Timor adasındakı dərin mağarada arxeoloqlar tərəfindən tapılan daş artefaktlar və heyvan sümükləri qədim insanların Avstraliyaya ilk dəfə nə vaxt və necə köç etdiyinə yenidən baxılmasını tələb edir.
Hafta.az-ın yazdığına görə, uzun müddətdir ki, Timor adasının materik Cənub-Şərqi Asiya ilə Avstraliya və Yeni Qvineya arasında ilk insan miqrasiyasında pilləkən rolunu oynadığı düşünülür. Lakin yeni tapıntılar bu nəzəriyyəyə meydan oxuyur.
Tədqiqatçılar insanların bölgəyə ilk gəlişini müəyyən etmək üçün Avstraliyanın şimalında - Şərqi Timorda yerləşən Laili Qaya Sığınacağından artefaktların və çöküntülərin tarixini müəyyənləşdirib və təhlil ediblər.
Bölgədəki digər qazıntı sahələrindən fərqli olaraq dərin çöküntüləri qoruyub saxlayan Laili Qaya Sığınacağında 54-59 min il əvvələ aid edilən bu çöküntülər insan məskəninin heç bir açıq-aşkar əlamətlərini daşımırdı.
Bu o deməkdir ki, insanlar Sakit okean bölgəsinə təxminən 44 min il əvvəl gəliblər və Timor adasında bundan əvvəl yaşayış olmayıb.
Tapıntılar həmçinin göstərir ki, ilk insanlar Avstraliyaya Timor adasından çox Yeni Qvineyanı bir pilləkən kimi istifadə edərək gəliblər.
Avstraliya Milli Universitetindən Şimona Keli həmmüəllifi olduğu araşdırma haqqında deyir: "Bu vacibdir, çünki bu adalar çox güman ki, Avstraliyaya keçən qədim insanların istifadə etdiyi qapı olub. Şərqi Timorda və yaxınlıqdakı Flores adasındakı digər qazıntı sahələrində insan məskəninin əlamətlərini təhlil və müqayisə edərək, əminliklə demək olar ki, Uollas adalarının cənubundakı daha geniş ərazidə insanlar da mövcud deyildi”.
Tədqiqatçılar ilk Avstraliya məskunlaşmasından min illər sonra yaşayışın sübutu ilə birlikdə bu adalara miqrasiyanın davam etdiyinə dair sübutlar tapıblar.
“Tədqiqatçılar tərəfindən qəbul edilən ənənəvi müdriklik ondan ibarətdir ki, su üzərindən bu mühüm keçidləri edən ilk insanlar səhvən adalara rast gəliblər. Onlar Timora təsadüfən gəlməyiblər. Bu, böyük bir müstəmləkəçilik səyi idi və səyahət edən insanların sayı buna sübutdur” deyib Keli.
Tədqiqatçılar deyirlər ki, tapıntılar erkən insanların dəniz texnologiyasına, qayıqlarına, dənizləri keçməkdə inam və bacarıqlarına “dəlil” verir.
İlk insanlar Timor adasına, ehtimal ki, yaxınlıqdakı Flores adasından və materik Cənub-Şərqi Asiyadan gələndə mağaradan istifadə ediblər. Torpağın yandırılmasına və tapdalanmasına dair aydın dəlillər tapıldı. Flinders Universitetindən tədqiqatın digər müəllifi Mayk Morli deyir: "Regionda məskunlaşmadan əvvəl intensiv insan fəaliyyətinə keçid çöküntülərdə çox aydın görünür".
Arxeoloqlar qazıntı zamanı xırda daş alətlər və yanmış balıq sümükləri tapıblar, lakin onların nə üçün istifadə olunduğu aydın deyil.
"Onların gündəlik qida rasionunun çoxu balıqlardan, xırda heyvanlardan ibarət idi və belə yeməkləri yığmaq üçün böyük bıçaqlara ehtiyac yox idi. Lakin kiçik, nazik alətlərə sahib olmaq yarpaqları soyub zənbillərə hörmək, eləcə də taxta alətlər hazırlamaq kimi işlərdə faydalı idi" Keli izah edir .
