Suriyada hələ heç nə həll olunmayıb - Professor

Keçid dövründən sonra Suriyanın yeni hökuməti ölkənin şimalında tətbiq edilən Türkiyə modeli əsasında təşkil oluna bilər. “Türkiyə” qəzeti hökumət və hakim Ədalət və İnkişaf Partiyasındakı (AKP) mənbələrə istinadla yazıb ki, yeni dövrdə Suriyada hökumət Türkiyənin dəstəklədiyi milli qüvvələrdə olacaq. Qeyd olunub ki, Ankara şimalda yaradılmış təhlükəsiz zonanı idarə edən administrasiyasını hərbi və inzibati baxımdan hazırlayıb. Beş milyon insanın yaşadığı bölgə Türkiyənin təşəbbüsləri əsasında idarə olunacaq. Hətta vurğulanır ki, idarəetmə bələdiyyə xidmətlərindən orduya, polisə, təhsil müəssisələrinə və digər dövlət qurumlarına qədər formalaşdırılıb. Nəşrin məlumatına görə, hazırda Türkiyə ilə sıx əlaqələri olan 10 milyona yaxın suriyalı var, onlardan 5 milyonu təhlükəsiz zonada yaşayır. 1.5 milyonu Türkiyə vasitəsilə Avropaya keçib, 3 milyonu isə Türkiyə ərazisindədir. Onların ən azı 5 milyonu türkcə danışır ki, bunun da Türkiyə üçün əhəmiyyətli bir rəqəm olduğu qeyd edilir. Yəni Ankara Suriyada bütün baxışların təmsil olunacağı bir quruluş və bütün seqmentlərin yüksək səviyyədə təmsil olunacağı bir sistem yarada bilər. Xatırladaq ki, Bəşər Əsədin devrilməsindən sonra Suriyada keçid hökuməti qurulub. Müvəqqəti hökumətin Baş naziri Məhəmməd əl-Bəşir təyin edilib. Türkiyənin Milli Kəşfiyyat Təşkilatının (MİT) sədri İbrahim Kalın da Suriyanın paytaxtı Dəməşqdədir. Kalın Suriya hökumətinin nümayəndələri ilə görüşlər keçirir. Ümumən, vurğulanır ki, silahlı müxalif qruplaşmanın Əsəd rejimini devirməsindən sonra Türkiyənin Suriyada, ümumən Yaxın Şərqdəki mövqeləri daha da güclənib. Xüsusən, İran və Rusiya hərbçilərinin Suriyanı tərk etməsi Ankaranı bölgədə əsas oyunçulardan birinə çevirib. 

 

"Türkiyə Suriyanın unitar qurluşunun dəyişdirilməməsi siyasətini həyata keçirib və buna kəskin qarşı çıxıb. Əsəd rejiminin devrilməsindən sonra da Ankaranın siyasəti ondan ibarətdir ki, Suriyanın sərhədləri dəyişdirilməsin, ölkə parçalanmasın. Ən əsası da Suriyada PKK, YPG kimi terrorçu qruplaşmaların yayılması, əl-qol açması qeyri-mümkün olsun. Hazırda görünən odur ki, Əsədin devrilməsindən sonra Suriyadakı fərqli silahlı qruplaşmalara, xüsusən ABŞ-nin dəstəklədiyi PKK, YPG terrorçularına yardım davam etməkdədir. Vaşinqton bəyan edib ki, Suriyadan çıxmaq niyyəti yoxdur. Digər aktorlar - İran və Rusiyanın təsir gücü xeyli azalıb. İran İsraillə qarşıdurma halındadır və əsas imkanlarını İsraillə mübarizəyə yönəldib. Rusiya da Ukrayna ilə müharibə apardığı üçün başı qarışıqdır. Ona görə də yaxın dönəmdə Rusiya və İranın Yaxın Şərqlə bağlı fəal siyasətinin şahidi olmayacağıq. Hələlik fəallıq göstərən ABŞ və İsraildir". 

"Ancaq Türkiyə qərarlı şəkildə terrorçu qruplaşmalarına son qoyacağını, onların fəaliyyətinə imkan verməyəcəyini vurğulayır. Suriya Milli Ordusu da Türkiyəyə yaxın ərazilərdə PKK-nın məhv edilməsi siyasətini müdafiə edir və bu istiqamətdə mübarizə aparır. Artıq Menbiçdə PKK və YPG terrorçularına ağır zərbələr vurulub. Fərat çayının sağ sahili PKK-çılardan təmizlənib. Digər bölgələr də tezliklə terrorçulardan təmizlənəcək. Əsas məsələ Suriyadakı keçid hökumətinin mövqeyindən asılı olacaq. Bir müddət sonra proseslər daha aydın formada cərəyan edəcək. Türkiyədən suriyalı qaçqınların köçü başlayıb. Hər gün xeyli suriyalı qaçqın öz vətəninə geri dönməkdədir. Bu da Türkiyənin əlini gücləndirən amildir. Demək olar ki, Türkiyənin önəmli problemlərindən biri də həll olunmaq üzrədir. Ümumən, söyləmək lazımdır ki, Türkiyənin Yaxın Şərqdə mövqeyi, nüfuzu, təsir imkanları daha da artıb. Türkiyə həm regional, həm də qlobal siyasətdə aktiv şəkildə rol oynamaqdadır. Ankara qarşısına qoyduğu hədəflərə qətiyyətlə və böyük iradə göstərməklə nail olmaqdadır. Suriyada baş verənlər Türkiyənin lehinə oldu".