Co Bayden administrasiyasının yumşaq siyasəti tarixdə ABŞ-a ən böyük miqrant axınına səbəb olub. Miqrantlar hazırda ölkə əhalisinin 15,2%-ni təşkil edir.Sonuncu dəfə belə yüksək dəyər 1890-cı ildə qeydə alınıb. Bir çox amerikalı vəziyyətdən narazıdır və buna görə də kütləvi deportasiya vəd edən Donald Trampa səs verib.
Co Bayden administrasiyası dövründə miqrant axını 19-cu əsrin sonu və 20-ci əsrin əvvəllərindəki böyük immiqrasiya dalğasını üstələyib.
2021-ci ildən 2023-cü ilə qədər illik xalis miqrasiya orta hesabla 2,4 milyon nəfər təşkil edib. Co Bayden administrasiyası zamanı ümumi xalis miqrasiya çox güman ki, 8 milyonu keçib.
Müqayisə üçün deyək ki, 1850-ci illərdə xalis miqrasiya ildə +190 min nəfər idi. Ümumi ABŞ əhalisinin faizini götürsək, bu, indiki rəqəmlərdən xeyli azdır.
Təhlildəki rəqəmlərə həm qanuni, həm də qeyri-qanuni immiqrasiya daxildir.
“The New York Times” qəzetinin yazdığına görə, 2021-ci ildən ölkəyə gələn immiqrantların təxminən 60%-i bunu hakimiyyətin qanuni icazəsi olmadan edib.
Qanuni və qeyri-qanuni immiqrasiyanın birgə artımı başqa ölkədə doğulan ABŞ əhalisinin payını 2020-ci ildəki 13,6%-dən 2023-cü ildə 15,2%-ə yüksəldi. Əvvəlki yüksək göstərici 1890-cı ildə olan 14,8% idi.
Göstəricilərdəki bu kəskin sıçrayışa səbəb 46-cı prezidentin hakimiyyətdə olduğu ilk üç il ərzində apardığı immiqrasiya siyasətidir. Donald Trampın ilk prezidentlik müddətinin sərt siyasətindən narazı olan yeni administrasiya fərqli yanaşma vəd edib. Vəzifəyə gəldikdən sonra onun administrasiyası sığınacaq və digər immiqrasiya qaydalarını əhəmiyyətli dərəcədə yumşaldaraq Birləşmiş Ştatlara daxil olmağı asanlaşdırdı.
Bəzi miqrantlara işlərinə immiqrasiya məhkəmələrində baxılarkən müvəqqəti hüquqi status verilib. Digərləri isə qanuni icazəsiz qalıb, lakin ölkədə yaşamağa davam ediblər.
Xarici siyasət amilləri də rol oynadı. Haitidəki iğtişaşlar, Ukraynadakı münaqişə və Venesueladakı vəziyyət qaçqınların ABŞ-a axınına səbəb olub. Bu, ABŞ-da qaçaqmalçılıq şəbəkələrinin və Meksika narkotik kartellərinin böyüməsi ilə müşayiət olundu. Vəziyyət o qədər qorxulu olub ki, bu ilin iyununda administrasiya xaricdə nəzarəti gücləndirmək məcburiyyətində qalıb. Sərhədi keçənlərin sayı kəskin azaldı, lakin bu kifayət etmədi.
Donald Tramp üçün seçki kampaniyası zamanı immiqrasiya əsas məsələyə çevrilib. Belə ki, o, Venesueladan olan mafiya strukturlarının yaşayış komplekslərini nəzarətə götürməyə çalışdığı Kolorado ştatında olub. O, həmçinin kiçik Sprinqfild şəhərində on minlərlə miqrantın məskunlaşmasına icazə verən Ohayo hakimiyyətini tənqid edib. Seçki kampaniyası zamanı Donald Tramp kütləvi deportasiyalar, doğulduğu yerə görə ABŞ vətəndaşlığı hüququnun ləğvi, sərhədlərin bağlanacağı və əsas tərəfdaşlar olan Meksika və Kanada sərhədlərindən keçən miqrant axını ilə məşğul olmasalar, onlara ciddi məhdudiyyətlər qoyulacağını vəd edib.
NBC-yə bu yaxınlarda verdiyi müsahibədə seçilmiş prezident əmin etdi ki, planlarından əl çəkmək niyyətində deyil. Donald Tramp həmçinin kütləvi deportasiya səylərini dəstəkləmək üçün qanun çərçivəsində ABŞ ordusundan maksimum istifadə etmək niyyətindədir. Bu barədə o, onu ilin adamı elan edən TIME jurnalına müsahibəsində bildirib. O, əvvəllər ABŞ-a gəlmiş rekord sayda qeyri-qanuni immiqrantı ölkədən çıxarmaq üçün qoşunlardan istifadə etməyi planlaşdırır.
Jurnalistlər ondan ölkə daxilində asayişi qorumaq üçün ordudan istifadəni ümumiyyətlə qadağan edən qanunla bağlı sual verdikdə, cənab Tramp deyib: qeyri-qanuni immiqrasiya, mahiyyət etibarilə, dayandırılmalı olan işğaldır.
"Mən bunu ölkəmizə təcavüz hesab edirəm. Biz Milli Qvardiyanı gətirəcəyik və ölkəmizin qanunlarına uyğun olaraq icazə verdiyim yerə qədər gedəcəyik", - o vurğulayıb.
Donald Tramp artıq qondarma sərhəd çarının (xüsusən də ABŞ və ABŞ sərhədlərinə cavabdeh olan rəsmi) namizədliyini elan edib.
Əziz Mustafa, Oxuməni.az
