Azərbaycanda insan resursları üzrə mütəxəssislər işəgötürmə, işçi münasibətlərinin idarə edilməsi, işçilərin inkişafı və işçi hüquqlarının qorunması kimi mühüm vəzifələri yerinə yetirir. HR-ların fəaliyyəti yalnız işçilərin işə qəbulunu təşkil etmək deyil, həm də iş yerlərində əmək qanunvericiliyinə riayət olunmasını təmin etmək, işçilərin motivasiyasını artırmaq və təşkilatın strategiyalarına uyğun insan kapitalının inkişafına töhfə verməkdir. İnsan resursları üzrə mütəxəssislər eyni zamanda təşkilatların əməyin təhlükəsizliyi, əmək qanunvericiliyinin tətbiqi və kadr məsələləri ilə bağlı qanuni prosedurların yerinə yetirilməsində də vacib rol oynayırlar.
İnsan resursları üzrə mütəxəssislərin əhəmiyyəti niyə düzgün dəyərləndirilmir?
Texnologiyanın inkişafı ilə bəzi işəgötürənlər İnsan resursları üzrə mütəxəssislərin funksiyalarının avtomatlaşdırılması ilə onların əhəmiyyətinin azaldığını düşünürlər. Məsələn, işçilərin əmək haqqı hesablanması, məzuniyyətlərin idarə edilməsi və digər rutin proseslər artıq rəqəmsal həllərlə avtomatlaşdırıla bilər. Lakin bu yanaşma, insan resursları üzrə mütəxəssislərin strateji funksiyalarının tam dəyərləndirilməməsi ilə nəticələnir. İnsan resursları üzrə mütəxəssislərinin ən böyük funksiyası yalnız inzibati işlərlə məhdudlaşmır. Onlar işçi heyətinin idarə edilməsi, motivasiya proqramlarının qurulması, şirkət strategiyalarına uyğunlaşması və işçilərin hüquqlarının qorunması kimi vacib vəzifələri də icra edirlər. Məhz bu səbəbdən, onların əhəmiyyəti texnoloji inkişaf fonunda belə qorunub saxlanmalıdır.
İnsan resursları üzrə mütəxəssislərin rəqəmsallaşma dövründə rolu
Hazırda İnsan resursları üzrə mütəxəssislərin funksiyalarının bir çoxu rəqəmsallaşır. Məsələn, işə qəbul üçün müraciətlərin elektron şəkildə qəbul edilməsi, işçi məlumatlarının rəqəmsal bazada saxlanılması və işçi performanslarının analitik olaraq qiymətləndirilməsi artıq geniş istifadə olunan metodlardır. Lakin HR-ların rolu yalnız bu texnoloji alətlərin tətbiqi ilə məhdudlaşmır. Onlar təşkilatların strateji inkişafında mühüm rol oynayırlar, çünki insan kapitalının idarə edilməsi şirkətin əsas uğur amillərindən biridir. Texnologiya yalnız köməkçi vasitə kimi çıxış edir və HR-ların strateji rolu azalmaq əvəzinə, daha da genişlənir.
İnsan resursları üzrə mütəxəssislərin rəqəmsallaşma və rəqabət qabiliyyəti
İnsan resursları üzrə mütəxəssislər işçilərin cəlbi və saxlanması məsələlərində mütəxəssislərdir. Rəqəmsallaşma dövründə bu işlər daha səmərəli həyata keçirilə bilsə də, insan resursları üzrə mütəxəssislər işçilərin işə bağlılığı, inkişafı və motivasiyasının idarə edilməsində mühüm rola malikdirlər. Tədqiqatlar göstərir ki, rəqəmsallaşma proseslərində İnsan resursları üzrə mütəxəssislər işçilərin ehtiyaclarını daha yaxşı anlamağa və iş mühitini daha uyğun tərzdə inkişaf etdirməyə kömək edə bilirlər. Bu yanaşma, təşkilatın rəqabət qabiliyyətini artırmağa kömək edir.
İnsan resursları üzrə mütəxəssislərin Azərbaycanda rolu və onlara yetərli dəstəyin olmaması
Azərbaycanda İnsan resursları üzrə mütəxəssislərin əhəmiyyətini dəyərləndirməmək iş yerlərində bir sıra hüquqi və təşkilati problemlərə səbəb ola bilər. Əmək qanunvericiliyinə riayət edilməməsi, işçilərin hüquqlarının pozulması və qeyri-adekvat iş şəraitinin yaranması kimi hallar təşkilatlar üçün ciddi risklər yarada bilər. İnsan resursları üzrə mütəxəssislərin rolu yalnız işçilərin işə qəbul olunması və ya işdən azad edilməsi ilə məhdudlaşmır; onlar eyni zamanda işçilərin əmək hüquqlarının qorunmasında və işçi-işəgötürən münasibətlərinin tənzimlənməsində əsas vasitədirlər. Bu sahədə rəqəmsallaşma proseslərini tam əvəzləmək mümkün deyil, çünki iş yerlərində insan münasibətləri və hüquq tətbiqi prosesləri hər zaman vacib olacaqdır.
Nəticə olaraq, insan resursları üzrə mütəxəssislərin rolu təşkilatların uğurlu fəaliyyətində vacibdir və texnoloji inkişaflar onların əhəmiyyətini azaltmaq əvəzinə, daha da gücləndirməlidir.
Aytac Qurbanova
Hüquqşünas
