Son bir ildə Gürcüstan dünya siyasəti üçün mühüm xəbərlərin tədarükçüsünə çevrilib, bu da bəzən intriqa dərəcəsinə və əhəmiyyətinə görə Ukrayna və Qəzzadakı münaqişələrdən geri qalmayıb. Belə görünür ki, bu vəziyyət yaxın gələcəkdə daha da pisləşəcək.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Regnum” yazıb.
Rusiya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:
Təbii ki, burada birbaşa hərbi münaqişə yoxdur, lakin müxtəlif siyasi qüvvələr arasında gedən döyüşlərin nəticəsi Qərb və Rusiyanın Avrasiyadakı təsirinin gələcəyinə birbaşa təsir edəcək.
Villi Sanolun komandasının sensasiyalı şəkildə Portuqaliyaya qalib gəldiyi və İspaniya ilə 1/8 final oyununda hesabı açdığı futbol üzrə Avropa çempionatında Gürcüstan millisinin füsunkar çıxışı Cənubi Qafqaz Respublikasına diqqəti daha da artırıb. Amma nə Xviçanın hiylələri, nə də Mikautatdzenin qolları Gürcüstan hökumətini çempionatın keçirildiyi Almaniyada və ümumiyyətlə, Köhnə Dünyada daha arzuolunan və uğurlu etmir.
Qərb milyarder Bidzina İvanişvilinin komandasına qarşı barışmazdır və onun himayədarı İrakli Kobaxidzeni baş nazir postundan devirmək və Mixail Saakaşvilinin başçılıq etdiyi anti-Rusiya “qızılgül inqilabı”nın icraçılarını hakimiyyətə gətirmək üçün hər gün yeni tədbirlər görür.
Avropa İttifaqının (Aİ) Gürcüstana qarşı daha bir ciddi jesti Brüsseldə blokun xarici siyasət idarələri rəhbərlərinin sonuncu görüşü oldu. Görüşdən sonra Avropa diplomatiyasının rəhbəri, tezliklə Estoniyanın baş naziri Kaya Kallas tərəfindən əvəzlənəcək Josep Borrell aşağıdakıları açıqlayıb.
Gürcüstan hökuməti ölkəsini Aİ-dən “uzaqlaşdırır”. Brüssel Kobaxidzenin kabineti ilə siyasi əlaqələri azaldır. Aİ respublikaya maliyyə yardımının və Avropa Sülh Fondundan dəstəyin dayandırılması imkanlarını nəzərdən keçirəcək. Eyni zamanda, blok hökumətin opponentləri - vətəndaş cəmiyyəti, “müstəqil media” və seçki prosesi üçün maliyyəni artıracaq.
Dövlət Departamenti ötən ilin sonunda Azərbaycanla bağlı oxşar hiylə işlətməyə çalışıb. Birləşmiş Ştatlar sammit görüşlərini ləğv və Bakıya hərbi yardımın dayandırılması ilə bağlı 907 saylı düzəlişi bərpa edib. Qarabağ hadisələrinə görə AŞPA və Avropa Parlamenti vasitəsilə Azərbaycan Avropadan təzyiqlərə məruz qalmağa başlayıb.
Lakin prezident İlham Əliyevin sərt reaksiyasından sonra Vaşinqton geri çəkildi və dövlət katibi Antoni Blinken öz köməkçisi (əvvəllər Konqresdə sanksiya tədbirlərini səsləndirmiş) Ceyms O’Brayenı az qala üzr istəmək üçün Bakıya göndərib.
Həm Gürcüstan, həm də Azərbaycan nümunələri göstərir ki, NATO və Aİ Rusiya üçün strateji əhəmiyyət kəsb edən Cənubi Qafqaz regionuna iddialarından əl çəkmək istəmir. Amma təzyiqə məruz qalan ölkələrin reaksiyasında fərqlilik var.
Azərbaycanın Avropaya inteqrasiya ilə bağlı illüziyası yoxdur: Əliyev artıq açıq şəkildə bəyan edib ki, ölkəsi Aİ-yə daxil olmağı planlaşdırmır. Amma Gürcüstan hələ də bu ideyadan əl çəkməyib. Həm NATO, həm də Aİ-nin bir hissəsi olmaq istəyi ölkə konstitusiyasında da öz əksini tapıb.
Kobaxidze və onun “Gürcü arzusu” partiyası “Xarici agentlər haqqında” qanunu qəbul etməklə başa düşürlər ki, bu, Borrelin sərbəst şəkildə bəyan etdiyi kimi, Gürcüstanın Avropa perspektivlərini gecikdirir. Lakin Kobaxidze öz vətəndaşlarını inandırmaq istəyir ki, Avropaya inteqrasiya kursu dəyişməyəcək. O, bu yaxınlarda bildirib ki, Gürcüstan Aİ və ABŞ ilə bütün sahələrdə münasibətləri bərpa etməlidir.
Üstəlik, iyunun 28-də parlamentdə illik hesabatı zamanı baş nazir nikbin proqnoz verib: “İnanıram ki, 2030-cu ilə qədər biz abxaz və osetin qardaşlarımızla vahid Gürcüstanda yaşayacağıq və birlikdə Avropa İttifaqının tamhüquqlu üzv olacağıq”.
Maraqlı olan hətta Gürcüstanın Abxaziya və Cənubi Osetiyanı necə qaytaracağı deyil, bu cür anti-Avropa kursu ilə Aİ-də necə yer alacağıdır. Həqiqətən də, Qərbin təsirini “axtalayan” “Xarici agentlər haqqında” qanuna paralel olaraq Gürcüstan parlamenti yeni postmodern Qərb dəyərlərinə zidd olan LGBT təbliğatını qadağan edən qanun qəbul edib.
Yeni qanunlar təkcə Aİ-ni deyil, ABŞ-ı da gərginləşdirir. Eyni zamanda, Co Bayden administrasiyası yumşaq bədənli avropalılardan daha qətiyyətli davranır. Amerika artıq gürcü hüquq-mühafizə orqanlarının əməkdaşlarına və “Gürcü arzusu”nun deputatlarına qarşı viza məhdudiyyəti tətbiq edib.
Dövlət Departamentinin iyunun əvvəlində açıqladığı bəyanatda adlar çəkilməsə də, daxili məlumatlardan məlum olur ki, onların arasında xüsusi təyinatlıların komandiri Zviad Xazaradze, parlament çoxluğunun lideri Mamuka Mdinaradze və hakim partiyanın bir sıra üzvləri də var.
ABŞ-nın Tbilisidəki səfirliyi də narahatlığını xatırladıb. Səfir Robin Duniqan iki ölkə arasında münasibətlərin formalaşmasından narahatlığını ifadə edib. “Xarici agentlər haqqında” qanunun qəbulundan sonra ABŞ Gürcüstana yardım göstərə bilməz və tərəfdaşlıqlar “təhlükə altındadır”, - deyə diplomat əlavə edib.
Venesiya Komissiyasından olan “Cerberus” da LGBT təbliğatını qadağan edən qanunu pisləyərək Tbilisini tənqid etməyə tələsib. Mdinaradze ona cavabında bildirib ki, Gürcüstan heç vaxt eynicinsli nikahların leqallaşdırılması çağırışlarına razı olmayacaq.
Avropa İttifaqı və ABŞ-nın Gürcüstan qanunvericiliyində dəyişiklikləri gərginləşdirməsinin əsl səbəbləri səsləndirilmir. Amma Qərb mediasının ritorikasına və onların Gürcüstanın xarici siyasətinə münasibətinə əsasən belə qənaətə gəlmək olar ki, burada iki səbəb var:
Birincisi, Aİ Gürcüstanın suveren olmasını istəmir. Xarici agentlərdən təmizlənən Gürcüstan daha az idarəolunan olacaq və buna görə də – bu, ikinci səbəbdir – Vaşinqton və Brüsselə daha az loyal olacaq.
Qərbə Qafqazda Rusiya üçün narahatlıq mənbəyi olan Gürcüstan lazımdır. Məhz buna görə də həm “Xarici agentlər haqqında” qanuna, həm də LGBT təbliğatına qarşı mübarizəyə dair qanuna (eləcə də Kobaxidze hökumətinin özü) Qərb mediası tərəfindən “rusca” ad verilib.
Qərbin daxili siyasi hadisələrə reaksiyasında Rusiya faktorunun rolu ötən il Avropa rəsmilərinin Gürcüstana səfərləri zamanı da özünü göstərib.
Ursula fon der Leyen və Borrell Moskva ilə Tbilisi arasında birbaşa aviareyslərin açılmasından şikayətləndilər, Rusiya təbliğatına qarşı mübarizəyə çağırdılar və sanksiyalar və Ukrayna münaqişəsi ilə bağlı Qafqaz respublikasından daha aydın mövqe tələb etdilər.
Avropa və Amerika mediası və beyin mərkəzləri Rusiya və Gürcüstanın iqtisadi əlaqələri normallaşdırmasını həyəcanla izləyib, Gürcüstanı “təhlükəli bir işə” qarşı xəbərdar edib və Rusiyanın təsir orbitinə sıçrayıblar.
Qərbin hərəkətlərində geosiyasi fonun olması Gürcüstanın baş naziri tərəfindən də açıqlanıb. Mayın sonunda o, bildirib ki, “qlobal müharibə tərəfi” Tbilisini yeni silahlı münaqişəyə sürükləmək üçün israrla Rusiyaya qarşı ikinci cəbhə açmağa çalışır. Bir ay sonra Kobaxidze bəyan etdi ki, ölkə hakimiyyəti Gürcüstanın “ukraynalaşmasına” imkan verməyəcək.
Aİ və ABŞ-nın qərarları göstərir ki, Gürcüstan orada hər iki qanun ləğv olunmayana qədər geridə qalmayacaq. Brüssel artıq rəsmi olaraq belə bir şərt qoyub. Tiflisdə illüziyaların qarşısını almaq üçün Aİ, 2023-cü ildə olduğu kimi, yenidən postsovet ölkələrinin Avropaya inteqrasiyasında iyerarxiya qurdu.
Aİ-yə üzvlüklə bağlı danışıqlar Ukrayna və Moldova ilə başlayıb, Gürcüstanla yox. Keçən il keçmiş baş nazir İrakli Qaribaşvili xarici agentlərlə bağlı qanun layihəsini geri götürənə qədər Tbilisiyə namizəd üzvlük statusu verilməmişdi.
Hələ Aİ ölkələrinin xarici işlər nazirləri ilə müzakirədən əvvəl Borrell Aİ-nin qapılarının ölkə üçün bağlana biləcəyini açıqlamışdı.
Cibindən getdikcə daha çox dəyənək çıxaran Qərb hələ də ölümcül zərbə endirməyə tələsmir. Məsələn, Aİ Gürcüstan vətəndaşları üçün vizasız rejimin ləğvi ilə bağlı hələ də ayaqlarını sürükləyir. Gürcüstan hətta iyulun 9-11-də Vaşinqtonda keçiriləcək NATO sammitinə də dəvət olunub.
Ancaq taktikanı xeyirxahlıqla qarışdırmayın. Nəhayət, ABŞ və Aİ artıq Gürcüstan üçün “Barbarossa Planı”nı hazırlayıblar və yeganə sual həlledici zərbənin nə vaxt və necə vurulacağıdır.
Çox güman ki, Qərb indi gücünü payız üçün yığır. Oktyabrda Gürcüstanda parlament seçkiləri keçiriləcək. Müxalifət çətin ki, onları qazana bilsin, lakin bu, heç bir halda hakimiyyət dəyişikliyi şansını azalda bilməz.
Təəccüblü deyil ki, avropalılar “ədalətli parlament seçkilərinə” ümid bəslədiklərini bəyan etdilər. “Gürcü arzusu”nun qələbəsi demək olar ki, saxtakarlıq kimi təqdim olunacaq və seçkilər ədalətsiz elan olunacaq.
Müxalifət siyasətçiləri və onların iqtidardakı siması prezident Salome Zurabişvili daha əvvəl açıq şəkildə bildirmişdilər ki, onlar yeni qanunlara etiraza yox, seçkilərə mərc edirlər. Beləliklə, Gürcüstanda əsas siyasi hadisələr oktyabrın 26-dan sonra cərəyan edəcək.
Y. QACAR
