Suriyada müxalif qüvvələrin paytaxt Dəməşqi ələ keçirməsindən sonra 61 illik BƏƏS rejimi sona çatdı. Müxaliflər Suriya lideri Bəşər Əsədin sarayına daxil olarkən, onun harada olduğu sual doğurdu.
Musavat.com xatırladır ki, daha sonra Rusiya Xarici İşlər nazirinin müavini Sergey Ryabkov Əsədin Rusiyaya qaçdığını təsdiqləyib. Ryabkov bildirib ki, Əsədə sığınacaq verilib və Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsi tərəfindən həbs qərarı çıxarılsa belə, o, təhvil verilməyəcək. Ardınca Kreml sözçüsü Peskov da Bəşər Əsədə Putinin şəxsi qərarı ilə siyasi sığınacaq verildiyini təsdiqlədi.
Əsədin qaçışının pərdə arxası: Moskva necə qərar verdi?
Bəşər Əsədi silahlı qruplara qarşı mübarizəni uduzduğuna inandıran Moskva, onun dərhal Suriyadan ayrılması halında təhlükəsiz keçid təklif edib. Mənbələrə görə, Bəşər Əsədin qaçışını Rusiya kəşfiyyat agentləri təşkil ediblər. O, Suriyadakı hərbi bazadan xüsusi təyyarə ilə çıxarılıb. Təyyarənin izləmə cihazı isə izlənilməmək üçün rus agentlərindən biri tərəfindən söndürülüb.
Rusiyanın bu hərəkəti, Liviyanın keçmiş lideri Müəmmar Qəddafinin devrilməsi və öldürülməsinin təsiri altında olduğu ilə izah edilir. “Bloomberg” agentliyinin məlumatına görə, Kreml Qəddafinin aqibətindən dərs alıb və Əsədin də oxşar bir tale ilə üzləşməməsi üçün hərəkətə keçib. Kremlə yaxın mənbələrdən biri bildirib ki, Rusiya Prezidenti Vladimir Putin, etiraf edib ki, Bəşər Əsəd rejiminə qarşı artan real təhdidləri çox anlayıblar.
“Sonun Qəddafi kimi olacaq” qorxusu: Rusiya nə üçün bu addımı atdı?
Moskva mərkəzli müdafiə və təhlükəsizlik üzrə düşüncə mərkəzinin rəhbəri Ruslan Puxov isə deyib ki, “Rusiyanın Əsədə təslim olmasını söyləməsi çox məntiqli idi.” Puxov, Əsədin Qəddafi və ya Səddam Hüseyn kimi bir aqibətlə üzləşməsindən qorxulduğunu qeyd edib. O bildirib ki, Kremlin bu qərarı təkcə Suriyadakı maraqlarını deyil, həm də Rusiyanın beynəlxalq imicini qorumaq məqsədi daşıyıb.
Əsədin qaçışı: beynəlxalq və regional təsirlər
Əsədin qaçışı ilə bağlı bu məlumatlar, Suriyada və beynəlxalq aləmdə geniş müzakirələrə səbəb olub. Qeyd edək ki, 2011-ci ildə NATO dəstəkli üsyançılar tərəfindən Liviyanın lideri Müəmmar Qəddafi devrilmiş və öldürülmüşdü. Bu hadisə, digər avtoritar liderlər üçün də xəbərdarlıq kimi qəbul edilmişdi.
Əsədin taleyi ilə bağlı isə qeyri-müəyyənlik davam edir. Ryabkovun sözlərinə görə, Əsədin Rusiyaya qaçışının əsas səbəbi onun təhlükəsizliyinin təmin edilməsi idi. Hazırda Əsədin Rusiya daxilində harada olduğu tam olaraq bilinmir.
Rusiyanın Əsədə verdiyi dəstəyin arxasındakı məntiq
Rusiyanın Əsəd üçün bu cür addım atması həm də bölgədəki strateji maraqlarını qorumaq istəyindən irəli gəlir. Suriyanın Rusiyadakı Hmeymim Hərbi Bazası, Moskvanın Yaxın Şərqdəki əsas strateji mövqeyidir. Əsəd rejiminin tamamilə çökməsi, Rusiyanın bölgədəki nüfuzuna ciddi zərbə vura bilərdi.
Son nəticə: Əsədin gələcək taleyi
Bəşər Əsədin qaçışı və Rusiya tərəfindən qorunması, Suriyada siyasi böhranın yeni bir mərhələyə keçdiyini göstərir. Əsədin gələcəkdə beynəlxalq məhkəməyə çıxarılıb-çıxarılmayacağı, onun yenidən Suriya siyasətinə təsir edib-etməyəcəyi və Suriyanın yeni hakimiyyət strukturlarının necə qurulacağı sual altındadır. Bu hadisə, həmçinin, Rusiya ilə Qərb arasında davam edən geosiyasi gərginliklərin daha da dərinləşəcəyini göstərir.
Musavat.com
