ABŞ mətbuatının verdiyi məlumata görə, noyabrın 25-də ABŞ-ın 45-ci və 47-ci prezidenti Donald Trampın Floridadakı Mar-a-Laqo malikanəsində əsl bayram şənliyi təşkil edilib.
Yenicag.az xəbər verir ki, bu tədbir hətta noyabrın 5-də keçirilən prezident seçkilərindəki qələbəsindən sonra keçirilən mərasimdən daha coşqulu və təmtəraqlı olub. Ümumiyyətlə, noyabrın 5-i və 25-i Trampın həyatında bir-biri ilə sıx bağlı olan tarixlərdir. 2024-cü ilin noyabrın 5-də keçirilən prezident seçkilərində Tramp, xüsusi (müstəqil) prokuror Cek Smitin noyabrın 25-də elan etdiyi nəticələrə görə, əsasən, uğur qazanmaq üçün iştirak edib. Əksinə, noyabrın 25-dəki nəticələr Tramp üçün yalnız noyabrın 5-dəki qələbəsi sayəsində mümkün olub.
Bəs Tramp niyə 2024-cü ilin prezident seçkilərində iştirak etdi və 2024-cü ilin noyabrın 25-də nə əldə etdi? Trampın, ümumiyyətlə, 2016-cı ilin ABŞ prezident seçkilərində iştirak etmək qərarına niyə gəldiyi barədə hələ də ciddi və inandırıcı bir cavab yoxdur. Tramp tarixin yaddaşında qalmaq istəyirdi və ABŞ prezidenti olmaq bu məqsədə çatmaq üçün ən qısa yol idimi? Yoxsa bu, onun üçün yeni, cəlbedici və çətin bir macəra idi və onu adrenalin axtarışına sövq edirdi? Bəlkə, Tramp Ağ Evdəki bir qəbul zamanı keçmiş prezident Obamanın onun ünvanına etdiyi zarafatı bağışlamamışdı və buna görə də ona meydan oxumaq qərarına gəlmişdi?
Hər halda, motivasiya nə olursa olsun, 2016-cı ilin prezident seçkilərində Trampın qalib gəlmək üçün böyük ümidləri yox idi. Hətta son ana qədər nə bir qələbə çıxışı, nə də məğlubiyyəti qəbul etmək üçün bir yazılı mətn hazırlamışdı. Bu səbəbdən, sonradan geri dönüb danışdıqları kimi, onun Ağ Evdəki hakimiyyəti, xüsusilə başlanğıcda, tam bir xaosla müşayiət olunurdu və bu vəziyyət sonrakı dövrlərdə də xüsusi olaraq düzəlməmişdi. Həmin dörd il başa çatandan sonra, xüsusən 2021-ci ilin yanvarın 6-da Tramp tərəfdarlarının Konqresə etdiyi hücumdan sonra, hətta Trampın ailə üzvləri də onun prezidentliyə yenidən namizədliyini müzakirə etmək istəmirdi.
Çox güman ki, Tramp dörd il sonra siyasi arenaya geri qayıtmaz və yenidən seçkilərdə iştirak etməzdi, əgər onun şəxsi azadlığı ilə həbsxana arasında seçim qarşısında qalması məsələsi gündəmə gəlməsəydi. Tramp ümumilikdə 90-dan çox cinayət ittihamı ilə üzləşmişdi. Ən önəmli ittihamlar isə Ədliyyə Departamentinin 2022-ci ildə təyin etdiyi xüsusi prokuror Cek Smitin araşdırdığı iki cinayət işi idi. Birinci iş 2020-ci il qanuni seçki nəticələrini ləğv etmək, 2021-ci ilin yanvarın 6-da baş verən iğtişaşlarla Konqresə hücum etmək və Co Baydenin prezidentliyi təsdiq olunmasını əngəlləməklə bağlı idi. İkinci iş isə dövlət sirri olan sənədlərin Ağ Evdən qutularla çıxarılması, Mar-a-Laqo malikanəsinə daşınması və könüllü şəkildə qaytarılmaması ilə bağlı idi (bu sənədlər sonradan Federal Təhqiqat Bürosu (FBI) tərəfindən Trampın malikanəsinin hovuz və qarderob otaqlarından götürülmüşdü).
Əgər bu iki cinayət işi üzrə ittihamlar məhkəmədə təsdiqlənsəydi, keçmiş prezident Donald Tramp onilliklər boyu həbs cəzası ala bilərdi. Nəticədə Trampın yenidən prezident olmaq arzusu açıq-aşkar şəxsi məqsədlərə xidmət edirdi və başadüşülən idi: Tramp öz azadlığını qorumaq üçün çalışırdı. Beləliklə, seçkidən üç həftə sonra, noyabrın 25-də seçki kampaniyasının əsas mükafatı və zəfəri Trampa çatdı. Müstəqil prokuror Cek Smit ictimaiyyətə məlumat verərək bildirdi ki, hər iki iş üzrə Vaşinqton və Floridadakı məhkəmələrə rəsmi müraciətlər edərək bu işlərin sonradan yenidən açılma ehtimalı ilə müvəqqəti dayandırılmasını xahiş edib.
Əsaslandırma isə belə idi ki, yaranmış hüquqi ziddiyyətlə bağlı (bir tərəfdə ABŞ Konstitusiyasının vəzifədə olan prezidentin cinayət təqibinə məruz qalmayacağını nəzərdə tutan müddəası, digər tərəfdə isə heç kimin qanundan üstün olmadığını bildirən prinsip dayanır) Ədliyyə Departamentində gedən müzakirələrdən sonra belə qərara gəlinib ki, Tramp prezident vəzifəsinə başladığı müddət ərzində cinayət təqibləri dayandırılmalıdır. Lakin bu, müvəqqəti addımdır; prezidentlik müddəti bitdikdən sonra işlər yenidən açılacaq.
Dörd ildən sonra nə baş verəcəyini görəcəyik. Hələlik Tramp siyasi qayıdışı ilə Ağ Evi qazanaraq öz azadlığını və toxunulmazlığını qarşıdakı dörd il üçün təmin etdi ki, bunun şərəfinə Mar-a-Laqoda şənlik keçirmək tamamilə əsaslı idi.
Rafi Müslümov
