Son dövrlərdə iqlim dəyişikliyi, bəşəriyyətin qarşılaşdığı ən böyük çağırışlardan biri halına gəlib. 300 il əvvəl aclıq, epidemiyalar və müharibələr insanlığı təhdid edirdisə, bu gün iqlim dəyişikliyi səbəbindən məhv olma ehtimalı daha da artıb.
Alimlərin verdiyi məlumata görə, risklər davamlı olaraq yüksəlməkdədir. Hal-hazırda planetimizdə iqlim böhranı müşahidə olunur, lakin bu böhranın nəticələrinin nə olacağına dair dəqiq məlumat yoxdur. Sadəcə proqnozlar mövcuddur. Beynəlxalq alimlər qrupu insan fəaliyyətinin qlobal iqlim vəziyyətinə mənfi təsir etdiyini bildirmişdir.
Fins.az xəbər verir ki, 2024-cü il artıq bəşəriyyətin bir daha "dibi vurduğu" illərdən biri olaraq tarixə düşüb. Alimlər iqlim dəyişikliyini izləmək üçün 35 parametrdən istifadə edirlər. 2024-cü ildə bu parametrlərdən 25-i rekord göstəricilərə çatıb ki, bu da 72% parametrlərin əvvəllər heç vaxt qeydə alınmayan dəyərlərə çatdığını göstərir. Eyni zamanda, 2024-cü ildə tarixdə ən isti 3 gün yaşanıb. Fosil yanacaqların istehlakı da artmaqda davam edir; bu göstəricilər rekord səviyyəyə yaxınlaşır. 2023-cü ildə kömür istehlakı 1,6%, neft istehlakı isə 2,5% artıb.
Bununla yanaşı, bərpa olunan enerji mənbələrinin istifadəsi də artır. İnsanlar günəş və külək enerjisindən daha çox resurs əldə etməyə başlayıb. 2022-ci illə müqayisədə bərpa olunan enerji mənbələri 15% artım göstərib.
Taxta hələ də qiymətli bir resurs olaraq qalır və onun istehsalı artır. 2023-cü ildə meşə örtüyü 28,3 milyon hektar azalıb, bu isə 2022-ci ildəki 22,8 milyon hektar göstəricisindən daha çoxdur. Bu arada, atmosferdə karbon dioksid və metan konsentrasiyaları rekord səviyyələrə çatıb. Antarktida və Qrenlandiyadakı buz kütlələrinin həcmi də azalıb. 2023-cü ildə istilik nəticəsində 2325 insanın həyatı itirilib ki, bu da 1999-cu ildən 117% daha çoxdur.
Alimlərin diqqətini çəkən bir digər məsələ isə bəşəriyyətin sayının artımıdır. Günlük 200 min insanın artması, kənd təsərrüfatı heyvanlarının sayının da artmasına səbəb olub. Bu heyvanlar əhalini süd və ət ilə təmin edir. Lakin ekoloqlar və fəallar kənd təsərrüfatına qarşı çıxır, çünki burada istixana qazlarının yayılmasının və enerji sərfiyyatının həddindən artıq olduğu düşünülür.
Bütün bu faktlar iqlim dəyişikliyinin ciddi təsirlərini göstərir. İnsanların fəaliyyətləri nəticəsində yaranan iqlim böhranı, bəşəriyyətin gələcəyi üçün ciddi bir təhdid yaradır. Bu səbəbdən, beynəlxalq miqyasda iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə tədbirləri daha da təcili bir məsələyə çevrilir. İqlim dəyişikliyinin təsirlərini azaltmaq üçün ətraf mühitin mühafizəsi, bərpa olunan enerji mənbələrinin inkişafı və davamlı kənd təsərrüfatı praktikalarının təşviqi vacibdir. Bu məsələlərə ciddi yanaşılmadığı təqdirdə, insanlıq gələcəkdə daha ciddi problemlərlə üzləşəcək.
