“Prezident İlham Əliyev BRİCS sammitində çıxışı ilə müasir dünyanın aparıcı siyasi liderlərindən biri olduğunu göstərdi”
Xəzər Strateji Araşdırmalar İnstitutunun (Rusiya) baş direktoru İqor Korotçenko Kazanda keçirilən üç günlük BRİCS sammitinin yekunlarına dair “Moskva-Baku” portalına müsahibəsində Rusiya və Azərbaycanın mövqeləri ilə bağlı maraqlı məqamlara toxunub. Müsahibəni oxucularımıza təqdim edirik.
- Rusiyanın sədrliyi ilə Kazanda keçirilən üç günlük BRİCS sammiti genişmiqyaslı tədbir kimi göründü. Bu, Rusiya Federasiyasının bu gün dünyada ciddi niyyətlərini və ciddi mövqeyini nə dərəcədə nümayiş etdirir?
- BRİCS Qərb inteqrasiya formatlarına alternativdir. O, suveren, müstəqil dövlətlərin çalışacağı perspektivli platformaya, qarşılıqlı fəaliyyət formatına çevrilir. Dünyanın əksər ölkələrinin suveren inkişafı və davamlı gələcək perspektivini təmin etmək üçün.
- BRICS dövlətlərinin və bu beynəlxalq assosiasiyaya qoşulmaqda maraqlı olan ölkələrin konsolidasiyasından nə dərəcədə danışmaq olar. Yoxsa BRICS gələcək yolunu ciddi şəkildə nəzərdən keçirməyi tələb edir?
- BRİCS-in əsas prinsipi hər bir ölkənin suverenliyinə hörmətdir. Üstəlik, bu format anti-Qərb deyil; BRİCS ona üzv olmaq istəyən onlarla dövlət üçün cəlbedicidir, ona görə ki, üzvlük bu ölkələrin suverenliyinə xələl gətirməyəcək və onlara inkişaf və tərəfdaşlarla bərabərhüquqlu qarşılıqlı fəaliyyət imkanı verəcək.
Rusiya bir daha göstərdi ki, qeyri-Qərb dünyasının liderlərindən biridir. BRİCS-in iqtisadi inteqrasiya məsələlərini milli valyutalarda qarşılıqlı hesablaşmalar əsasında həll etməsi, kənardan (ABŞ, Böyük Britaniya və Avropa İttifaqının) sanksiyalara məruz qalmayacaq müstəqil hesablaşma sistemi qurması vacibdir. Bu, bir çox ölkələr üçün cəlbedicidir. Bir çox ölkələr anlayır ki, istənilən vaxt sanksiyaların hədəfinə çevrilə bilərlər. Onlar Qərbin müəyyən layihələrinin iştirakçısı olmaqla, təəssüf ki, onların qəbul etməyəcəyi qərarlardan özlərini asılı vəziyyətə salırlar.
BRİCS-də suverenliyin pozulması yoxdur. Qlobal cənub dövlətləri və digər dövlətlər üçün bu birlik bu gün siyasi və iqtisadi suverenliyin qurulmasına kömək edə bilər.
Rusiya BRİCS-in hazırkı sədri kimi assosiasiyanın əsas iştirakçıları kimi özünü tamamilə təmin edir. Və o müstəqildirlər, o cümlədən Qərbdə səslənən qiymətləndirmələrdən asılı olmayaraq. Kimin harada nə dediyini düşünməyə ehtiyacımız yoxdur. Bu gün biz müasir dünyada öz rolumuzu, yerimizi, əhəmiyyətimizi dərk etməli, müstəqil siyasət qurmalıyıq.
- BRICS-də Azərbaycanın perspektivləri necədir?
- Bu gün Azərbaycan beynəlxalq münasibətlərdə məsuliyyətli iştirakçı kimi mövqe tutur. Bu, ilk növbədə Cənubi Qafqazda baş verən son hadisələr fonunda geosiyasi çəkisini kəskin şəkildə artırmış ölkədir. Azərbaycanda irimiqyaslı enerji və infrastruktur layihələri həyata keçirilir. Azərbaycan Respublikasının isə çəkisi artır.
Üstəlik, müasir nəqliyyat logistikası sisteminə əsaslanan Azərbaycan təkcə Cənubi Qafqazda deyil, bütün Avrasiyada ən mühüm geoiqtisadi oyunçudur. Bu səbəb və şərait nəticəsində Azərbaycanın siyasi, iqtisadi, hərbi statusu və çəkisi xeyli artmışdır. Bunu bu gün hamı tanıyır. Ən əsası isə Azərbaycan milli maraqların müdafiəsinə yönəlmiş suveren siyasət yürüdür. Azərbaycan heç kimlə qarşıdurma axtarmır və hamı ilə eyni dərəcədə yaxşı münasibət quran dövlət kimi çıxış etməyə hazırdır.
ABŞ isə Azərbaycana təzyiq göstərməyə, şantaj etməyə çalışdı, amma heç nə alınmadı. Bu təzyiqlər Baydenin Prezident İlham Əliyevə xüsusi müraciət yazması və onu Ermənistanla sülh müqaviləsinin tezliklə imzalanmasına inandırma cəhdi ilə tamamlanıb. Təbii ki, Azərbaycan belə bir sazişi o zaman bağlayacaq ki, bu saziş tam hazır olsun və Amerikanın “istədiyi” deyil, sülh və sabitlik maraqlarına cavab versin.
Prezident İlham Əliyev BRİCS sammitində çıxışı ilə müasir dünyanın aparıcı siyasi liderlərindən biri olduğunu göstərdi. Güclü, özünə güvənən, strateji məqsəd qoyan, böyük intellektual üfüqlü. Bu gün çoxlarının dövlətin başında olmasını arzuladığı liderdir. O cümlədən bir çox Avropa ölkələrinin.
Azərbaycan bu gün Cənubi Qafqazda açıq-aşkar hökmranlıq edir. Əliyev təkcə dövrün tendensiyalarını hiss etmir, həm də öz regionunda və onun hüdudlarından kənarda daha çox müasir siyasəti formalaşdırır. Azərbaycan bu gün obyektiv olaraq bu regionun taleyi üçün məsuliyyət daşıyır.
- Paşinyan və Əliyev BRİCS sammitində görüşdə, sonra isə fərdi danışıqlar çərçivəsində fəal təmasları ilə özlərinə çox ciddi diqqət çəkdilər. Putin də buna diqqət yetirib. Azərbaycan və Ermənistan liderlərinin Rusiya ərazisində belə aktiv danışıqlar aparması (İrəvanın qərbyönlü vektora görə Rusiyada belə danışıqlar aparmaqdan dəfələrlə imtina etməsi nəzərə alınmaqla) Rusiyanın imicinə, o cümlədən Zaqafqaziyada apardığı siyasətdə Moskvanın imicinə nə dərəcədə xeyir verir?.
- Bu, Bakı ilə İrəvan arasında razılaşmaların çox ciddi ehtimalıdır. Bu, tam hüquqlu sülh müqaviləsinə nail olmaq üçün fürsətdir, Qərbin və Ermənistanın təklifi ilə cüzi və kəsilmiş müqavilə deyil, tam hüquqlu sülh müqaviləsidir. Təbii ki, Paşinyanın BRİCS sammitində Azərbaycan və Rusiyaya münasibətdə davranışı İrəvanın Moskva ilə Qərb arasında, sülh və Bakıya qarşı revanşizm arasında “yelləndiyinin” daha bir göstəricisidir. Azərbaycan və Ermənistan liderləri arasında danışıqların Kazanda baş tutması Bakı və Moskvanın İrəvana təsir edə biləcəyinin daha bir göstəricisidir.
Tərcümə - Elçin Bayramlı
