İslam dünyasının böyük əksəriyyəti qondarma erməni soyqırımını tanımaqdan imtina etsə də, iki müsəlman ölkəsi bu mövqedə fərqli addım atıb: Suriya və Livan.
Hər iki ölkənin bu qərarları İranın təsir dairəsində olan siyasi mühitdə baş tutub.
Suriya: Gərgin münasibətlərin fonunda verilən qərar
2020-ci ilin fevralında Suriya parlamenti qondarma erməni soyqırımını rəsmən tanıdı. Bu qərar o dövrdə Türkiyə ilə Suriya arasında münasibətlərin son dərəcə gərgin olduğu bir vaxtda verildi. Əsəd rejimi İranın dəstəyi ilə bu addımı ataraq həm Türkiyəyə, həm də onun müttəfiqi Azərbaycana qarşı siyasi təzyiq yaratmaq məqsədi güdürdü.
Livan: İlk tanıyan müsəlman ölkə
2000-ci ilin mayında isə Livan qondarma erməni soyqırımını tanıyan ilk müsəlman-ərəb dövləti kimi tarixə düşdü. Qeyd etmək lazımdır ki, 1982-ci ildə yaranmış “Hizbullah” şiə hərəkatı da bu məsələdə erməni icmasına dəstək vermişdi. Bu, bir daha İranın bölgədəki təsirinin nə qədər dərin olduğunu göstərir.
İranın rolu: Dolayısıyla anti-türk cəbhəsi
Hər iki ölkənin bu qərarları İranın regiondakı strateji maraqları ilə üst-üstə düşür. İranın molla rejimi birbaşa olaraq qondarma soyqırımı tanımasa da, onun təsiri altında olan Suriya və Livan vasitəsilə Türkiyəyə və Azərbaycana qarşı belə addımlar atılıb. Bu, bir tərəfdən İslam dünyasında anti-türk cəbhəsi formalaşdırmaq, digər tərəfdən isə Türkiyənin və Azərbaycanın regional nüfuzunu zəiflətmək məqsədinə xidmət edir.
İran və erməni sevgisinin səbəbləri
İranın ermənilərə göstərdiyi dəstək, tarixi və geosiyasi maraqlarla izah edilə bilər. Türkiyə və Azərbaycanın güclənməsi İranın regiondakı planlarına maneə yaradır. Buna görə də, İran dolayısı ilə Ermənistanı dəstəkləyərək anti-türk və anti-Azərbaycan mövqeyini davam etdirir.
Nəticə etibarilə, İranın təsiri altında qondarma erməni soyqırımını tanıyan Suriya və Livan kimi ölkələr həm İslam dünyasının birliyinə zərbə vurur, həm də regionda siyasi gərginliyi artırır. Bu addımlar eyni zamanda İranın öz geosiyasi maraqlarını həyata keçirmək üçün bölgədəki vassal rejimlərdən necə istifadə etdiyini bir daha ortaya qoyur.
Mənbə: www.musavat.com
