Suriyadakı qarşıdurmalarda iştirak edən qrupların və ölkələrin qısa təsviri.
Əsəd rejimi Suriya hökumətinin rəsmi qüvvələri, dövlət qurumları və milli ordu ilə təmsil olunur.
Əsas qüvvələr:
- Suriya Ərəb Ordusu (SAA): Bu, hökumətin ordusudur. Böyük hərbi struktura malikdir, lakin müharibə zamanı ciddi zəifləyib.
- Xalq Müdafiə Qüvvələri (PDF): əsasən rejimə sadiq yerli milislərdən ibarət yarımhərbi strukturdur.
Əsəd rejimini dəstəkləyən ölkələr:
- Rusiya: 2015-ci ildən bu yana rejimi hərbi və diplomatik cəhətdən dəstəkləyir. Hərbi təyyarələr və muzdlular (məsələn, Vaqner) vasitəsilə dəstək verir.
- İran: rejimə canlı qüvvə, silah təchizatı və təlim keçmiş döyüşçülərlə dəstək verir.
İranın Suriyada dəstəklədiyi qüvvələr:
- Hizbullah: rejimin əsas və ən güclü qeyri-dövlət müttəfiqi.
- Şiə milisləri: İranın maliyyə dəstəyi ilə fəaliyyət göstərən Fatimiyyun və Zeynəbiyun Briqadaları kimi qruplar.
Əsəd rejiminə qarşı mübarizə aparan əsas müxalifət qrupları:
- Azad Suriya Ordusu (ASO): 2011-ci ildə yaradılmış Suriya müxalifətinin əsas qüvvəsi. Hazırda “Suriya Milli Ordusu” (SNA) adı altında fəaliyyət göstərir və Türkiyə tərəfindən dəstəklənir. Türkiyənin nəzarəti altında olan ərazilərdə (məsələn, Əl-Bab, Afrin) fəaliyyət göstərir. Türkiyə tərəfindən silah, təlim və logistika ilə təmin olunub.
- Hey'at Təhrir əl-Şam (HTS): əvvəllər Cəbhət ən-Nusra kimi tanınan, Əl-Qaidə ilə əlaqələri var idi, lakin sonradan qopduğunu açıqladı. İdlib bölgəsindəki ən güclü qruplardan biri. Əbu Məhəmməd əl-Colani tərəfindən təsis edilmişdir. Türkiyə rəsmi olaraq dəstəkləmir, amma qeyri-rəsmi əlaqələri var.
- Suriya Demokratik Qüvvələri (SDF/YPG terror təşkilatı): Kürdlərin rəhbərlik etdiyi qruplaşma əsas komponentdir - YPG. Mazlum Kobani YPG-nin baş komandanıdır. ABŞ bu qruplaşmaya İŞİD-ə qarşı mübarizədə əsas müttəfiq kimi baxır. Türkiyə YPG-ni Kürdüstan İşçi Partiyasının (PKK) qolu hesab edir.
- Xuras əd-Din: HTS ilə rəqabət aparan Əl-Qaidəyə sadiq qrup.
Münaqişədə olan fraksiyalar:
- HTSH və SNA: HTSH Azad Suriya Ordusunun bəzi fraksiyaları ilə vuruşdu.
- HTŞ və Xurasəddin: ideoloji və hərbi liderlik uğrunda mübarizə.
- Kürdlər və müxalif qruplar: sərhədlərdə YPG/SDF və müxalifət fraksiyaları (HTŞ, FSA) arasında qarşıdurmalar.
Beynəlxalq təsir və əməkdaşlıq:
- YPG ABŞ-dan silah və hava dəstəyi alır.
- Azad Suriya Ordusu əvvəlcə ABŞ-dan yardım aldı, lakin sonra diqqət YPG/SDF-yə keçdi.
- Rusiya Əsəd rejimini həm siyasi, həm də hərbi cəhətdən dəstəkləyir. Türkiyə ilə də müəyyən səviyyədə əməkdaşlıq var (Astana prosesi çərçivəsində), baxmayaraq ki, onlar da münaqişədə rəqibdirlər.
- İran şiə milisləri vasitəsilə Əsəd rejiminə dəstək verir. Sünni müxalifəti ilə açıq düşmənçiliyə səbəb olur.
- İsrail Suriyada İran və Hizbullah mövqelərinə zərbələr endirərək, İranın təsirini məhdudlaşdırmağa çalışır.
