Təhsil sistemi hər bir cəmiyyətin inkişafında ən vacib amillərdən biridir və məktəb direktorlarının bu sistemdə rolu əvəzsizdir. Onlar yalnız inzibati rəhbərlər deyil, həm də təhsil prosesinin əsas simalarıdır. Lakin bəzən məktəblərdə pis idarəçilik nümunələri ilə rastlaşırıq. Bu məqalədə pis məktəb direktorlarının təhsilə, məktəb mühitinə və ümumi inkişaf prosesinə necə mənfi təsir etdiyini araşdıracağam.
İdarəetmə Bacarıqlarının Zəifliyi
Pis direktorların ən əsas çatışmazlığı idarəetmə bacarıqlarının kifayət qədər olmamasıdır. Direktor yalnız inzibati işləri görən şəxs deyil; o, həm də liderdir. Şagirdlərin inkişafı, müəllim heyətinin səmərəli işləməsi, məktəbdə sağlam təhsil mühitinin yaradılması birbaşa direktorun idarəetmə qabiliyyətindən asılıdır. Pis direktor isə məktəbi yalnız bir müəssisə kimi görür və insan faktoru onun diqqətindən kənarda qalır. Bu isə təhsildə ümumi keyfiyyətin aşağı düşməsinə gətirib çıxarır.
Müəllimlərin Motivasiya Problemi
Pis direktorların idarəçiliyi altında ən çox zərər çəkən tərəflərdən biri müəllimlərdir. Direktor müəllim heyətinə dəstək olmaq, onların inkişafına şərait yaratmaq əvəzinə, tez-tez sərt nəzarətçi rolunda çıxış edir. Müəllimlər özlərini qeyri-peşəkar və dəyərsiz hiss edirlər. Onlara etimadsız yanaşma və lazım olan psixoloji dəstəyin göstərilməməsi nəticəsində motivasiya azalır. Bu da birbaşa olaraq tədris keyfiyyətinə təsir edir. Motivasiya olmayan müəllim nə yeniliklər gətirə bilir, nə də şagirdlərə nümunə ola bilir.
Valideynlərlə Əlaqələrin Zəifliyi
Məktəbdə direktor yalnız müəllim və şagirdlərlə işləməməli, həm də valideynlərlə sıx əməkdaşlıq etməlidir. Pis direktorlar isə valideynlərlə açıq və səmərəli dialoq qura bilmirlər. Onlar valideynləri təhsil prosesindən uzaq saxlayır, onların təklif və fikirlərinə kifayət qədər əhəmiyyət vermir. Nəticədə valideynlər məktəbə və onun idarəçiliyinə olan inamını itirir, bu isə şagirdlərin təhsilinə mənfi təsir göstərir. Valideyn dəstəyi olmadan sağlam təhsil mühiti yaratmaq çox çətin olur.
Dəyişikliklərə Qapalı Olmaq
Təhsil sistemi daim inkişaf edir və bu inkişafla ayaqlaşmaq üçün direktorların yeniliklərə açıq olması vacibdir. Lakin pis direktorlar dəyişikliklərə və innovasiyalara qarşı qorxulu və mənfi yanaşır. Onlar köhnə idarəetmə üsulları ilə işləməyə davam edir, məktəbi yeni dövrün tələblərinə uyğunlaşdırmaq əvəzinə onu geridə saxlayırlar. Bu, məktəbin uzunmüddətli perspektivdə rəqabət qabiliyyətini azaldır və təhsilin keyfiyyətini geridə qoyur.
Etik Dəyərlərin Pozulması
Pis direktorların digər bir çatışmazlığı isə etik dəyərlərə önəm verməməkdir. Onlar şəffaflıq, hesabatlılıq və ədalətlilik prinsiplərini gözardı edərək, məktəb daxilində qeyri-sağlam bir mühit yaradırlar. Direktorların əsas vəzifələrindən biri məktəbdə ədalətli və şəffaf idarəetməni təmin etməkdir. Lakin etik problemlər məktəbin imicinə zərər verir, həm də şagirdlər və müəllimlər arasında güvənsizlik yaradır.
Pis məktəb direktorunun təhsilə vurduğu zərbələr böyükdür və cəmiyyətin gələcəyi üçün ciddi təhlükələr yaradır. İdarəetmə bacarıqları zəif, müəllimlərə və valideynlərə münasibətdə soyuq olan, yeniliklərə qapalı və etik dəyərləri nəzərə almayan bir direktor, həm məktəbin daxili mühitinə, həm də şagirdlərin inkişafına mənfi təsir göstərir. Məktəb direktorları yalnız inzibati rəhbərlər kimi deyil, eyni zamanda, gənc nəsillərin formalaşmasında və təhsil mühitinin keyfiyyətində həlledici rol oynayan liderlərdir.
Pis direktorların yaratdığı problemlərin həlli isə yaxşı rəhbərliyin necə olmasını dərk etməkdən başlayır. Liderlik yalnız idarəetmə deyil, həm də insanlarla işləmək sənətidir. Məktəblərimizdə belə liderlərin sayının artması cəmiyyətin ümumi inkişafına da təsir edəcəkdir.
Nazir Budaqov, Təhsil Tədqiqatçısı
