yaş da çıxmadı”.</p> <p>***</p> <p>Özünü çox təmkinli aparmağa çalışırdı. Görürdüm, içində qovrulsa da, özünü o yerə qoymurdu, həzin-həzin ağlayırdı. Bilmirəm məni, yoxsa, xatirəyə dönən keçmiş günlərimizi ağlayırdı.</p> <p>Onda fikirləşdim, eh, Sevdam, Sevdam, qoy hamısı qışqırsın, çığır-bağır salsın, sən ahəstə-ahəstə ağla. Onda, mən içimdə bir sərinlik tapıram.</p> <p>Elə düz də eləyirdi. Ölünü pünhan ağlasan yaxşıdı.</p> <p>Arada sızıldayıb, “ay qardaş, sənin kimi mehriban, qayğıkeş insanı bir də heç vaxt görməyəcəyik. Sən mənə qardaşdan artıq olmusan” – deyirdi.</p> <p>Öz-özümə fikirləşdim, “daha bu həna o hənadan deyil. Hər şey keçmişdə qaldı. Heç kəs çörəyi qulağının dibinə yemirdi, hamı bilirdi, üz vurmurdular. Biz də özümüzü aydan arı, sudan duru aparırdıq”.</p> <p>Bir də o qardaş adını murdarlama, denən mənə ərim köpək oğlundan artıq olmusan. Hay deyəndə hayıma çatmısan. Niyə camaatın üzünə kül üfürürsən? Sən bu yalanına nə özünü, nə də məni inandıra bilmirsən, bu boyda camaatı necə inandıracaqsan?</p> <p>Bu arada arvadların səsi lap beynimi aparırdı.</p> <p>Fikirləşdim:</p> <p>“Bircə bu qadınların kruquna düşməyəsən. Ağız-ağıza verib, elə dil deyib ağlayırdılar ki, məni yaman çaş-baş salmışdılar. Zarıya-zarıya, inildəyə-inildəyə səni elə bəzəyib-düzəyirlər, elə matağa mindirirlər ki, özünün özündən xoşun gəlib xoşhallanırdın. Elə bilirdin, alçaq dağları sən yaratmısan. Ölməyinə də peşman olurdun. Düşünürdün, gerçəkdən mən bu qədər yaxşı insanamsa, hamı üçün gərəyəmsə, ölmək mənim harama yaraşır?”</p> <p>***</p> <p>Gördüm bu ağlaşma çox çəkəcək, düşünüb-daşınmaq üçün həyat-bacaya göz gəzdirdim. Bir baxım ətrafımda nə cərəyan edir. – fikirləşdim. – İlk olaraq oğlumun hərəkəti diqqətimi cəlb etdi. Hər şey öz qaydasında gedirdi. Necə lazımdı, məclis təşkil etmişdi. Gələn-gedəni ədəb-ərkanla qəbul edib yola salırdı. Mollası, filanı, hər şeyi öz qaydasında, yerbəyerində idi.</p> <p>Açığını deyim ki, mən ondan bu qədər də gözləmirdim. Oğlumla çox qürurlandım. Elə düz fikirləşmişəm, - düşündüm, “dar günümün dayağıdı”. Dost-düşmən yanında üzümü ağ etdi.</p> <p>Oğlumun yanında gözüm molla Səfərə sataşdı. O başa-bu başa yeriyib özünü xozeyin kimi aparsa da, qəmgin görünməyə çalışırdı. Mənim qaramca deyinib “eey, ay Bəybala, sən də bir vaxtlar çox hündürdən gedirdin. Elə bilirdin dövran belə gəlib, belə də gedəcək. Bəs bilmirdin örkən gəlib doğanaqdan keçəcək? Həə, ay Bəybala, indi rahatlaş, sənin də vaxtın gəlib çatdı, indi aparıb özüm quyulayacam”.</p> <p>Bir az da əda ilə:</p> <p>- Heyif ki, bu dünyadan o dünyaya pislikdən başqa heç nə aparmırsan. – deyib dodağını büzdü.</p> <p>Sən bunu hərəkətinə bir bax. - fikirləşdim - Bəs sən nə aparacaqsan? Elə bil ölü dalınca danışır. Özünü ədəb-ərkanlı aparmaq şərt deyil. Özün də yaxşı bilirsən ki, adət-ənənədir sənə bu hökmranlığı verən. Yoxsa, sən kim idin? Söz yox, elə indi də heç kimsən. Dirimə yaxın dura bilmirdin, heç ölümə də yaxın dura bilməzdin – fikirləşdim.</p> <p>Haraya qədər desən içi xislətlə doludur. Yəqin, hələ də unutmayıb. Harda görürdümsə ələ salırdım. “Molla dolanışıq necədi? ” - deyəndə nə dediyimi göydə tuturdu. Əvvəllər çox cırnayırdı, sonra, üzümə baxıb dinmirdi. Yəqin, demək istəyirdi ki, “görürsən, daha cırnamıram. Nə deyirsən de, heç vecimə də deyil”.</p> <p>İndi yaman şeşələnirsən. Başa düşmürsən ki, bizim kimi ölülər olmasa, sizin kim mollalar da heç olmazdı.</p> <p>Qəflətən Baladadaş deyilən gözümə sataşanda, cin başıma vurdu. Təəssüflənib, - kaş bu zarafatı eləməyəydim – fikirləşdirdim – xəstəxanaya düşəndə bir sevindirmişdim, bu hərəkətimlə bu alçağı yenə sevindirdim. İndi oğlumun yanında özünü yaxın dostum kimi aparır. Guya, mənə bundan çox canı yanan yoxdu.</p> <p>İnsanda bir sifət olar. Kiməsə arxalanıb ayaq altından quyu qazır köpək oğlu. Orasını düz deyiblər, “gen qaz, dərin qaz özün düşərsən”.</p> <p>Mənim onda səhvim oldu. Kaş o iclasda əsəbiləşməyəydim, yoxsa, mənim bu xəstəxana divarları arasında nə işim var idi. Hamısı sənin ucbatından oldu. İndi sevinirsən?</p> <p>Eybi yox, qoy nə qədər sevinir sevinsin. “Bildirçinin də ömrü darı qurtarana qədərdir”.</p> <p>Həə, demək, məni ölü bilib artistlik edirsən. Mən dirilib gələcəm, burda belə qalası deyiləm ki... Bax, onda sən öləcəksən, özü də çox pis öləcəksən. – qarasınca deyindim.</p> <p>***</p> <p>Qəribəsi budur ki, öldünsə elə bil hamı səni başından eləmək istəyir. Bunu mən də eşitmişdim, deyirdilər, “ölü qaldıqca ağırlıq gətirir. Elə ki, dəfn elədilər hamı özündə bir yüngülləşmə hiss edir”.</p> <p>Yəqin, hamı yüngülləşməyə can atırdı. Məni götürüb yuyat yerinə apardılar.</p> <p>Bədənimə isti su dəydikcə xoşhallanırdım. Bu üzünü mürdəşir yumuş mürdəşirin əli bədənimə toxunan kimi qıdığım tuturdu. Eşitmişdim, “ölünün qıdığı tutmaq yaxşı əlamət deyil”. Səsimi içimdə boğub birtəhər dözürdüm.</p> <p>Elə ki kəfənlənib tabuta qoyuldum, vida görüşü başladı. Arvadım səsini qaldırdıqca qızlarım saçını yolub:</p> <p>- Ay ata, bizi tənha qoyub hara gedirsən? – deyib bir vay-şivən qopardılar ki, az qaldı ürəyim partlasın. O yandan bacımın ah-naləsi, vay-şivəni məni lap kövrəltdi.</p> <p>“Bu qədər doğmalıqdan, canıyanımcıllıqdan necə qürur duymayasan?” - elə bunu fikirləşirdim, bilmirəm, bu anam hardan peyda oldu, öz qızına ərki çatdığından bacımın üstə çəmkirməyini eşitdim: “A günün qara olmasın, başqa yerə getmir ki, öz yanıma gəlir. Ananı baladan uzaqmı salmaq istəyirsən?”</p> <p>O sözdən sonra lap sarsıldım. Bildim anam hardadı, mən hara getməliyəm. Özümü bir balaca yığışdırmağa çalışdım.</p> <p>Elə bu vaxt molla Səfər ağzını açıb: “Ay camaat, mərhum Bəybala Şirbala oğlunu son mənzilə yola salırıq. Kimin üzərində nə haqqı qalıbsa, haqqını halal eləsin - dedi.</p> <p>Hamı bir ağızdan “haqqımızı halal edirik!” - dedi.</p> <p>Bilmirəm, söhbət hansı haqdan gedirdi, kimin kimdə haqqı qalmışdı, yoxsa, qalmamışdı. Bu molla Səfərə yenə möhkəm əsəbiləşdim. – Əə, sən nə iki üzlü adamsan. – fikirləşdim - bayaq başqa şey fikirləşirdin, indi başqa şey deyirsən. Adamın bir sifəti olar. Elə bil ölü dalınca danışırsan! – fikirləşirdim.</p> <p>Yol boyu oğlum tabutun baş tərəfindən tutmuşdu. Gümanım bircə oğluma qalmışdı. Kirimişcə qulağına pıçıldadım:</p> <p>- Ay oğul, mən zarafat edirdim, siz hər şeyi ciddiyə aldınız. Məni geri qaytarın, hara aparırsınız?</p> <p>Oğlum:</p> <p>- Sus, sus! - dedi - belə zarafat olmaz. Bizi el içində xar eləmək istəyirsən?.. Deyəcəklər, filankəsin atası, qəflətən xortladı. Bircə bu qaxıncımız qalmışdı. Ölmüsən, öl, öldüyün yerdə.</p> <p>Dillənmədim. Amma oğlumun hərəkət elə xətrimə dəydi ki, hirsimdən içimi yeyirdim. Bilmirdim nə edim. Elə ki, məni qəbrə endirdilər, kimsə molla Səfərə dedi, “a molla, oğlu hələ cavandı, meyiti qibləyə tərəfə sən çevir”.</p> <p>Səfər çömbəlib başımı qibləyə tərəfə çevirirdi, ayaq tərəfindən necə vurdumsa, büdrəyib az qaldı üstümə yıxılsın. Birtəhər qəbrin divarından yapışıb özünü tarazladı. Kənardakıları gülmək tutdu:</p> <p>- A molla, tək getmək istəmir, deyəsən.</p> <p>Başqa birisi hırıldayıb:</p> <p>- Az qalmışdı, ha. - dedi.</p> <p>Molla Səfər vəziyyətdən çıxmaq üçün:</p> <p>- Biz ölü dəfn edirik, siz hələ gülürsüz. Ayıbdı. Allaha da xoş getməz! - dedi.</p> <p>Elə bil qurbağa gölünə daş atdılar. Səfər özündə deyildi, canına qorxu düşmüşdü. Tezbazar dəfn edib getməyə çalışırdı.</p> <p>***</p> <p>Elə ki hamı çəkilib getdi, xəyala dalmışdım, düşünürdüm ki, “gerçək bunlar məni ölü yerinə qoyub öz hərəkətləri ilə başdan çıxardılar. Zarafat edirdim, bunlar məni inandırdılar ki, yox, sən həqiqətən ölmüsən”.</p> <p>Öz halıma acıyıb, hər şeyi olduğu kimi qəbul edirdim. Təəssüflənməkdən başqa əlacım qalmamışdı. Anamı görəndə gözümə inanmadım. Yaxınlaşıb:</p> <p>- Çoxmu əziyyət çəkdin, a bala? - soruşdu.</p> <p>Başımı buladım:</p> <p>- Ay ana, zarafat edirdim, - dedim - gəlib başımda çatladı.</p> <p>Anam sifətini turşudub, “sən həyatla da çox zarafat edirdin, a bala - dedi. - Heç nəyi ciddiyə almırdın. Elə o vaxtdan burnunda idim qalıb”.</p> <p>Təəssüflənib dərindən ah çəkdi.</p> <p>- Sənə min kərə demişdim, ölümlə çiling-ağac oynamaq olmaz!</p> <p>Ah çəkib dərindən köks ötürdü:</p> <p>- Ehh, a bala! - dedi. - Atan elə o vaxt da sənə inanmayıb, bu vaxt da inanmır. Dedim “a kişi, nə durmusan, oğlun gəlib”. Ağzını büzüb nə desə yaxşıdı? “Nə vaxt o doğru-düzgün söz danışıb, indi də danışsın. Qoy rədd olsun başımdan! Onun örkəninin üstə darı sərmək olmaz” - dedi.</p> <p>Onda əsəbiləşdim. Başımı yastıqdan qaldırıb möhkəmdən bağırdım:</p> <p>- Gedib o dünyanı görüb gəldim. Niyə məni gətirib buraya salmısınız? Burda qalmaq çox təhlükəlidir. Durub evimə-eşiyimə gedirəm.</p> <p>Kimsə “sakitləş-sakitləş” - deyirdi.</p> <p>Bir az da səsimi qaldırıb çığırıb-bağırmağa başladım.</p> <p>- Necə sakitləşim? Burdan o dünyaya gedən yol çox yaxındı - dedim.</p> <p>Hamı çaş-baş qalmışdı. Yəqin, mənim sözümü sayıqlama kimi başa düşürdülər. Xəstə oldunsa xəstəliyin damğası kürəyindədi, heç cürə boyun qaçıra bilməzsən.</p> <p>Arvadım təşviş içində həkim çağırırdı. Sevincək, “Ay həkim, Allaha şükür, deyəsən, ayıldı” - dedi. Yanaqlarına qonan təbəssümü görürdüm.</p> <p>Həkim başını buladı, “çox təəssüf, xəstələrdə belə işıqlanma dövrü olur, amma, aldadıcıdır. - dedi.</p> <p>Arvadımın sifəti qəflətən tutuldu. Bir həkimə baxdı, bir də dönüb mən tərəfə. Hiss etdim ki, arvadımın təbəssüm bürümüş çöhrəsindən öləzik, güclə sezilən bir kölgə keçdi. Özümü o yerə qoymasam da içimdən bir sızıltı keçdi.</p> <p>Əlini saçına atıb:</p> <p>“Oy, ay Allah, bu nə zillətdi mənə verirsən?!... tufağım dağıldı... gəlin a bala gəlin, evimiz yıxıldı... Atasız qaldınız”.</p>
<p><strong>Kulis.az şair Ramil Əhmədin yeni şeirlərini təqdim edir.</strong></p> <p><strong>Pişik kölgəsindən başladı gecə...</strong></p> <p>Sakit kimsəsiz küçə,<br/> Bir pişik kölgəsindən başladı gecə...<br/> Çatmadı köməyə<br/> Otuz iki hərfin bircə dənəsi<br/> Çözülmədi bu əlifba bilməcəsi...</p> <p>Uçub getdi<br/> dilimin ucundakı qışdan<br/> Unudulmağın isti qoynuna<br/> qaranquş sözlər...<br/> Hanı söz?<br/> Hansı söz?</p> <p>Necə tapım o sözü?<br/> Necə deyim həsrətimi?<br/> Necə deyim səni sevdiyimi,<br/> sənə öldüyümü?<br/> Gözlədiyimi – bu ömrə gələsən deyə<br/> Gizlədiyimi – özüm belə bilməyim deyə...<br/> Necə, necə, necə?</p> <p>Pişik kölgəsindən başladı gecə...<br/> Susdu köksüz piano səsi,<br/> Su qatılmış pivələrlə keçən yay da bitdi,<br/> Sentyabrla gəldi payız<br/> Bir halımı düşün –<br/> oktyabrsız, noyabrsız, yalqız...</p> <p>Sənsiz bir saat keçməzkən,<br/> gün necə keçir, həftə, ay necə?<br/> Keçir bir-birini təkrarlayan addımlar,<br/> Keçir küçəmizdən qərib adamlar...<br/> Bəlkə sən də gəldin,<br/> Gəldin bəlkə, bu gecə...<br/> Bəlkə, bəlkə, bəlkə də....</p> <p>Pişik kölgəsindən başladı gecə....</p> <p><strong>Həsrətin uğultusu</strong></p> <p>Səni xatırlayıram<br/> Uzaq bir bozqırda,<br/> Damından payız damcılayan<br/> kirayə evin soyuq otağında...<br/> <br/> Uzanmışam kürəyi üstə<br/> tavandakı hörümçəyin toruna<br/> balıq kimi düşür gözlərim,<br/> Səslər axıb dolur qulağıma...</p> <p>Mətbəxdən başlayır səslər,<br/> Damcılayan suyun və<br/> məmur maaşımın alın yazısı –<br/> yarıboş soyuducunun fasiləli səsi...<br/> Sonra damda gəzişən adsız quşların quğultusu,<br/> İki küçə o yandan gələn it hürüşməsi,<br/> Pişiklərin canında qovulmaq əndişəsi...<br/> Küləyin pərdəni aramla tərpədişi...<br/> Bir də adamsızlığın, həsrətin uğultusu...</p> <p>Küncdən küncə qaçan qaraltılar – siçanlar<br/> Görəsən yeməyə bir şey tapdılar?<br/> Süfrədəki kişi tənbəlliyinin ruzisinə daraşan qarışqalar<br/> Çörək qırıntısı sevinclə yuvalarına qayıtdılar...</p> <p>Saatın iki saniyəsi qulağımda qafiyələnir:<br/> sən/siz, sən/siz, sən/siz, sən/siz...<br/> Bir saniyə çəkmir “sən”in sevinci,<br/> Bir saniyə sonra “sənsiz” olur,<br/> Dünyanın bütün rəngləri solur...<br/> Bir yandan da xatırladır mənə sənsizliyi<br/> Borcdan bağlanan telefonumun tozlu səssizliyi...</p> <p>Həm evimin hər yerindəsən<br/> Həm də uzaqsan, yoxsan,<br/> Bəlkə də indi mənimtək kürəyi üstə uzanmısan,<br/> Bəlkə mətbəxinizdən su dammır,<br/> Bəlkə soyuducun da doludur,<br/> Bəlkə gəzişmir evinizdə siçanlar,<br/> Bəlkə məhəllənizdən keçmir küləklər,<br/> Bəlkə pişikləriniz də qorxmur qovulmaqdan,<br/> Bəlkə sizin küçənizdə itlər unudub hürməyi,<br/> Bəlkə qadın səliqəsinin qurbanıdır evinizin hörümçəyi...<br/> Bəlkə telefonun borcunu da ödəyib ərin.</p> <p>Mənim şəhərimdə,<br/> mənim küçəmdə,<br/> mənim otağımda olanlar<br/> Sənin şəhərində,<br/> sənin küçəndə,<br/> sənin otağında olmayanlarla eyniləşir...</p> <p>Keçir bu gecədən bir qatar,<br/> Gecənin son səsidir uzaqlaşan.<br/> Bitir bizim şeirimiz, başlayır bir roman:<br/> “Bütün xoşbəxt ailələr bir-birinə bənzəyir,<br/> bədbəxt ailələrin hərəsi bir cürə bədbəxtdir…”</p>
<p><strong>Azərbaycanda “Səhnə” adlı yeni teatr yaradılıb.</strong></p> <p>Kulis.azın verdiyi xəbərə görə, “Səhnə” adlı teatrın yaradıcısı “1 Səhnə” prodüser mərkəzinin direktoru, aktyor və prodüser Elçin Hacıdır.</p> <p>“1 Səhnə” prodüser mərkəzinin nəzdində açılan “Səhnə” teatrının fəaliyyətə başlaması barədə məlumat verən Elçin Hacı bütün mədəniyyət işçiləri və teatrsevərləri təbrik edib.</p> <p>Elçin Hacı vurğulayıb ki, “Səhnə” teatrı digər teatrlarımız kimi mövsümün açılışına hazırlaşır.</p> <p>“Səhnə” teatrının bədii rəhbəri Xəqani Əliyev isə öz növbəsində nümayiş olunan tamaşaların insanlarda teatra marağı daha da artıracağına inandığını bildirib.</p> <p>Teatrın ilk tamaşası Azərbaycan yazıçısı və dramaturqu Mirzə Fətəli Axundovun “Hekayəti-müsyö Jordan həkimi-nəbatat və dərviş Məstəli şah cadukuni-məşhur” əsərinin motivləri əsasında hazırlanan “Bir dəfə Qarabağda” etno-muzikl janrında nümayiş olunacaq.</p> <p>Tamaşa 30-31 oktyabr saat 19-da Dövlət Təhlükəsizliyi Xidmətinin Mədəniyyət Mərkəzində tamaşaçılara təqdim olunacaq.</p> <p>Biletləri iticket.az saytından əldə edə bilərsiniz.</p> <p>Tamaşanın rejissoru Elvin Mirzəyev, bəstəkarı Azər Hacıəsgərli, şeirlərin müəllifi isə Eminquey Akifdir.</p> <p>Tamaşada rolları Elçin Hacı, Əhliman Ərşadlı, Ramil Məmmədov, Mətanət Eres, Abdulla Elşadlı, İranə Kərimova, Ülvi Haşim və Ruhiyyə Yəhyayeva canlandıracaq.</p> <p>Tamaşada səsləndirilən musiqilər qədim milli musiqi alətlərindən ibarət olan “Əsrlərin sədası” ansamblına məxsusdur.</p> <p>Ansamblın bədii rəhbəri Məmmədəli Məmmədovdur.</p> <div class="container" no-gutters"> <div class="row"> <div class="col-sm-4" col-xs-6 col-md-3 col-lg-6 p-1"> <a class="fancybox" d-block" data-fancybox="gallery" href="https://cdn.azerforum.com/2021/10/12/3802487.jpg"> <img class="img-fluid" alt="" src="https://cdn.azerforum.com/2021/10/12/3802487.jpg"/> </a> </div> </div> </div>
<p><strong>Kitabsevərlərin ən çox sevdiyi məkanlardan biri olan “Kibrit book cafe” fəaliyyətini dayandırıb.</strong></p> <p>Bu barədə Kulis.az -a kafenin sahibi Bəhruz Rüstəmxanlı məlumat verib. Onun dediyinə görə, hər şey iyunun 2-də “Kibrit”də baş vermiş yanğından sonra olub: “Həmin yanğın “Kibrit”dən başqa ətrafdakı digər dörd məkana da zərər vurdu. Yanğından bir neçə ay sonra ekspert rəyi çıxdı, rəydə göstərilmişdi ki, yanğın mətbəxdəki soyuducudan baş verib, amma heç bir normativ akt pozuntusu yoxdur. Yəni yanğına səbəb bizim məsuliyyətsizliyimiz deyildi. Ümumiyyətlə, həmin bina o yanğından əvvəl də qəzalı vəziyyətdə idi. Bununla bağlı bütün müvafiq dövlət qurumlarından yardım istədim ki, gəlib binanın vəziyyətinə baxsınlar. Təbii və təəssüf ki, heç bir orqandan cavab gəlmədi, heç kim gəlib baxış keçirmədi”.</p> <p>B.Rüstəmxanlı daha sonra bunları söyləyib:</p> <p>“Özüm bir usta tapıb binaya altdan dirəklər vurdurdum ki, üst mərtəbələr aşağı çökməsin. Binanın üst mərtəbələrində insanlar yaşayır. Sonra kafemizi təmir elədim. Üst qonşumuzun mənzilinə zərər dəymişdi, onları öz hesabıma düzəltdim. Qonşu obyektlərin təhlükəsizliyini təmin elədim. Yəni əlimdən gələn hər bir şeyi elədim ki, qonşular arasında narazılıq yaranmasın. Halbuki qərar elə idi ki, hər kəs öz obyektinə, mənzilinə dəymiş zərəri özü ödəməliydi. Kafe açıldı, ancaq qonşular imkan vermədi işləməyə. Hər dəfə daha çox nəsə etməyimi istəyirdilər. Tələbləri bitmirdi. Az qalsın bütün evlərini mənə təmir etdirmək istəyirdilər. Kafemizin mətbəxinə qəsdən su tökürdülər yuxarıdan, yararsız hala salırdılar. Deyirdilər ki, imkan verməyəcəyik işləməyinizə. Bu məni çox yordu, bezdirdi. Belə vəziyyətdə də “Kibrit” kafesini bağlamalı olduq. Bəlkə başqa daha uyğun bir məkanda yer tapsaq, yenidən kafemizin fəaliyyətini bərpa edəcəyik, amma hələ tapa bilməmişik”.</p>
<p><strong>Oktyabrın 28-i saat 19-da Heydər Əliyev Sarayında Xalq artisti, xanəndə Ağaxan Abdullayevin xatirə gecəsi keçiriləcək.</strong></p> <p>Kulis.az xəbər verir ki, xanəndəyə həsr olunan layihədə əməkdar incəsənət xadimi Aqil Məlikov, xalq artistləri Mənsum İbrahimov, Gülyaz Məmmədova, Gülyanaq Məmmədova, Zabit Nəbizadə, Teyyub Aslanov, Simarə İmanova, əməkdar artist Elnarə Abdullayeva və Mirələm Mirələmov, Hüseyn Məlikov, Məmməd Nəcəfov, Vəfa Vəzirova, tarizən Rövşən Qurbanovun rəhbərliyi ilə “Buta” İnstrumental ansamblı iştirak edəcəklər.</p>
<p><strong>Kulis.az gənc yazar Vüqar Babazadənin yazıçı Aysel Əlizadənin “Qadın peyğəmbər” romanı haqda yazdığı tənqidi yazını təqdim edir.</strong></p> <p><strong>Diqqət:</strong> Bu yazıda "Spoiler" var.</p> <p>Ən böyük yalan yarımhəqiqətdir.</p> <p>Əvvəlcə qəhrəmanın adından başlayaq. "Qar" adı məncə (bu və bu kimi subyektiv fikirlərim olanda, zəhmət olmazsa, bundan sonra oxucu özü fikrin əvvəlinə "məncə" artırsın. Rasim Qaraca demiş: etiraz etməyə bilərsiniz, ancaq barışmamaq hər zaman sizin əlinizdədir – V.Q.) çox uğursuz tapıntıdır. Qəhrəmanın gələcəkdə sosial – Aysel xanım demiş – "yaşam"ında yaranacaq problemlər bir yana qalsın, təbiət hadisəsini, hansısa fəsli ad olaraq qoymaq çox bəlağətli, pafoslu çıxır. Yaz, yağış, palçıq icazə verək dünyada qalsın. Ədəbiyyata isə həyatın içini gətirək. Üstəlik, qarın cinsi yoxdur. Qəhrəmana isə Zeynəb, Lalə, Aygün, Aysel, X, Y, və s. adları qoymaq olardı. Ad nə qədər istəsən.</p> <p>Ümumiyyətlə, əsərdəki hadisələr çox sürətlə baş verir. Bu, ədəbi cəhətdən ("ədəbi cəhət"in nə olduğunu özüm də bilmirəm – V.Q.) yaxşıdır. Yəni bir nəzəriyyə adamı kitabı oxuyanda deyər ki, müəllifin nəfəsi güclüdür. Oxucunu ordan-bura, burdan-ora atır. İstədiyi hərəkəti heç bir açıqlama vermədən qəhrəmanına elətdirir. Əlbəttə, mən nəzəriyyədə əllərimi qaldırıb, qələmimi qoyuram və təslim oluram. Amma qara adam, adi bir oxucu kimi mənə heç ləzzət eləmədi. <strong>Markesi, Borxesi, Kamal Abdullanı, Yusif Səmədoğlunu</strong> oxuyanda da özümü narahat hiss edirdim.</p> <p>Allah bu magik realizmə, postmodernizmə qənim olsun!</p> <p>Qəhrəmanlar şıppıltı ilə, tez-bazar ölüb, rəhmət deyilən bilinməz, görünməz bir sferaya gedirlər. 25 səhifəyə üç ölüm, üstəlik, protoqonistin ən yaxın adamları, ailəsi yazıçının qələm qurbanına çevrilir. Adamlar o qədər tez ölüb-gedirlər ki, nəinki oxucu, heç qəhrəman da bu itkilərə məyus olmağa vaxt tapmır. Yaxud qəhrəman gah bir qonşusu ilə kofe içməyə gedir, bir az sonra şəhərdən aralıda yerləşən dənizkənarı yay kompleksini ziyarət edir, ordan "pramoy" eyvanından qayığa atlayıb, sahildən uzaqlaşır, gah fəlsəfi şeylər düşünür, gah da axırda otağına qayıdıb, üzüqoylu uzanır və hönkürtü ilə ağlayır.</p> <p>Yorulduq axı, Aysel xanım.</p> <p>Əsərin dili sadədir, amma axıcı deyil. Türk sözlərindən çox, lap çox istifadə olunub. Müəllifə bu problemi düzəltmək üçün çoxlu Azərbaycan dilində əsərlər oxumağı tövsiyə edirəm. Bir az əlləşsəydi, hər bir sözün Azərbaycan dilində qarşılığını tapa bilərdi. Kitabdakı bütün türk sözlərinin siyahısını çıxarmışam. Mən elə-belə oxucu deyiləm e, "daskanalni" gəlmişəm.</p> <p>"Çaba, quşqu, öyrətmən, öyrənci, önərir, uğraşır, şaşırdırdı, özəlliklə, bu üzdən, özəl, qavram, anlam, özgürlük, alınmaq, özləmək, sorun, çocuq, doğa, qapsamaq, gəlişmək, sorumluluq".</p> <p>Kitabda xeyli ard-arda sadə cümlələr var. Ard-arda sadə cümlə yazmaq xeyli təhlükəlidir. Bu oxucu üçün nə qədər əzab-əziyyətlidirsə, yazıçı üçün də elədir. Sonu görünməyən, bitib-tükənməyən sadə cümlələri oxuduqca özümü bataqlığa düşmüş kimi hiss edirdim. Hər cümlədən sonra gözləyirdim ki, müəllif qalın bir kəndir, yaxud bir ağac budağı atıb məni xilas edəcək, amma onun əvəzinə mənim başıma ağır bir “tros” vurub, batırırdı.</p> <p>Müəllif tez-tez məşhur xarici yazıçıların, klassiklərin əsərlərindən nümunə çəkir, ən azı səhifə yarım, bir səhifə həmin nümunəni izah edir. Bu nümunələrin (kitabların) hamısını qeyd edirəm.</p> <p>1.Antti Tuurinin – “Çay şəhərin içindən axır”</p> <p>Bu, bilirsiniz nəyə oxşayır? Özünə təzə “Nol yeddi” (Vaz 21-07) alan cavan bir oğlanın güzgünün yanına Mirmövsüm ağanın (Ətağa) şəklini asmasına. Elə zənn edir ki, seyidin cəddi (oxu: məşhur yazıçıların gücü) onu bütün dərd-bəladan, qəzadan-qədərdən qoruyacaq. Halbuki, maşını düzgün sürsə, bunu ehtiyac qalmaz.</p> <p>Aysel xanımı kitab sərgisində gördüm. Girəcəkdə oturub, kitablarını satdığı üçün tez-tez yanından keçir və bəzən də "nə yalan deyim sizə" hərəkətlərini müşahidə edirdim. Sosial dünyadan tanıdığın bir adamı, həqiqi, real dünyada görəndə, hələ bu Aysel xanımdırsa, istər-istəməz göz qoymaq, izləmək istəyirsən. Ağ, balaca, açılıb-qatlanan güzgüsündə tez-tez özünə baxır (Üzr istəyirəm, burda araya girməliyəm. Adı indi və bundan sonra heç vaxt yadıma düşməyəcək məşhur bir yazıçı belə deyib: Qadınların güzgüyə tez-tez baxmaqları, özlərinə çəki-düzən vermək üçün yox, həqiqi, real olub-olmadıqlarını yoxlamaq üçün etdikləri hərəkətdir) hər kəslə isti, səmimi münasibət saxlayırdı. Yorğun görünürdü. Nəsə, mən ona öz kitabımı verdim, o mənə öz kitabını verdi. Beləcə tanış olduq.</p> <p><img data-image-id="33744121" class="img-fluid" max-width" src="https://cdn.azerforum.com/2021/10/11/3789194.jpg"/></p> <p>Müəllif həyatın əclaflığından, amansızlığından şikayət edir, insanların niyə belə olmağından haqlı olaraq gileylənir. Hətta qəhrəmanın dili ilə ən böyük arzusunu oxucuya açır. O istəyir ki, adamlar xoşbəxt olsunlar.</p> <p>Dialoq qəhrəmanın səsidir, yazıçının öz fikrini dolayı yolla oxucuya ötürmək üçün ən lazımlı alətdir. Adı Qar olan bu qız, bəzən görün necə danışır:</p> <p>-...Çıx zibil at, çörək al, gəziş-elə. Qoy bədəninə Günəş enerjisi dəysin. Yerlə stratosfer arasında elektrik sirkuliyasiyası deyilən bir proses var, enerji alış-verişi deyək. İnsana çox faydalıdır...</p> <p>Yaxud:</p> <p>- Nə yazırsan?</p> <p>- İnsest haqda.</p> <p>- O nədi?</p> <p>- Sibliqlərin, yəni qardaş-bacının, çox yaxın qohumların cütləşməsi. İncestus latıncada günah sözündəndir. Dini fəlsəfə günahla çox uğraşıb. Məncə, dünyada bərabərlik və barış yaratmağın ən asan yolu ayrı-ayrı xalqların bir-birinə qarışmasından keçir. Ayrı soylardan olanların qovuşması daha sağlam nəsil yaradar və milli, irqi ayrı-seçkiliyin qarşısını alar. Mən bir xalqın öz-özüylə cütləşib törəməsini toplumun insesti adlandırmışam...</p> <p>Özündən bir-iki faiz istifadə elədiyim, qırışları az-maz, balaca beynim, inanın Allaha, yandı. Axı heç kim, həqiqətən, həyatda belə danışmır. Şəxsən mənim belə danışan psevdointellektual dostum olsa, onunla əlaqəmi kəsərəm. İlan harda əyri gəzir-gəzsin, öz yuvasına düz girir. Kimlə nə istəyir danışsın, amma mənlə heç kim belə danışa bilməz. Həyat, onsuz da, çətindir. Bir də onu bu cür ağır, yersiz, qeyri-səmimi dialoqlarla niyə çətinləşidirirsiz? Hə? Peyğəmbər olanda nolar? Gərək elə peyğəmbər sadə cümlələr qura, fikrini açıq-aydın izah edə ki, inandıracağı adamları onu başa düşələr. Yoxsa mən başa düşmədiyim bir ideologiyaya niyə inanmalıyam?</p> <p>Kitabın ən əsəbiləşdiyim hissəsi isə "snoçka"larıdır. (Altda verilən sözlərin izahı) Elə şeylərə “snoçka” verilmişdi ki, əsəbiləşməklə bərabər həm də kədərləndim.</p> <p>Məsələn:</p> <p>Qutab¹ – yarımdairə formasında, pideye oxşar az. yeməyi</p> <p>Xingal² – Ət qıyması tökülən milli yemək</p> <p>Libido³ – Freydə görə çox yaxın adama meyl</p> <p>Martin⁴ – Cek Londonun – Martin İden əsəri</p> <p>Görəsən, həqiqətən də, Aysel xanım nigarandır ki, onun oxucusu, qutabın, xingalın, libidonun nə olduğunu başa düşməyəcək?</p> <p>Kitabda müəllifin qadın haqları probleminə toxunması, əsasən, əsərin bu istiqamətdə irəliləməsi məni narahat etmir. Əksinə, yazıçı bələd olduğu sularda üzəndə, bildiyi şeylərdən yazanda daha yaxşı, daha keyfiyyətli mətn ortaya çıxır.</p> <p>Aysel xanımın da bu mövzuları bilməsi, problemlərdən yazması, həll yolu ortaya qoyması əvvəlcə bir yazıçı olaraq, daha sonra bir qadın olaraq çox yaxşı haldır. Amma ("amma"dan əvvəl deyilən bütün cümlələr lazımsızdır – Game of Thrones, Ned Stark) bir romanın içində bu cür elmi, psixoloji təhlillər aparmaq, dəlillər gətirərək nəyisə sübut etməyə çalışmaq uğursuz cəhddir.</p> <p>Süjet xəttinə, qəhrəmanlara ehtiyac yox idi. Elmi məqalələr toplusu halında bu kitab daha möhtəşəm, daha cazibədar görünərdi. Adam bilmir nəyə çatdırsın. Süjeti izləyib, təbiətcə çılğın baş qəhrəmanın hərəkətlərini, yoxsa onun bizə vermək istədiyi fəlsəfi, elmi mesajları?</p> <p>Ciddi bir problem var. Peyğəmbərlik iki cür verilir. Mələk nazil edilərək və yuxuda. Allahla danışıq da vəhy yolu ilə baş verir. Bizim qəhrəmanımız olan qadın peyğəmbər isə birdən-birə pəncərəni açır, gecənin içində ağ işıq görür və uzun dialoqlardan sonra peyğəmbər elan olunur. Üstəlik sizcə kim tərəfindən? Əlbəttə ki, Allahın özü tərəfindən.</p> <p>Bəzən ağır fəlsəfi sualların altında ikimiz də boğulurduq. Xüsusən, Tanrı, din, varoluş söhbətlərində. Nitsşenin "Tanrı öldü" ifadəsində. <strong>Nitsşe, Marks, Sokrat, Tolstoy, İsa, Nur, Nər, Qar, Aysel Əlizadə</strong> – ilahi, error, error...</p> <p>Bu, artıq bir "klişe"dir!</p> <p>Aysel xanıma can sağlığı arzu edirəm. Məğrur duruşu var. Duruşunu pozmadan, yazıb-yaratsın, daha da yaxşı əsərlər ortaya qoysun. Oxuya-oxuya mən onun istedadını hiss edirdim. Yaxşı şeylər əlbəttə ki, danışılmalıdır. Buna baxmayaraq mənfi tərəflər də həmçinin. Hansısa qadın yazıçının kitabını çoxdandır əlimdə tutmurdum. Üstəlik, "kişinin səhvini səbirlə, qadının səhvini qəbirlə" deyimi olan bir ölkədə hansısa qadın yazıçının bir əsərini oxumaq çox gözəl hissdir.</p> <p>Uğurlar arzu edirəm, hoşça qalın!</p> <div class="container" no-gutters"> <div class="row"> <div class="col-sm-4" col-xs-6 col-md-3 col-lg-6 p-1"> <a class="fancybox" d-block" data-fancybox="gallery" href="https://cdn.azerforum.com/2021/10/11/3789195.jpg"> <img class="img-fluid" alt="" src="https://cdn.azerforum.com/2021/10/11/3789195.jpg"/> </a> </div> </div> </div>
<p><strong>“...Mən bir dəfə də Yazıçılar Birliyinə ayağımı qoymamışam.”</strong></p> <p>Bu sözləri internet kanallarından birinə müsahibə verən meyxanaçı-qəzəlxan Mahir Cürət Azərbaycan Yazıçılar Birliyinə üzv olub-olmaması ilə bağlı suala cavab olaraq söyləyib.</p> <p>O, daha sonra əlavə edib:</p> <p>“Orda bir dənə də şair yoxdur. Azərbaycanda qeydiyyatda min üç yüz, min dörd yüz şair var. Ölkədə min dörd yüz şair olar? Gedib min dörd yüz birinci olmaq mənə lazım deyil.”</p> <div class="container" no-gutters"> <div class="row"> <div class="col-sm-4" col-xs-6 col-md-3 col-lg-6 p-1"> <a class="fancybox" d-block" data-fancybox="gallery" href="https://cdn.azerforum.com/2021/10/11/3787189.jpg"> <img class="img-fluid" alt="" src="https://cdn.azerforum.com/2021/10/11/3787189.jpg"/> </a> </div> </div> </div>
<p><strong>Kulis.az bu gün dünyasını dəyişən Xalq artisti Ağakişi Kazımov haqda maraqlı məlumatları təqdim edir.</strong></p> <p>Ağakişi Şəmməd oğlu Kazımov 28 noyabr 1935-ci ildə Ağcabədidə anadan olub.</p> <p>1952-1957-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Teatr İnstitutunun aktyorluq fakültəsində təhsil alır.</p> <p>1959-cu ildə Moskvada keçirilən Azərbaycan Ədəbiyyatı və İncəsənəti Dekadasında Akademik Dram Teatrın yaradıcı qrupunun tərkibində iştirak edir.</p> <p>Ali təhsilini başa vurandan sonra o, təyinatla Quba Dövlət Dram Teatrına baş rejissor göndərilir. Bir neçə il orada işləyəndən sonra Leninqrad Dövlət Teatr, Musiqi və Kinematoqrafiya İnstitutunun rejissorluq fakültəsinə daxil olur. Leninqradda təhsilini başa vurarkən diplom işi ərəfəsində Kazanda Q.Kamal adına Tatarıstan Dövlət Akademik Dram Teatrında M.Bayciyevin "Duel" dramını, diplom işi kimi isə C.Cabbarlının "Aydın" əsərini tatarca hazırlayır.</p> <p><img data-image-id="33731973" class="img-fluid" max-width" src="https://cdn.azerforum.com/2021/10/08/3753466.jpg"/></p> <p>Daha sonra Sumqayıt Dövlət Musiqili Dram Teatrında əvvəl baş rejissor, sonra direktor kimi çalışır. "Müsibəti Fəxrəddin", "Toy" "Arşın mal alan", "Xoşbəxtliyə gedən yol", "Büllur sarayda", "Od gəlini", "Vaqif", "İkinci səs" və başqa tamaşalara quruluş verir.</p> <p>Ağakişi Kazımov 1987-ci ildə Əməkdar İncəsənət Xadimi, 2000-ci ildə Xalq Artisti fəxri adlarına layiq görülüb.</p> <p>Ömrünün Akademik Milli Dram Teatrına həsr edən aktyor 2010-cu ildə teatrdan ayrılır. Müsahibələrinin birində rejissor bu barədə deyir:</p> <p>“Almaniyaya getmişdim. Həkim mənə dedi ki, sənə nə olub, özünü psixoterapevtə göstər, tir-tir titrəyirsən. Dedimi, şoka düşmüşəm, çünki sevimli teatrımdan ayrılmışam, şok içindəyəm. Dedi, get, ayrı teatrda işlə. Dedim, yox, axı 52-ci ildən mən gözümü açıb bu teatrda işləmişəm.”</p> <p><img data-image-id="33731974" class="img-fluid" max-width" src="https://cdn.azerforum.com/2021/10/08/3753468.jpg"/></p> <p>Teatrdan uzaq qalan aktyor həmkarı Cənnət Səlimova ilə Gənc Tamaşaçılar Teatrında birgə işləməyə can atsa da, Cənnət xanım ona müsbət münasibət bildirməyib. Aktyor müsahibələrinin birində xatırlayır:</p> <p>“Cənnət Səlimovanı mən öz çiynimdə dördüncü kursdan beşinci kursa keçirmişəm. Hələ tələbə ikən o, rəqs qurmalı idi və gəldi ki, “Ağakişi, mən rəqs qurmalıyam rəqsim boş qalıb”. Dedim, dəli olmusan? Sən Telli, mən Vəli, bu saat onu qurarıq. Qurduq, oynadıq, indiyə qədər o institutda müəllimlər o nömrəni xatırlayır. İndi də biz onunla bir kafedrada işləyirik, mehribanıq, amma görürəm ki, Cənnətdə qısqanclıq var. Deyirəm, Cənnət, mən də gəlim bir-iki tamaşa verim, deyir, məndə yeddi rejissor var, yer yoxdur. Bax bu da var və adamı yandırır. Bəs mənim vaxtımda sənin özünü elə beş dəfə çağırmışdım ki, ay Cənnət... Gənc Tamaşaçılar Teatrının baş rejissoru olduğum 20 il ərzində kimlər istəyirdi gəlib orada tamaşa qoyurdu, çünki mən onlardan qorxmurdum. Bilirdim ki, nə qədər tamaşa qoysalar, gəlib mənim səviyyəmə çatmayacaq. O sözdən sonra yalvarsa da, ora getmərəm”.</p> <p>Ağakişi Kazımovun 120-yə yaxın tamaşası olsa da, o, özü bunlardan yalnız onunu yaxşı hesab edib, o biri tamaşalarına isə xaltura kimi yanaşıb.</p> <p><img data-image-id="33731975" class="img-fluid" max-width" src="https://cdn.azerforum.com/2021/10/08/3753469.jpg"/></p> <p>Rejissor Ağakişi Kazımov iki dəfə ailə qurub. Birinci xanımından ayrılandan sonra o, tələbəsi, Gənc Tamaşaçılar teatrının aktrisası Mehriban Abdullayeva ilə tanış olur. “Solğun çiçəklər” televiziya tamaşasının çəkilişləri vaxtı onların işgüzar münasibəti sevgiyə çevrilir və Ağakişi Kazımov özündən 30 yaş kiçik olan aktrisa ilə münasibətlərini rəsmiləşdirir. Aktrisa müsahibəsinin birində xatırlayır:</p> <p>“Ağakişi Kazımov mənə həm sənətdə, həm də həyatda dəstək olub. Eşidirdi ki, onunla mənim haqqımda söz-söhbət gəzir, mənə deyirdi, başını sal aşağı, işinlə məşğul ol. Bu barədə heç vaxt açılmazdı. İndi bilirəm ki, o da o söz-söhbətlərdən əziyyət çəkib, amma üzə vurmayıb. Onunla mənim haqqımda yayılan dedi-qodunun heç bir əsası yox idi. İndiyə qədər bu barədə nə o, nə mən danışmışıq. Hər gecə ağlayırdım. Ola bilər, məhz bu şayiələr bizim tez ailə qurmağımıza mane oldu. Bu gün o əsassız söz-söhbətlərin səbəbkarı olan adam həyat yoldaşımdır. Kaş, elə o vaxt - o yersiz söhbətlər yayılan vaxt evlənəydik. Onsuz da Ağakişi Kazımovu ailəsi atıb getmişdi. Ona qarşı olan sevgim tamam başqa bir şeydir. Ağakişi ilə saatlarla, günlərlə, illərlə durmadan söhbət edək, bezmirik. Sözsüz anlayırıq bir-birimizi. Yaş fərqi məni qorxutmur, onun yaşı 75-i keçib, mənimki 45-i. Yalnız ona peşmanam ki, çoxdan evlənməmişik, indi övladlarımız olardı, illəri bada verməzdik.”</p> <p>Ağakişi Kazımovun bioqrafiyası ilə bağlı daha bir maraqlı məqam təkrarolunmaz aktyor, Xalq artisti Yusif Vəliyevlə bağlıdır. Belə ki, Yusif Vəliyevin həyat yoldaşı Zemfira xanımın sözlərinə görə, aktyorun ölümünü tezləşdirən rejissor Ağakişi Kazımov olub. Aktrisa bu barədə deyir:</p> <p>“Yusifi bu dünyadan yox edən Gənc Tamaşaçılar Teatrının baş rejissoru Ağakişi Kazımov olub. O, həm də bizimlə qonşu idi, onlar səkkizinci mərtəbədə yaşayırdılar, biz 9-da. Yusif rəhmətə gedəndən sonra o və arvadı mənim başıma nə oyunlar gətirdilər. Axırda mənim qonşularım onları polisə verdilər. O, Yusifi teatrda repertuardan çıxarmışdı. Yoldaşım ölənə qədər bu münasibəti gördü. On il bu cür nəhəng aktyor rolsuz qaldı. Mən hətta demişdim ki, Ağakişi Yusifin qəbrinin üstünə gəlməsin. Amma gəldi. Yusiflə vida mərasimi işlədiyi teatrda deyil, evimizdə oldu. Çünki ona layiq olduğu qiyməti vermədilər”.</p> <p>Ağakişi Kazımov ötən il noyabrın 28-də öz ad günündə insult keçirir. Xəstəxana şəraitində müalicə alsa da, səhhətindəki problemlər səngimək bilmir.</p> <p>Uzun sürən xəstəlikdən sonra Xalq artisti bu gün - 8 oktyabr 2021-ci ildə dünyasını dəyişir.</p>
