Dünya çempionatının futboldan kənar mənası var. Çünki ölkələr öz bayraqlarını təmsil edərək bərabər şəraitdə yarışırlar. Bu rəqabət ölkələrin nə qədər zəngin olmasından, ordularının nə qədər böyük olmasından və ya izdihamlı olmasından asılı olmadığı üçün məsələnin dadı tamam başqadır.
Sfera.az bu dediklərimizi təsdiqləyəcək yazı təqdim edir. Dünya çempionatı tarixində siyasi qarşıdurma olan ölkələrin milli komandalarının oyunlarına nəzər salmaqla bunun nə dərəcədə doğru olduğunu sübut edəcəyik.
Hamı qəbul edir ki, futbol təkcə futbol deyil. Futbolun zirvəsi sayılan dünya çempionatı sadəcə futbol turniri deyil.
Dünya Kuboku, əlbəttə ki, futbolun ən böyük məqamıdır və hər bir ölkənin olmaq istədiyi platformadır. Amma bu istəyi təkcə futbolun rəqabətli mühitdə olması ilə izah etmək olmaz.
Ölkələr siyasi və hərbi gücündən, iqtisadiyyatından, əhalisindən və yer səthindən asılı olmayaraq bu mərhələdə iştirak edə və rəqabət apara bilər.
Bu xüsusiyyətinə görə Dünya Kuboku idman turnirindən daha çox şey vəd edir. Məsələn, çox kasıb, amma futbolda uğur qazanan bir ölkə bu turnirdə qazandığı uğurla dünya nəhəngləri qarşısında status qazana bilər. Bu sehrli fakt kubokda oynanılan hər matçı xüsusi edir və milyardlarla insanın gözlərini bu kuboka çevirməsinə səbəb olur.
Komandalar bu topların və kubokların arxasınca qaçarkən, gərgin siyasi hisslərin yaranacağı matçlar da oynaya bilərlər.
Komandalar bu topların və kubokların arxasınca qaçarkən, gərgin siyasi hisslərin yaranacağı matçlarda çıxış edə bilərlər.
Dünya Çempionatının tarixi siyasi baxımdan çox gərgin qarşılaşmalara şahidlik edib və yəqin ki, gələcəkdə də belə şeylərə səhnə olacaq. Bu uyğunluqlardan bəzilərini sizin üçün təqdim edirik.
Amerika Birləşmiş Ştatları İran İslam Respublikasına qarşı / 1998
1979-cu ildə İran İslam İnqilabından sonra iki ölkə arasında siyasi vəziyyət günü-gündən gərginləşirdi. Oyundan əvvəl İranın dini lideri Xamneyinin iranlı futbolçulara amerikalı futbolçuların əlini sıxmamağı əmr etdiyi deyilirdi. Lakin əksinə, iranlı futbolçular meydana əllərində gül dəstəsi ilə çıxıb və rəqiblərinin əlini sıxıblar. Tərəflər matçdan əvvəl birlikdə komanda şəkili də çəkdirib və yoldaşlıq görüşü keçirib. Qarşılaşma 2:1 hesabı ilə İranın xeyrinə başa çatıb və İran bu görüşlə kuboka yüksəlib.
Argentina - İngiltərə / 1986
1982-ci ildə Argentinanın İngiltərə ərazisi olan Folklend adalarını işğal etməsi ilə başlayan böhran, 900-dən çox insanın həyatını itirdiyi kiçik miqyaslı müharibəyə çevrildi. Bu hadisədən 4 il sonra iki ölkənin futbol komandaları Meksikada keçirilən dünya çempionatının 1/4 finalında üz-üzə gəlib. Qarşılaşmada 2:1 hesabı ilə qalib gələn Argentinada Maradonanın vurduğu əfsanəvi qol hələ də danışılır.
Qərbi Almaniya - Şərqi Almaniya / 1974
İkinci Dünya Müharibəsindən sonra eyni dildə danışan və eyni tarixə malik olan Şərq və Qərbə bölündü. Amma gecə ilə gündüz kimi fərqli bir dünyada yaşayan Almaniyanın iki tərəfi 1974-cü ildə dünya çempionatında üz-üzə gəlib. İdmançı və azarkeşlərdən çox kəşfiyyatçıların olduğu bu görüşdə Şərqi Almaniya 1:0 hesabı ilə qalib gəlib. Ancaq həmişə Şərqin bu matçda qalib gələcəyi təqdirdə, Qərbin matçı tərk edə biləcəyi müzakirə olunurdu ki. Çünki Qərb artıq qrupdan çıxmaq hüququ qazanmışdı.
Anqola - Portuqaliya / 2006
Anqola xalqının 500 il hakimiyyəti altında yaşadıqları Portuqaliyaya qarşı xoş hissləri yoxdur. Bu vəziyyət 1975-ci ildə müstəqilliyini əldə etmiş Anqolanın keçmiş müstəmləkəçisi Portuqaliyaya qarşı keçirdiyi matçları gərginləşdirir. 2006-cı ildə dünya çempionatında qrup mərhələsində qarşılaşan iki komandadan biri olan Portuqaliya meydanda 1-0 hesabı ilə qalib gəlib. Hər an gərginləşən qarşılaşmada tərəflər gərginliyi daha da artırmadan matçı qırmızı vərəqəsiz başa vura bilib.
Argentina - Hollandiya / 1978
1978-ci ildə Argentinada dünya çempionatı keçirildi. O dövrdə Argentinada hakimiyyətdə olan hərbi diktaturaya dünyanın hər yerindən reaksiyalar gəlirdi. Bu reaksiyaların üzərinə ikinci dövrə qruplarında Peru ilə Argentina arasında oynanılan və 6-0 bitən matçda diktaturanı təmsil edən şike şaiyələri də əlavə olunduğunda, finalda iştirak edəcək Hollandiya matça etiraz edir. Böyük siyasi təzyiq altında keçirilən final matçında Hollandiya və Argentina normal vaxtın sonunda bir-birinə qalib gəlib. Argentina əlavə vaxtda iki qol vurdu və 3-1 hesabı ilə qalib gələrək Dünya Kubokunun qalibi oldu.
İtaliya və Fransa / 1938
1938-ci ildə faşist İtaliyanın lideri olan Mussollini bu matçdan əvvəl italyan futbolçulara “Ya qalib gəl, ya öl” mesajı vermişdi. Bu mesajın ardınca ənənəvi göy rəngli formaları yerinə qara rəngli forma geyinərək meydançaya çıxan İtaliya komandası, görüntüdə olduğu kimi matçdan əvvəl Mussolinini salamlayıb. Mussolininin hədəsi o qədər yaxşı işləmiş olmalı idi ki, İtaliya komandası Fransa ilə görüşdə qalib gələrək kuboku qazandı. Kubok 1938-ci ildən 1950-ci ilə qədər İkinci Dünya Müharibəsinin yaratdığı dağıntılar səbəbindən oynanılmamışdır.
Dünən, bu gün və ya gələcək fərq etməz: futbol, xüsusən də potensialına görə dünya çempionatı beynəlxalq siyasətin bir parçası olaraq qalmağa davam edəcək.
Xanım
Sfera.az
