Avtomobil alışı uzunmüddətli bir sərmayədir və bu qərarı vermədən öncə bir çox amili nəzərə almaq vacibdir.
Azerforum.com bildirir ki, həm texniki, həm də estetik baxımdan uyğun bir nəqliyyat vasitəsi tapmaq gələcəkdə əlavə xərc və problemlərdən yayınmağa kömək edəcək. Bu yazıda avtomobil alarkən diqqət edilməli əsas nüansları müzakirə edəcəyik. Məqsəd sizin ehtiyaclarınıza, büdcənizə və həyat tərzinizə ən uyğun avtomobili seçməyinizə yardım etməkdir.
Avtomobilin büdcə və maliyyə uyğunluğu
Avtomobil alışı uzunmüddətli sərmayə tələb etdiyi üçün maliyyə planlaması diqqətlə aparılmalıdır. İlk addım olaraq, mövcud büdcəni müəyyənləşdirmək və bu büdcəyə uyğun olaraq yeni və ya ikinci əl avtomobil seçmək önəmlidir. İkinci əl avtomobillərin ilkin qiyməti münasib olsa da, onların texniki vəziyyəti və təmir xərcləri diqqətlə nəzərə alınmalıdır. Mümkün texniki problemlərin gələcəkdə əlavə xərc yaratmaması üçün avtomobili peşəkar mexaniklərə yoxlatdırmaq vacibdir. Həmçinin, bankların və lizinq şirkətlərinin təqdim etdiyi kredit şərtləri diqqətlə müqayisə edilməlidir. Avtomobilin yanacaq sərfiyyatı da xərclərə birbaşa təsir edir – yüksək yanacaq sərfiyyatı olan avtomobillər gündəlik istifadə üçün baha başa gələ bilər. Hibrid və ya elektrik mühərrikləri olan avtomobillər bu baxımdan sərfəli seçimlər ola bilər. Yanacağa qənaət edən modellər şəhər daxili sürüşlər üçün daha uyğundur. Digər mühüm amil isə avtomobilin sığorta xərcləridir – yeni sürücülərə və ya risk qruplarına daha yüksək sığorta haqları tətbiq edilir. Təmir və ehtiyat hissələrinin mövcudluğu da seçimdə önəmli rol oynayır, çünki bəzi modellərin hissələri tapılmadıqda onların saxlanılması baha ola bilər. Avtomobilin amortizasiya dərəcəsi də nəzərə alınmalıdır – bəzi markalar və modellər bazarda daha az dəyər itirir. Kreditlə alınan avtomobillərin aylıq ödənişləri gəlirə uyğun planlaşdırılmalı və əlavə maliyyə yükü yaratmamalıdır. Avtomobilin istifadə müddətində yaranacaq texniki baxış və xidmət xərcləri də büdcəyə daxil edilməlidir. Yekun qərar vermədən öncə avtomobilin illik texniki baxış qiymətləri ilə maraqlanmaq da vacibdir. Maliyyə uyğunluğu ilə yanaşı avtomobilin gündəlik həyat tərzinə uyğun olub-olmaması da dəyərləndirilməlidir.
Avtomobilin təhlükəsizlik göstəriciləri
Avtomobil seçərkən təhlükəsizlik göstəriciləri prioritet olmalıdır, çünki qəza hallarında həyatın qorunması əsasdır. İlk növbədə, beynəlxalq təhlükəsizlik testlərini keçmiş və yüksək nəticə əldə etmiş modellər seçilməlidir. Euro NCAP, IIHS və digər təşkilatların reytinqləri sürücülərə obyektiv məlumat verir. Avtomobildə hava yastıqları və təhlükəsizlik kəmərlərinin olması standart təhlükəsizlik tələblərindəndir. Müasir avtomobillərdə əlavə olaraq ABS (Anti-lock Braking System), ESC (Electronic Stability Control) kimi texnologiyalar da mövcuddur. Zolaqdan çıxma xəbərdarlığı və avtomatik əyləc sistemi kimi funksiyalar qəza ehtimalını azaldır. Gecə vaxtı sürüş üçün adaptiv faralar və yağış zamanı şüşətəmizləyən sensorlar sürüş təhlükəsizliyini artırır. İkinci əl avtomobil alarkən onun təhlükəsizlik sistemlərinin işlək vəziyyətdə olub-olmadığı yoxlanılmalıdır. Uşaqlı ailələr üçün ISOFIX uşaq oturacağı sistemlərinin mövcudluğu əhəmiyyətlidir. Arxa kamera və park sensorları da dar yerlərdə manevr etməyi asanlaşdırır. Təhlükəsizlik texnologiyaları yalnız sürücünü deyil, həm də piyadaları və digər sürücüləri qorumağa yönəlib. Müasir avtomobillərdə sürət məhdudlaşdırıcı sistemlərin olması qəza ehtimalını minimuma endirir. Avtomobilin qəza zamanı dayanıqlığını göstərən şassi strukturu və paslanmaya qarşı qoruma da qiymətləndirilməlidir. Yol şəraitinə uyğun təkər seçimləri də təhlükəsizliyi artırır, xüsusilə qış aylarında. Təhlükəsizlik üçün nəzərdə tutulmuş texnologiyaların düzgün işləməsi üçün avtomobil mütəmadi olaraq texniki baxışdan keçirilməlidir.
Texniki xüsusiyyətlər və performans
Avtomobilin texniki göstəriciləri onun performansını birbaşa müəyyən edir və seçim zamanı bu amillər ön planda olmalıdır. Mühərrik növü və gücü avtomobilin dinamikasına təsir edir və sürüş şəraitinə görə seçim edilməlidir. Şəhər daxili istifadə üçün yanacağa qənaət edən kiçik mühərrikli modellər əlverişli ola bilər. Uzun məsafələr üçün isə daha güclü mühərrikə malik olan avtomobillər tövsiyə edilir. Yanacaq növü də texniki göstəricilər arasında mühüm yer tutur – benzin, dizel, hibrid və elektrik mühərrikli modellər arasında fərqli üstünlüklər var. Avtomat və mexaniki sürət qutuları arasında seçim etmək də sürücünün üstünlüklərinə bağlıdır. Avtomat sürət qutusu rahatlığı artırsa da, mexaniki sürət qutuları daha qənaətcil ola bilər. Şassi növü və asqı sistemi də avtomobilin rahatlığını və dayanıqlığını müəyyən edir. Magistral yollarda daha sabit performans üçün sərt asqılı modellər, şəhər daxilində isə yumşaq asqılı avtomobillər tövsiyə edilir. Dönmə radiusu və avtomobilin manevr qabiliyyəti də dar şəhər yollarında mühümdür. Yanacaq sərfiyyatını azaltmaq üçün turbo mühərriklər və Start-Stop sistemləri olan modellərə üstünlük vermək olar.
İkinci əl və ya yeni avtomobil seçimi
Yeni və ya ikinci əl avtomobil seçmək həm büdcəyə, həm də şəxsi üstünlüklərə bağlıdır. Yeni avtomobillər zəmanət ilə təchiz olunduğuna görə əlavə xərclərdən qorunmaq mümkündür. Ancaq yeni avtomobillər dəyərini tez itirdiyi üçün ikinci əl avtomobillər bəzi hallarda daha sərfəli seçim olur. İkinci əl avtomobil alarkən onun texniki vəziyyətini yoxlamaq üçün peşəkar ustaların köməyinə ehtiyac var. Avtomobilin keçmiş qəza tarixçəsi və sığorta məlumatları da diqqətlə araşdırılmalıdır. Yürüş məsafəsi avtomobilin mexaniki vəziyyətini əks etdirən əsas göstəricilərdən biridir. Bəzi modellərin uzun ömürlü olması onları ikinci əl bazarda daha cəlbedici edir. Yeni avtomobillər texnoloji yeniliklər və ekoloji standartlarla təchiz olunduğu üçün müasir dövrdə daha çox tələb olunur.
Sürüş təcrübəsi və rahatlıq
Avtomobil alarkən onun sükan arxasında təqdim etdiyi rahatlıq və idarəetmə təcrübəsi böyük önəm daşıyır. Sınaq sürüşləri zamanı oturacaqların dəstəyi, sükanın idarəetmə hissiyatı və pedal reaksiyaları yoxlanmalıdır. Uzun məsafələr üçün rahat oturacaqlar və geniş daxili məkan daha vacibdir. Daxili multimedia sistemlərinin istifadə rahatlığı gündəlik istifadədə böyük üstünlük təmin edir. Klimat kontrol sistemləri və səs-küy izolyasiyası sürüş rahatlığını artıran vacib amillərdəndir. Arxa oturacaqların qatlanması ilə baqaj sahəsini artırmaq imkanı da gündəlik praktikliyi təmin edir. Rahatlıq avtomobilin asqı sisteminin keyfiyyəti ilə də əlaqəlidir – yumşaq asqılı modellər çətin yol şəraitində daha yaxşı performans göstərir. Şəhər içində manevr etmək üçün isə kiçik ölçülü və yüksək manevr qabiliyyətli avtomobillər seçilməlidir.
Yanacaq və ekologiya
Yanacaq sərfiyyatı və avtomobilin ekoloji təsiri də seçim zamanı nəzərə alınmalıdır. Dizel mühərrikli avtomobillər daha iqtisadi olsa da, ətraf mühitə zərəri daha çoxdur. Elektrik avtomobilləri ekoloji baxımdan daha sərfəlidir, lakin onların ilkin qiyməti və şarj məntəqələrinin azlığı bəzi məhdudiyyətlər yaradır. Hibrid modellər həm benzin, həm də elektrik mühərriklərinin üstünlüklərini birləşdirir və daha geniş istifadə sahəsi təmin edir. Yanacaq sərfiyyatı yüksək olan avtomobillər gündəlik istifadə üçün baha başa gələ bilər. Alternativ yanacaqla işləyən avtomobillər isə ekoloji zərərin azaldılmasına kömək edir. Ekologiya məsələsinə diqqət edən sürücülər karbon emissiyasına görə qiymətləndirilən avtomobillərə üstünlük verməlidir. Elektrikli avtomobillərin yayılması ilə bir çox ölkələrdə xüsusi vergi güzəştləri və digər təşviqlər tətbiq olunur. Bu uzunmüddətli dövrdə daha az xərclər deməkdir. Yanacaq sərfiyyatını azaltmaq üçün Start-Stop sistemi və eko-rejim kimi funksiyaları olan modellər seçilməlidir. Həmçinin, avtomobilin təkərlərinin təzyiqini mütəmadi yoxlamaq da yanacaq qənaətinə kömək edir. Bəzi avtomobillər aerodinamik dizaynları ilə daha az hava müqaviməti yaradır və beləliklə, yanacaq sərfiyyatını azaldır. Ekoloji baxımdan məsuliyyətli olmaq üçün təkrar emal olunan materiallardan hazırlanmış avtomobillərə də üstünlük vermək olar. Eyni zamanda, gələcəkdə şarj infrastrukturlarının inkişafı ilə elektrik avtomobillərinə tələbat daha da artacaq. Bu səbəbdən, uzunmüddətli istifadə planlayan sürücülər elektrik və ya hibrid modellərə investisiya edə bilərlər. İqlim dəyişiklikləri ilə mübarizədə avtomobil seçimi mühüm rol oynayır və bu sahədə də ekoloji məsuliyyət daşımaq vacibdir. Avtomobilin yanacaq növü yalnız şəxsi xərclərə deyil, həm də ətraf mühitə təsir edir. Bu baxımdan gələcəkdə qənaətcil və ekoloji dost avtomobillərin daha çox yayılması gözlənilir.
