Süni intellekt (SI) ilə bağlı bu sual həm texnoloji inkişafın potensialını, həm də etik və təhlükəsizlik məsələlərini əhatə edən bir mövzudur. Hazırda, süni intellektin insanları öldürməsi ehtimalı real deyil, çünki bu cür hadisələrin baş verməsi üçün bir çox mühüm amillər və təhlükəsizlik tədbirləri nəzərə alınmalıdır. Lakin, bu mövzuya dair bəzi vacib məqamları nəzərdən keçirmək lazımdır. Süni intellektin hazırkı həyatımızdakı rolu böyükdür.
Bu və ya digər riskləri öyrənmək üçün ekspert Fərid Əliyevə suallar ünvanladıq. Saytımıza açıqlama verən ekspertin sözlərinə görə, süni intellektin təhlükəli yönləri çoxdur:
.jpg)
"Bugün istifadə olunan süni intellekt sistemləri, əsasən məlumatların işlənməsi, avtomatlaşdırılmış qərar qəbuletmə, təbii dilin emalı, maşın öyrənməsi kimi sahələrdə tətbiq olunur. Məsələn sürücüsüz avtomobillər, tibb və sağlamlıq və sair, və ilaxır. Bu, bir növ texnologiyanın inkişafı deməkdir. Lakin hələ də çox sərt təhlükəsizlik standartlarına və tənzimləmələrə tabedir. Eyni zamanda həkimlərə kömək etmək üçün istifadə olunan süni intellekt sistemləri də mövcuddur, lakin həkimlər və səhiyyə işçiləri hər zaman son qərarları verir. Bu texnologiyalar insanlara fayda vermək üçün hazırlanıb və onların müstəqil şəkildə zərər verməsi qeyri-mümkündür. Amma bu texnologiyanın yanlış istifadəsi müəyyən risklər yaradabilər. Süni intellektin təhlükəsizliyinə dair bir neçə ciddi məsələ mövcuddur. Bura silahlar və döyüş sistemlərini daxil etmək olar. Süni intellektin silahlar və müharibə texnologiyalarına tətbiq olunması, məsələn, öz-özünə işləyən silah sistemləri (killer robots) təhlükə yarada bilər. Bu cür sistemlərdə səhv və ya yanlış qərarlar vermə ehtimalı çox vacib bir məsələdir. Bəzi mütəxəssislər bu tip texnologiyaların etik olmayan istifadəsinin potensial təhlükələri barədə xəbərdarlıq edirlər. Çünki qərar qəbuletmə sistemlərində boşluqlar olarsa bu, təhlükəli nəticələrə gətirib çıxara bilər. Yəni avtomatlaşdırılmış sistem yanlış bir şəkildə işləyərsə insanı "təhlükə" olaraq görər və bu, insan üçün böyük fəsadlara gətirib çıxarar".
Məsələ burasındadır ki, süni intellekt kiberhücumların təkmilləşdirilməsi və təhlükəsizlik sistemlərinin aşılması üçün istifadə oluna bilər, bu da insanların şəxsi təhlükəsizliyini təhdid edə bilər. Uzun müddətli perspektivdə, süni intellektin inkişafı ilə bağlı daha böyük risklər ortaya çıxa bilər. Məsələn, superintellektual bir süni intellekt yaradıldığında (yəni, insan zəkanından çox daha inkişaf etmiş bir intellekt), onun necə davranacağı, nə məqsədlərlə fəaliyyət göstərəcəyi və insanlara qarşı təhlükə yaradıb yaratmayacağı hələ də müəmmalıdır. Bu cür texnologiyalarla bağlı böyük ehtimallar mütəxəssislər tərəfindən nəzərdən keçirilir və bu sahə tədqiqatçılar üçün bir çox etik və təhlükəsizlik problemləri doğurur.
Son olaraq qeyd etmək istəyirəm ki, hazırkı süni intellekt texnologiyaları insanların həyatına təhlükə yaratmaq üçün istifadə edilməyib və bu texnologiyalar əsasən faydalı məqsədlər üçün hazırlanır. Lakin süni intellektin inkişafı və tətbiqi sahəsində mümkün risklər mövcuddur. Bu səbəbdən, süni intellektin təhlükəsizliyi və etik istifadəsi məsələləri diqqət mərkəzindədir və bu sahə üzrə mütəxəssislər, tənzimləyicilər və hökumətlər tərəfindən ciddi tədbirlər görülür.
Xəyal Abdullayev
Milli.Az
