Bakı.Trend:
Azərbaycanda keçirilən COP29 tədbiri, qlobal iqlim dəyişikliyiilə mübarizə sahəsində bir dönüş
nöqtəsi olaraq tarixə keçdi.
Bunu Trend-əaçıqlamasında politoloq Fuad Məmmədov deyib.
O bildirib ki, hər il dünyanın müxtəlif ölkələrində təşkiledilən bu yüksək səviyyəli konfranslar, iqlim dəyişikliyi iləmübarizədə dünya liderlərini, elm adamlarını və qeyri-hökuməttəşkilatlarını bir araya gətirir.
“Lakin COP29, təkcə təşkilatçılığı ilə deyil, əldə olunannəticələr və dünya ictimaiyyətinə göstərilən liderlik baxımından daxüsusi əhəmiyyət kəsb etdi. Azərbaycanın bu böyük tədbirə evsahibliyi etməsi, həm ölkənin diplomatik və təşkilati bacarığınıgöstərdi, həm də iqlim dəyişikliyi ilə mübarizəyə dünyasəviyyəsində mühüm töhfə verdi.
Azərbaycan, təşkilatçılıq baxımından COP29 konfransını yüksəksəviyyədə reallaşdıraraq, qlobal səviyyədə diqqətləri üzərinəçəkdi. Ölkə, mürəkkəb və dinamik bir tədbirin tələb etdiyi bütünlogistika, təhlükəsizlik, iştirakçıların rahatlığı və kommunikasiyaməsələlərini müvəffəqiyyətlə idarə etdi. Bakının gözəl və müasirinfrastrukturu, müxtəlif ölkələrin nümayəndələrinin rahat birşəkildə görüşlər keçirməsinə imkan yaratdı", - o bildirib.
Onun sözlərinə görə, bu tədbirin yüksək səviyyədə təşkiledilməsi, Azərbaycanın dünya miqyasında diplomatik gücünü vəregional liderlik mövqeyini bir daha təsdiq etdi.
"Tədbirin ilk günlərindən etibarən, Azərbaycan bu mühüm görüşüntəşkilatçılığını nümunəvi şəkildə həyata keçirdi. Beynəlxalqtəşkilatların, nümayəndə heyətlərinin və media qruplarının çoxsaylıiştirakını nəzərə alsaq, Azərbaycan hökumətinin bu tədbirinkeçirilməsi üçün göstərdiyi səy və diqqət çox önəmli roloynadı.
Bu tədbir, iqlim dəyişikliyinin qarşısının alınması və ekolojidayanıqlığın təmin edilməsi istiqamətində konkret addımlarınatılmasına dair müzakirələrə açıq oldu. Azərbaycanın ev sahibliyietdiyi bu tədbirdə, dünya liderləri, elmi icmalar, beynəlxalqtəşkilatlar və qeyri-hökumət təşkilatları, iqlim dəyişikliyininqarşısını almaq üçün əməkdaşlıq və birgə fəaliyyətin vacibliyinivurğuladılar. Azərbaycanın burada fəal iştirakı və təşəbbüsləri,ölkənin bu məsələdəki liderlik rolunu bir daha ortaya qoydu", - obildirib.
Politoloq qeyd edib ki, özünün iqlim siyasətində prioritetlərmüəyyən etmiş və enerji səmərəliliyi, bərpa olunan enerji vəekoloji təmiz texnologiyalar sahəsində mühüm addımlar atmış birölkə olaraq, Azərbaycan bu beynəlxalq tədbirdə də öz təcrübəsinipaylaşdı.
"Azərbaycanın "yaşıl enerji" sahəsindəki təşəbbüsləri və ekolojilayihələri, beynəlxalq aləmdə böyük maraqla qarşılandı. Bu tədbir,Azərbaycanın həm ekoloji cəhətdən, həm də iqtisadi baxımdandayanıqlı inkişafın təmin olunması istiqamətində atdığı addımlarındaha geniş müstəvidə qəbul edilməsinə imkan yaratdı.
COP29-un nəticələri, dünya səviyyəsində iqlim dəyişikliyinəqarşı mübarizənin sürətləndirilməsi baxımından böyük əhəmiyyət kəsbedir. Bu tədbirdə, karbon emissiyalarının azaldılması, bərpa olunanenerji mənbələrinin daha geniş tətbiqi və inkişaf etməkdə olanölkələrə iqlim dəyişiklikləri ilə mübarizədə dəstək verilməsiməsələləri əsas müzakirə mövzularından oldu. Azərbaycanda əldəolunan razılaşmalar, beynəlxalq həmrəyliyin və kollektivfəaliyyətin gücləndirilməsi istiqamətində vacib adımları ortayaqoydu.
Azərbaycanın bu tədbirdəki rolu, həm regional, həm də qlobalmiqyasda müsbət nəticələrə gətirib çıxardı. Dövlət, inkişaf etməkdəolan ölkələrə xüsusi diqqət ayıraraq, iqlim dəyişikliyi iləmübarizədə onların üzləşdiyi çətinlikləri daha yaxşı anlamağa və buçətinliklərin həlli üçün müvafiq mexanizmlərin yaradılmasınaçalışdı. Bakıda əldə olunan anlaşmalar, həm də daha yaşıl vədayanıqlı iqtisadiyyatların qurulmasına təkan verəcək yenitəşəbbüsləri gündəmə gətirdi", - F.Məmmədov deyib.
O qeyd edib ki, Azərbaycanın ekoloji siyasətinin, həmçinin“yaşıl iqtisadiyyat” modeli ilə bağlı irəli sürdüyü təşəbbüslər,COP29-un müzakirə mövzularından oldu:
"Bu, yalnız Azərbaycanın deyil, bütövlükdə Cənubi Qafqaz və OrtaAsiya regionunun iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə daha effektiviştirakı üçün yeni imkanlar yaratdı.
Bütün maneələrə baxmayaraq, Azərbaycanın ev sahibliyi etdiyiCOP29 konfransı, həm təşkilatçılıq, həm də əldə olunan nəticələrbaxımından tarixi bir tədbir olaraq yadda qalacaq. Bu tədbir,Azərbaycanın beynəlxalq diplomatiyasının güclənməsi və iqlimdəyişikliyi ilə mübarizəyə verdiyi töhfənin əhəmiyyətini bir dahavurğuladı. Azərbaycan, bu tədbir vasitəsilə yalnız regional deyil,qlobal səviyyədə də iqlim siyasətindəki mövqeyini möhkəmləndirdi.COP29, həm də bir daha göstərdi ki, qlobal problemlərin həlliyalnız birgə əməkdaşlıq və qarşılıqlı anlayış əsasında mümkündür,və Azərbaycanın bu istiqamətdəki aktiv rolu müsbət nəticələrəgətirib çıxarır.”
Öz növbəsində, ekoloq Günay MustafayevaTrend-ə bildiribki, iqlim dəyişikliyi məsələsi bu gün dünya üçün ən mühümproblemlərdən birinə çevrilib.
“Bu məsələyə qarşı mübarizə aparan tərəflər, müxtəlif ölkələrinmaraqlarını nəzərə alaraq, dəfələrlə çətin danışıqlara giriblər.Beynəlxalq ictimaiyyətin təzyiqləri qarşısında, xüsusilə aparıcıQərb dövlətləri, inkişaf etmiş ölkələr və inkişaf etməkdə olandövlətlər arasında əməkdaşlıq və kompromis zərurəti yaranıb. Çünki,ümumiyyətlə razılaşma olmamaqdansa, kompromis əsasında hər hansıbir razılaşma daha yaxşı və daha faydalıdır. Bu mənada, COP29-unBakıda əldə olunan razılaşması, təkcə Azərbaycan üçün deyil,ümumilikdə dünya miqyasında iqlim dəyişikliyi ilə mübarizəsahəsində müsbət və tarixi bir addım oldu.
“Qərb dövlətləri, iqlim dəyişikliyi məsələsində daha sərt vəbirmənalı mövqelər sərgiləsələr də, son illərdə artan iqlimtəzyiqləri və qlobal qarşıdurmalar fonunda daha mülayim yanaşmalarayönəlməli oldular. Əslində, iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə heç dəyalnız ətraf mühitin qorunması məsələsi deyil; burada həm dəiqtisadi, sosial və siyasi maraqların balanslaşdırılması tələbolunur", - ekoloq bildirib.
Onun sözlərinə görə, COP29-da, inkişaf etmiş ölkələr, daha azinkişaf etmiş və inkişaf etməkdə olan ölkələrə qarşı müəyyəngüzəştlərə getməyə məcbur oldular. Xüsusilə, iqlim dəyişikliyi iləmübarizəyə sərmayə qoyuluşu, texnologiyanın paylaşılması və qlobalenerji keçidi mövzularında daha bərabərhüquqlu əməkdaşlıqtəklifləri irəli sürüldü. Bütün bu güzəştlər, Qərb dövlətlərininiqlim siyasətində daha ədalətli bir yanaşma sərgiləməsinə şəraityaratdı.
"İnkişaf etməkdə olan ölkələr isə öz növbəsində müəyyənkompromislərə getdilər. Bu ölkələr, iqtisadi inkişaflarını təminetmək, yoxsulluğu aradan qaldırmaq və sosial rifahı yaxşılaşdırmaqüçün daha çox maliyyə və texnoloji dəstəyə ehtiyac duyurlar. Eynizamanda, iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə üzərlərinə düşənöhdəlikləri yerinə yetirmək istəyirlər, lakin bunun üçün güclübeynəlxalq dəstək və şəraitin yaradılması vacibdir.
COP29-da, inkişaf etməkdə olan ölkələr, inkişaf etmiş ölkələrdəndaha çox yardım və resursların ayrılmasını tələb edərək, iqlimdəyişiklikləri ilə mübarizədə daha bərabərhüquqlu bir əməkdaşlıqçağırışı etdilər. Bu, təkcə qlobal ədalət məsələsi deyil, həm dədaha davamlı və dayanıqlı bir planetin qorunması üçün vacib idi.Bakıdakı razılaşma, tərəflər arasında qarşılıqlı anlayış vəəməkdaşlığın möhkəmləndirilməsi istiqamətində mühüm bir addımoldu", - o bildirib.
Günay Mustafayeva vurğulayıb ki, bütün bu zəhmətlərin vəqarşılıqlı güzəştlərin nəticəsi olaraq, COP29-un Bakıda əldə olunanrazılaşması, hər iki tərəf üçün faydalı olan bir balansınyaradılmasına kömək etdi.
"Bu razılaşma, yalnız tərəflər arasında praktiki həllər tapmağadeyil, həm də iqlim dəyişikliyinin qlobal miqyasda qarşısınınalınması yolunda bir addım irəliləməyə xidmət etdi. Tərəflərarasında səmimi danışıqların nəticəsi olaraq, daha davamlı,ədalətli və effektiv bir iqlim siyasətinin əsası qoyuldu.
Bakı, bu cür mühüm bir razılaşmanın mərkəzi olaraq, Azərbaycanınbeynəlxalq diplomatiyada nə qədər fəal və önəmli bir rol oynadığınıbir daha təsdiqlədi. Azərbaycanın təcrübəsi və təşəbbüsləri, həmregional, həm də qlobal səviyyədə iqlim dəyişikliyi ilə mübarizəyəyönəlmiş konkret addımların atılmasına zəmin yaratdı.
COP29-un Bakıda əldə olunan razılaşması, beynəlxalqdiplomatiyanın və iqlim dəyişikliyi ilə mübarizənin yeni mərhələyəqədəm qoyduğunu göstərir. Qərb dövlətlərinin güzəştləri və inkişafetməkdə olan ölkələrin kompromisləri, qlobal əməkdaşlığın vəhəmrəyliyin vacibliyini bir daha nümayiş etdirir. Hər hansı birrazılaşma olmamaqdansa, kompromis əsasında əldə olunan burazılaşma, həm qlobal ekosistemin qorunması, həm də dünyamiqyasında iqlim siyasətinin effektivliyinin artırılması üçün mühümbir dönüm nöqtəsidir. Bakıda əldə olunan bu razılaşma, Azərbaycanüçün bir diplomatik uğur olmaqla yanaşı, eyni zamanda dünya üçünböyük əhəmiyyət daşıyan bir addım oldu”, - deyə o qeyd edib.
