Süni intellekt bütün dünyada istifadə olunur. Artıq süni intellekt adi şəxslər üçün də əlçatan olub. Türkiyənin Xarici İşlər Naziri Hakan Fidan açıqlamasında bildirib ki, hər kəs üçün əlçatan süni intellekt nümunələrindən əlavə, ictimaiyyətə açıqlanmayan növləri də var ki, bəzi ölkələrdə artıq tətbiqinə başlanıb.
“Süni intellekt mövzusu elə bir nöqtəyə çatıb ki, artıq çox insan işini itirib, amma xəbərləri yoxdur. Yaxınlarda bir ölkədə idim, adını demirəmm, süni intellektlə ortaq olublar. Süni intellektin ictimaiyyətə açıq olmayan versiyaları var. Bir neçəsini görmək imkanım oldu. Orada mühasibat əməliyyatları, memarlıq işləri, statik hesabatlar, mühəndislik hesabatları, bir çox məsələ öz-özünə həll olunur. Bunlar adiləşsə, gündəlik həyatımıza daxil olarsa, artıq insanın yerinə robotların keçdiyini proqnozlaşdırmaq asanlaşır.”, – Türkiyə XİN rəhbəri açıqlamasında deyib.
İctimaiyyətə açıqlanmayan süni intellekt nümunələri sırasında nə var?
KONKRET.az xəbər verir ki, İctimaiyyətə tam açıqlanmayan süni intellekt nümunələri adətən daha inkişaf etmiş, xüsusi məqsədlərə xidmət edən və yalnız məhdud auditoriyaya təqdim edilən texnologiyalardan ibarətdir. Bu nümunələr arasında milli təhlükəsizlik və hərbi məqsədlərə xidmət edən süni intellekt modelləri, xüsusi sektorlar üçün inkişaf etdirilən qabaqcıl səhiyyə və maliyyə alətləri, həmçinin şirkətlər və ya hökumətlər tərəfindən daxili istifadə üçün hazırlanmış digər modellər yer ala bilər. Bu AI texnologiyaları təhlükəsizlik və ya rəqabət üstünlüyü səbəbilə gizli saxlanılır və onların texniki xüsusiyyətləri yalnız müəyyən dairələrə məlumdur.
Bundan başqa, bəzi böyük şirkətlər və universitetlər hələ ictimaiyyətə açılmamış eksperimental süni intellekt layihələri üzərində işləyir. Bu layihələr texnoloji yeniliklər və dərin öyrənmə metodları üzərində daha yüksək səviyyədə araşdırmalar aparmağı hədəfləyir, ancaq nəticələri, texnologiyanın etik təsirləri və kommersiya dəyəri tam öyrənilmədən ictimaiyyətə açıqlanmır.
ChatGPT nədir?
ChatGPT, “OpenAI” tərəfindən yaradılan dil modelidir və insanlarla ünsiyyət qurmaq məqsədilə hazırlanıb. Bu model, müxtəlif mövzularda suallara cavab verməyi, söhbətlər aparmağı və bir çox tapşırıqları yerinə yetirməyi bacarır. ChatGPT, insanlara məlumat təqdim etmək, ideyaları müzakirə etmək və ya sadəcə səmimi söhbət üçün istifadə edilə bilər.
GPT-3-ün ilk versiyası 2020-ci ilin iyununda təqdim olunub və bu model istifadəçilərə müxtəlif mövzularda məlumat vermək, interaktiv dialoqlar aparmaq, hekayələr, şeirlər və başqa yaradıcı məzmunlar yazmaq, suallara cavab vermək və tapşırıqları yerinə yetirmək, dərsliklər və resurslar təqdim etmək üçün yaradılmışdır. 2023-cü ilin martında isə daha təkmilləşdirilmiş versiya olan GPT-4 təqdim edildi və bu versiya daha yüksək dəqiqlik və adaptivlik ilə seçilir.
Süni intellektin insanlığa vurduğu zərbə
Hər yenilik insanlıq üçün fayda gətirmir. Hazırda ChatGPT faydalı görünsə də, illər sonra onun insanlığa vurduğu zərər gözəçarpacaq dərəcədə olacaq. İlk növbədə ChatGPT bir sıra peşələri, məsələn, qrafik dizaynerlik, jurnalistika, müəllimlik, mühasibatlığı tam şəkildə əvəzləyə biləcək. Bu da xeyli ali təhsilli insanın işsiz qalması deməkdir. İkincisi, şəxsi məlumatların ələ keçirilməsi riski var. Belə ki, AI sistemləri, məlumatların təhlili və emalı üçün istifadə edildiyindən, onların təhlükəsizliyinin pozulması riski böyükdür. Aİ-nin insanlığa vurduğu ən böyük zərər isə bilik və bacarıqların itirilməsi olacaq. Belə ki, insanlar, AI sistemlərinə çox güvəndikdə, öz bilik və bacarıqlarını itirə bilər, bu da insanın müstəqil düşünmə qabiliyyətini zəiflədə bilər. Bundan əlavə, AI-nin öyrəndiyi məlumatlar ədalətsiz, ayrı-seçkilik yaradan və ya yanlış məlumatlar ola bilər. AI, sosial media platformalarında yanlış məlumatların yayılması üçün istifadə oluna bilər, bu da ictimai rəyin manipulyasiyası ilə nəticələnə bilər. İnsanların əvəzinə AI-nin qərar verməsi, məsuliyyətin aydın olmamasına və bu qərarların nəticələrinin qeyri-müəyyənliyinə yol aça bilər.
Süni intellekt işsizliyə səbəb olacaq
Süni intellekt texnologiyasının sürətli inkişafı bəzi sektorlarda işsizlik və bunun nəticəsində iqtisadi problemlərə səbəb ola bilər. Avtomatlaşdırma və süni intellekt sistemləri təkrarlanan və fiziki əməyə əsaslanan işləri əvəz edərək istehsalatda, xidmət sahələrində və hətta bəzi intellektual peşələrdə insan əməyinə olan ehtiyacı azalda bilər. Bu, iqtisadiyyatın strukturunda müəyyən dəyişikliklərə səbəb ola bilər ki, bunun da bəzi insanları işsiz qoyma riski var.
Süni intellektin işsizliyə və dolaysı ilə də aclığa səbəb olub-olmaması bir çox digər amillərdən asılıdır. Qlobal iqtisadiyyatın, dövlət siyasətinin və yenidənqurma proseslərinin yönləndirilməsindən asılı olaraq, süni intellekt yeni iş imkanları da yarada bilər. Məsələn, süni intellekt sahəsində proqramlaşdırma, məlumat analizi, etika və təhlükəsizlik kimi yeni peşələrə olan tələbat arta bilər. Müvafiq təlim və təhsil imkanları yaradılarsa, süni intellektin gətirdiyi dəyişikliklər yeni peşələrə uyğunlaşma üçün imkanlar təmin edə bilər.
İnsan resurslarının süni intellektə uyğunlaşdırılması və müvafiq yenidənqurma siyasətləri həyata keçirilərsə, süni intellektin işsizlik və qıtlığa səbəb olma riskini minimuma endirmək mümkün olar. Yəni, texnologiya inkişaf etdikcə insanların da yeni bacarıqlara yiyələnməsi dəstəklənərsə, süni intellekt iqtisadiyyatı zəiflətmək əvəzinə onu daha məhsuldar və dayanıqlı hala gətirə bilər./milliaz
