Ağdam rayonu, Azərbaycan Respublikasının Qarabağ bölgəsində yerləşir. Rayon 1930-cu ildə yaradılmışdır. İlk zamanlar Ağdam şəhəri, Xankəndi və digər ərazilərlə birlikdə Qarabağ əyalətinə daxil idi. Lakin 1930-cu ildən sonra rayon statusu alaraq öz müstəqil inkişaf yoluna qədəm qoymuşdur. Ağdam rayonu, əkinçilik üçün əlverişli torpaqları, qədim tarixə malik mədəni abidələri və zəngin təbiəti ilə məşhur idi. Ağdamın ərazisində müxtəlif etnik qruplar və mədəniyyətlər mövcud olmuş, bu da rayonun sosial və iqtisadi inkişafına müsbət təsir göstərmişdir. Rayon, həmçinin Azərbaycanın iqtisadiyyatında mühüm rol oynamışdır, xüsusilə pambıqçılıq və taxılçılıq sahələrində yüksək nəticələr əldə edilmişdir.
Ağdam, Azərbaycanın Qarabağ bölgəsində yerləşən və strateji baxımdan çox önəmli bir rayondur. 1990-cı illərin əvvəllərində Qarabağ münaqişəsi və Ermənistanın Azərbaycana qarşı təcavüzü nəticəsində Ağdamın işğalı baş verdi. 1993-cü ilin iyul ayında Ermənistan silahlı qüvvələri Ağdamı işğal etdi. Bu hadisə, həmçinin Azərbaycanın digər bölgələrinin də işğalına səbəb oldu. Ağdamın işğalı Azərbaycan üçün böyük bir faciə oldu. Şəhər və rayonun əhalisi zorla evlərindən didərgin salındı və çox sayda insan həyatını itirdi. Ağdamın işğalı, Azərbaycanın ən çox itki verdiyi və ən ağır dövrlərindən biri oldu. Şəhər və rayonun mədəni və tarixi irsi, işğal nəticəsində böyük ölçüdə məhv oldu. Ağdam şəhəri və ətraf kəndlər erməni qüvvələri tərəfindən viran qoyuldu, o cümlədən bir çox tarixi abidələr, dini və mədəni obyektlər dağıdıldı. Ağdamda yerləşən, çox sayda məscid və digər dini quruluşlar da məhv edilərək, orada yaşayan müsəlman əhali köçürülmüşdür.
Ağdam, 2020-ci ilin 10 noyabr tarixində, Azərbaycan və Ermənistan arasında atəşkəs razılaşmasından sonra Azərbaycanın nəzarətinə keçdi. Bu razılaşma ilə Ağdam, Laçın və Kəlbəcər rayonları da daxil olmaqla, bir sıra ərazilər Azərbaycana geri qaytarıldı. Bu, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü bərpa etməyə və işğal altında olan torpaqlarını geri almağa başladığı mühüm bir mərhələ idi. Ağdamın işğalından sonra 27 il ərzində şəhər tamamilə tərk edilmiş və dağıdılmış vəziyyətdə qalmışdır. Hazırda Azərbaycan hökuməti Ağdamın bərpası üçün müxtəlif layihələr həyata keçirir, bölgənin infrastrukturu yenidən qurulmaqdadır.

Nicat Quliyev
Yeni Azərbaycan Partiyası Laçın rayon təşkilatının məsləhətçisi

• Ağdam
• Işğal
• Azad Edilmə
• Yaradılması