Uşaqların öyrənmə bacarıqlarını inkişaf etdirmək və eyni zamanda əylənmələrini təmin etmək üçün öyrədici oyunlar böyük əhəmiyyət daşıyır.
Azerforum.com bildirir ki, bu oyunlar uşaqların sosial, psixoloji və intellektual inkişaflarına müsbət təsir göstərir. Uşaqlar üçün doğru oyunların seçilməsi onların maraqlarını cəlb etməklə yanaşı, müxtəlif bilik və bacarıqların da inkişafına kömək edir. Aşağıda uşaqlar üçün faydalı və öyrədici 10 oyun fikri ilə tanış ola bilərsiniz. Bu oyunlar sadə materiallarla evdə və ya məktəbdə asanlıqla təşkil edilə bilər.
1. Rəqəmləri və hərfləri tanıma oyunu
Rəqəmləri və hərfləri tanıma oyunu uşaqların erkən yaşlardan etibarən təhsil həyatına hazırlıq mərhələsidir. Bu oyun üçün rəngli kartlar, plastik hərflər və ya rəqəmlər, həmçinin qələm və kağızdan istifadə edilə bilər. Uşaqlar hərfləri və rəqəmləri əlində tutaraq onların formasını öyrənir və bu onların əl-göz koordinasiyasını inkişaf etdirir. Bu oyun zamanı valideynlər və ya müəllimlər uşaqlara düzgün tələffüz və səslənmə qaydalarını öyrətməlidir. Hərfləri müxtəlif şəkillərlə əlaqələndirərək uşaqların yaddaşına iz buraxmaq mümkündür. Məsələn, "A" hərfi ilə alma rəsmini göstərmək. Oyun, həmçinin uşaqların oxuma və yazma bacarıqlarının ilkin təməllərini atmaq üçün əvəzolunmazdır. Uşaqlar hərfləri sırayla düzərək sözlər yaradır və bu onların məntiqi düşünmə qabiliyyətini də gücləndirir. Rəqəmləri tanıma oyunu isə uşaqların erkən riyaziyyat bacarıqlarını inkişaf etdirmək üçün mühüm rol oynayır. Bu oyun uşaqlara sadə hesablamalar aparmaq və rəqəmlər arasında əlaqə qurmağı öyrətməklə yanaşı, onların diqqət cəmləmə bacarıqlarını da təkmilləşdirir. Oyun zamanı uşaqlar rəqəmləri saymağı və düzgün sıralamağı öyrənir, bu da onların riyaziyyat dərslərinə hazırlıq səviyyəsini artırır.
2. Puzzles və mozaika oyunu
Puzzles və mozaika oyunları uşaqların problem həll etmə və məntiqi düşünmə bacarıqlarını inkişaf etdirmək üçün əla vasitədir. Bu oyunların müxtəlif mövzuları uşaqların maraqlarına uyğun olaraq seçilə bilər. Məsələn, heyvanlar, təbiət mənzərələri və ya nağıl qəhrəmanları. Oyun zamanı uşaqlar parçaları birləşdirərək bütöv bir şəkil yaratmağa çalışırlar və bu proses onların diqqət və konsentrasiya səviyyəsini artırır. Puzzles oyunları uşaqlarda səbr və mətanət hissini gücləndirir, çünki düzgün parçanı tapmaq və birləşdirmək zaman tələb edir. Mozaika oyunları isə uşaqların incə motor bacarıqlarını gücləndirir və rəngləri düzgün seçərək gözəl dizaynlar yaratmalarına imkan verir. Bu oyun uşaqların təxəyyül və yaradıcılıq qabiliyyətini inkişaf etdirir və onları öz ideyalarını həyata keçirməyə təşviq edir. Puzzle və mozaika oyunları uşaqların məkan təsəvvürünü də gücləndirir, çünki hər bir parça müəyyən bir yerə uyğun gəlir və doğru yer tapılmalıdır. Uşaqlar bu oyunlar vasitəsilə diqqətini cəmləşdirir və müəyyən bir məqsədə çatmaq üçün davamlı çalışmaq bacarığını inkişaf etdirir. Oyun bitdikdə uşaqların özünü uğurlu hiss etməsi və əldə etdiyi nəticəyə görə məmnuniyyət duymaq onların motivasiyasını artırır. Bu oyunlar, həmçinin uşaqların diqqət müddətini uzatmağa və detallara diqqət yetirməyi öyrətməyə kömək edir.
3. Rəngli rəsm və boyama oyunu
Rəsm və boyama oyunları uşaqların yaradıcılıq potensialını artırmaq və öz duyğularını ifadə etmə imkanı yaratmaq üçün ideal bir fəaliyyətdir. Bu oyun üçün boya qələmləri, fırçalar, rəngli karandaşlar və kağızdan istifadə olunur. Uşaqlar rənglərdən istifadə edərək öz dünyalarını təsvir edir və rənglərin qarışdırılmasını öyrənir. Boyama prosesi uşaqlara öz yaradıcılıqlarını sərbəst şəkildə ifadə etməyə imkan verir və onların vizual öyrənmə bacarıqlarını gücləndirir. Uşaqlar bu prosesdə rəngləri düzgün seçməyi və müəyyən obyektləri rəngləməyi öyrənir, bu da onların göz əli koordinasiyasını inkişaf etdirir. Rəsm və boyama oyunları uşaqların incə motor bacarıqlarını gücləndirir və əl-göz koordinasiyasını artırır. Bu oyun, eyni zamanda uşaqların diqqətini bir yerə toplamağı və detallar üzərində işləməyi öyrədir. Uşaqlar bu oyun vasitəsilə, həm də öz fikirlərini kağıza tökməyi öyrənir və vizual olaraq düşündüklərini reallaşdırmağa imkan tapırlar. Rəsm və boyama oyunları uşaqların emosional inkişafına da müsbət təsir göstərir, çünki onlar rəsm çəkərkən rahatlayır və stresdən azad olurlar.
4. Quraşdırma və Lego oyunu
Quraşdırma və lego oyunları uşaqların məkan təsəvvürünü, yaradıcılığını və məntiqi düşünmə qabiliyyətlərini inkişaf etdirmək üçün əla vasitədir. Legolar və digər quraşdırma dəstləri ilə uşaqlar müxtəlif formalar, binalar və obyektlər quraraq öz dünyalarını yaradırlar. Bu oyun uşaqlara problemləri həll etmə bacarığı və məntiqi əlaqələr qurmağı öyrədir. Quraşdırma oyunları uşaqlara səbr və təmkinli olmağı, diqqətlə işləməyi və detallar üzərində işləməyi aşılayır. Uşaqlar bu oyunlar zamanı rəngləri, formaları və ölçüləri öyrənir və onları uyğun şəkildə birləşdirməyi bacarır. Oyun, həmçinin uşaqların kiçik motor bacarıqlarını gücləndirir və onların əl-göz koordinasiyasını təkmilləşdirir. Legolarla oynamaq uşaqların yaradıcılığını ortaya çıxarır və onlara öz ideyalarını reallaşdırmaq üçün geniş imkan yaradır. Bu oyunlar uşaqların diqqət müddətini artırır və onlara məqsəd yönümlü çalışma bacarığı qazandırır. Legolarla birgə oynamaq uşaqların sosial bacarıqlarını da gücləndirir, çünki onlar birgə çalışaraq ideyalarını bölüşür və bir-birinə dəstək olurlar. Bu oyun, həm də uşaqlara komanda şəklində işləməyi və əməkdaşlıq etməyi öyrədir.
5. Hekayə uydurma və rol oynama oyunu
Hekayə uydurma və rol oynama oyunları uşaqların yaradıcılığını, dil bacarıqlarını və sosial münasibət qurma qabiliyyətlərini inkişaf etdirmək üçün çox faydalıdır. Bu oyunlar uşaqlara müxtəlif peşələri, personajları və hadisələri təqlid etmə imkanı verir və onları fərqli situasiyalarda düşünməyə sövq edir. Uşaqlar bu oyunlar vasitəsilə öz hekayələrini yaradır və bu prosesdə dil inkişafları üçün yeni sözlər və ifadələr öyrənirlər. Rol oynama oyunları uşaqlara empatiya hissini inkişaf etdirməyə və başqalarının baxış bucağından hadisələri anlamağa kömək edir. Bu oyunlar uşaqların problem həll etmə qabiliyyətini və məntiqi düşünmə bacarıqlarını da artırır. Uşaqlar hekayələr yaradar və müxtəlif rolları canlandırarkən öz emosiyalarını ifadə edir və özünə inamlarını gücləndirir. Oyun zamanı uşaqlar bir-biri ilə ünsiyyət qurur və dil bacarıqlarını inkişaf etdirir. Bu oyunlar, həm də uşaqlara müxtəlif situasiyalarda necə davranmağı və doğru qərarlar verməyi öyrədir. Uşaqlar rol oynama prosesində öz yaradıcılıqlarını sərbəst şəkildə ifadə edir və bu da onların öz potensiallarını kəşf etmələrinə imkan yaradır. Hekayə uydurma və rol oynama oyunları uşaqların düşüncə sərhədlərini genişləndirir və onların təxəyyül gücünü artırır.
6. Sayma və hesablama oyunu
Sayma və hesablama oyunları uşaqların erkən riyazi bacarıqlarını inkişaf etdirmək və onlara riyaziyyatı sevdirəcək əyləncəli bir üsuldur. Bu oyunlar üçün rəqəm kartları, müxtəlif əşyalar və ya sadə oyuncaqlar istifadə edilə bilər. Uşaqlar rəqəmləri öyrənir, sadə hesablamalar aparır və rəqəmlər arasında əlaqə qurma bacarığını inkişaf etdirir. Oyunlar zamanı uşaqlar fərqli obyektləri sayaraq sayma bacarıqlarını gücləndirir və rəqəmləri düzgün ardıcıllıqla düzəltməyi öyrənir. Bu prosesdə uşaqların məntiqi düşünmə və problem həll etmə bacarıqları da təkmilləşir. Sayma və hesablama oyunları uşaqların riyaziyyata marağını artırır və onlara bu sahədə özünə güvən hissi yaradır. Uşaqlar rəqəmləri sayarkən diqqətli olmalı və hər bir obyekti doğru saymalıdırlar ki, bu da onların diqqətini cəmləşdirməyi öyrənməsinə səbəb olur. Uşaqlar bu oyunlar vasitəsilə toplama, çıxma, vurma və bölmə kimi sadə əməliyyatları əyləncəli bir şəkildə öyrənirlər. Oyunlar riyazi anlayışları daha asan qəbul etməyə kömək edir, çünki uşaqlar bu anlayışları real obyektlər üzərində təcrübə edirlər. Valideynlərin və ya müəllimlərin uşaqlara dəstək olması və onlara düzgün istiqamət verməsi də vacibdir. Sayma və hesablama oyunları uşaqların riyazi məntiqini gücləndirir və gələcəkdə daha mürəkkəb riyazi mövzularla qarşılaşarkən özlərinə güvən hissi verir.
7. Təbiət kəşfi və kəşf etmə oyunu
Təbiət kəşfi oyunları uşaqların ətraf mühit haqqında biliklərini genişləndirmək və onların təbiətə olan maraqlarını artırmaq üçün ideal bir seçimdir. Bu oyunlar açıq havada, parkda və ya bağçılıq işləri zamanı təşkil edilə bilər. Uşaqlar təbiətdəki müxtəlif bitki, heyvan və cisimləri araşdıraraq onları tanıyır və təbiətin qanunauyğunluqlarını öyrənir. Bu oyun uşaqlara ekosistemin müxtəlif komponentlərini və onların bir-biri ilə olan əlaqələrini başa düşməyə kömək edir. Uşaqlar kəşf oyunları zamanı müşahidə aparır, suallar verir və cavablar axtarır ki, bu da onların analitik düşünmə qabiliyyətini inkişaf etdirir. Oyun zamanı uşaqlar bitkiləri sulamaq, təbiət elementlərini toplamaq və ya heyvanları müşahidə etmək kimi sadə fəaliyyətlərlə təbiətə qayğı göstərməyi öyrənir. Bu oyun uşaqların ekoloji şüurunu artırır və onları təbiətə və ətraf mühitə qarşı daha məsuliyyətli olmağa təşviq edir. Uşaqlar kəşf zamanı tapdıqları əşyaları, yarpaqları, daşları və ya digər elementləri təhlil edərək öyrənir və bu onların yaddaşını və biliyini zənginləşdirir. Bu oyunlar, eyni zamanda uşaqların fiziki aktivliklərini də artırır, çünki onlar açıq havada hərəkət edir və təbiətin gözəlliklərini kəşf edirlər. Kəşf oyunları uşaqlarda maraq hissi oyadır və onları öyrənməyə təşviq edir, bu da onların ömür boyu öyrənmə həvəsini qorumağa kömək edir.
8. Musiqi və ritm oyunu
Musiqi və ritm oyunları uşaqların yaradıcılığını, ritm hissini və musiqi bacarıqlarını inkişaf etdirmək üçün çox faydalıdır. Bu oyunlar uşaqlara müxtəlif səsləri tanımaq, ritmləri hiss etmək və melodiyalar yaratmaq imkanı verir. Oyun zamanı uşaqlar müxtəlif musiqi alətləri ilə (barabanlar, ksilofonlar, fleytalar və s.) tanış olur və bu alətlərdən istifadə edərək musiqi yaratmağa çalışırlar. Musiqi oyunları uşaqların eşitmə qabiliyyətini inkişaf etdirir və onların ritm və harmoniya anlayışını gücləndirir. Uşaqlar bu oyunlar vasitəsilə səsləri araşdırır və fərqli səslər arasında fərq qoymağı öyrənir, bu da onların diqqətini artırır. Ritm oyunları uşaqların incə motor bacarıqlarını gücləndirir və onların bədən koordinasiyasını inkişaf etdirir, çünki uşaqlar ritmə uyğun hərəkət edirlər. Musiqi oyunları uşaqlarda öz ifadə etmə bacarıqlarını gücləndirir və onlara duyğularını musiqi vasitəsilə ifadə etmə imkanı yaradır. Uşaqlar musiqi yaradarkən öz yaradıcılıqlarını sərbəst şəkildə ifadə edir və bu da onların özünə inamını artırır. Oyunlar uşaqların əyləncəli şəkildə öyrənməsinə və musiqi dünyasına maraq yaratmasına kömək edir. Musiqi oyunları, həmçinin uşaqların emosional vəziyyətinə müsbət təsir göstərir, çünki musiqi dinləmək və yaratmaq uşaqlara rahatlıq və məmnuniyyət hissi verir.
9. Söz oyunu və anlayış inkişafı
Söz oyunları uşaqların dil bacarıqlarını, söz ehtiyatını və anlayışlarını genişləndirmək üçün əla bir vasitədir. Bu oyunlar uşaqlara yeni sözlər öyrənmək, cümlələr qurmaq və öz fikirlərini aydın ifadə etmək imkanı verir. Söz oyunları fərqli formalarda təşkil edilə bilər, məsələn, söz tapmaca oyunları, anagramlar və ya sözlərin hərfləri ilə oynamaq kimi. Bu oyunlar uşaqların düşünmə və məntiqi əlaqələr qurma bacarıqlarını gücləndirir. Uşaqlar söz oyunları vasitəsilə öz danışıq bacarıqlarını inkişaf etdirir və yeni anlayışlarla tanış olurlar. Oyun zamanı uşaqlar bir-biri ilə ünsiyyət qurur, fikirlərini bölüşür və öz dil biliklərini təkmilləşdirir. Söz oyunları uşaqların dil inkişafını sürətləndirir və onların danışıq tərzini daha zəngin və aydın edir. Bu oyunlar uşaqlara, həm də yazı bacarıqlarını inkişaf etdirmək üçün əla imkan yaradır, çünki onlar sözləri və cümlələri yazaraq öz fikirlərini ifadə edir. Söz oyunları uşaqların oxuma və yazma marağını artırır və onlara tədris prosesində uğur qazanmalarına kömək edir. Bu oyunlar uşaqlarda düşünmə sürətini artırır və onların qavrama qabiliyyətini gücləndirir.
10. İdman və fiziki aktivlik oyunu
İdman və fiziki aktivlik oyunları uşaqların fiziki sağlamlığını və motor bacarıqlarını inkişaf etdirmək üçün əhəmiyyətli oyunlardır. Bu oyunlar açıq havada və ya qapalı məkanda keçirilə bilər və uşaqlara hərəkət etmə imkanı verir. İdman oyunları uşaqlarda bədən koordinasiyasını, çevikliyi və gücü artırır. Uşaqlar bu oyunlar vasitəsilə öz fiziki bacarıqlarını sınayır və rəqabətə girməyi öyrənirlər ki, bu da onların özünə inamını artırır. Oyun zamanı uşaqlar müxtəlif idman növlərini tanıyır və onlarla məşğul olur, məsələn, futbol, basketbol, qaçış və ya sadə estafet oyunları. Fiziki aktivliklər uşaqların enerjisini sərf etməsinə və stresdən azad olmasına kömək edir, bu da onların ümumi emosional vəziyyətinə müsbət təsir göstərir. Bu oyunlar uşaqlara sağlam həyat tərzi aşılayır və onların bədən sağlamlığına qayğı göstərməsinə kömək edir. Fiziki aktivlik oyunları, eyni zamanda uşaqların sosial bacarıqlarını da inkişaf etdirir, çünki onlar birgə oynayır və komanda işini öyrənirlər. Bu oyunlar uşaqların məsuliyyət hissini artırır və onlara müəyyən qaydalara riayət etməyi öyrədir. İdman oyunları uşaqların fokuslanma qabiliyyətini gücləndirir və onların öz məqsədlərinə çatmaq üçün səylə çalışma vərdişlərini inkişaf etdirir.
