Ötən əsrlərin varlı qadınlarının həyatı zərif və romantik görünə bilər. Amma əslində bu fikir tamamilə doğru deyil. 18-19-cu əsrlərin varlı qadınlarının günlərini necə keçirdiklərini öyrəndik və təəccübləndik ki, o dövrün qaydaları, standartları və məhdudiyyətləri varlığı göründüyü qədər qayğısız və əyləncəli etmirmiş.
Viktoriya qadınının ətəyinin altında asanlıqla stul gizlətmək olardı
18-ci əsrdə paltarın qatları və iddialılığı sahibinin statusunu vurğulayırdı. Buna görə də zəngin xanımlar üçün rahatlıq sonuncu yerdə idi. Pantalonlar, paltolar, korsetlər və s. daxil olmaqla bir paltar dəstinin 2,5 kq-a qədər çəkisi ola bilərdi.
Viktoriya dövründə daha “qəliz” paltarlar dəb halına gəldi. Bəzi qadınlar o qədər böyük donlar geyinməyi bacarırdılar ki, onlar kentavrlara bənzəyirdilər. Bəzən ətək onların dizlərini elə bərk-bərk dartırdı ki, xanımlar bəlkə də stulun kənarında çəpəki oturması istisna olmaqla, hətta normal otura da bilmirdilər. Buna görə də, oturub dincəlmək üçün donun içinə bərkidilmiş qatlanan stulları olan paltarlar var idi.
Açıq-saçıqlıq həvəskarları keçmişdə də olub
Parlaq bir nümunə. 19-cu əsrin ən məşhur sosialistlərindən biri Varvara Rimskaya-Korsakovadır. O, açıq-saçıq geyimlərə olan sevgisi ilə seçilirdi. Bir gün onu sözün əsl mənasında topa tuturlar: O, Parisdəki qış tədbirinə şəffaf paltarda gəlmişdi və III Napoleonun həyat yoldaşı Yevgeniya tərəfindən oradan uzaqlaşdırılmışdı.
Şahzadə Yelizaveta Trubetskoy da ondan geri qalmırdı. O, möhtəşəm ballara ən açıq-saçıq görkəmdə gəlirdi.
Ballar asan iş deyildi
Keçmişdə sosial həyat əyləncə deyil, məcburi və üstəlik, çətin bir ritual idi. Onlardan imtina etmək demək olar ki, mümkün deyildi və bal mövsümündə cənablar və xanımlar gündə maksimum bir neçə saat yatırdılar. Balda iştirak etmədikləri üçün hətta cəmiyyətdən xaric oluna bilərdilər. Doldurulmuş zallar və sıx korsetlər işləri daha da çətinləşdirirdi və sonsuz rəqs axşamları tez-tez xəstəliyə və ağrılara səbəb olurdu.
Rəqslərin sonunda xanımların gözəlliyindən əsər-əlamət qalmırdı. İstidən dodaq boyası və ənlik demək olar ki, boyun xəttinə axırdı. O böyüklükdə paltarlar ləkələnir və ya zinət əşyaları qırılaraq yerə səpilirdi.
Ballardan sonra sanatoriyalara üz tuturdular
Ballarda sağlıq rejimi pozulan bərpa etmək yaxşılaşdırmaq və yeni mövsümdən əvvəl güc qazanmaq məqsədilə varlı xanımlar Kislovodsk, Karlovı Varı, Baden-Baden və ya Fransız Rivierasına sanatoriyalara gedirdilər.
Xanımlar üzlərində stikerlərlə flört edirdilər
18-ci əsrin xanımlarının üzlərinə yapışdırmağa başladıqları stiker Fransadan gələn bu aksessuar idi. Bu, ikili məqsədə xidmət edirdi - birincisi, dəridəki çiçək izlərini gizlədirdi, ikincisi, səssiz flört dili idi.
Stikerlər qara dəridən və ya parçadan (tafta, ipək, məxmər) hazırlanırdı və ulduz, aypara, ürək, hətta fayton və ya qayıq formasında olurdu. Aşağı dodağa yapışdırılaraq sahibinin təmkininə, gözün küncündə - ehtirasa və nazolabial qatda - oynaqlığa işarə edirdi. 1796-cı ildə çiçək xəstəliyinə qarşı peyvənd icad edildikdən sonra stikerlərin dəbi itdi.
Qadınlar “it xaltası” taxırdılar
Dövrün qadınları rəqiblərindən fərqlənmək istəyiblər. Beləliklə, 19-cu əsrin sonlarında xaltalar dəb halına gəldi. Onlar boyuna möhkəm oturan boyunbağılar idi. Bəziləri onları rişxəndlə “it xaltası” adlandırsalar da, bu moda 1910-cu illərə qədər davam etdi.
“Yemək həvəskarları” qiymətləndirilirdi
Arıqlıq dəbi hələ çox uzaqda idi və o dövrlərdə belə hesab olunurdu ki, “yemək xəstəsi” olan qadın tamamilə xüsusi, hər cür hörmətə layiq, qiymətli və nadir bir varlıqdır. O, demək olar ki, həmişə dolğun, gözəl dərisi, canlı gözləri, gözəl dişləri və əbədi təbəssümü olan bir qadındır.
Varlı insanlar yeməyi çox sevirdilər: aristokratiya səhərdən günorta ikiyə qədər davam edən və hazırda bahalı restoranlardakı nahara rəvan olan səhər yeməyi partiyaları təşkil edirdi.
Onun menyusu belə idi: bir porsiya xren, kürü, iki boşqab xərçəngkimi şorbası, balıq salyonka ilə iki piroq, mövsümdən asılı olaraq qızardılmış donuz, dana və ya balıq. Yayda nərə balığı, ağ balıq və quru qızardılmış balıq mütləq idi. Sonra üçüncü hissə üçün həmişə Quryev sıyığının tavası ortaya gətirilirdi. Bəzən onu geri qaytarmağa icazə verilirdi, piroqları Baydakov piroqu əvəz edirdi - on iki pilləli nəhəng piroqun içərisində bir qat qaraciyərdən tutmuş yağda sümük iliyinə qədər hər şey var idi.
Teatrda qızlara kişi aktyorlara baxmağı qadağan edirdilər
Teatrlar bahalı bir zövq idi. Teatr üçün qadınlar öz gözəlliyi ilə hər kəsi heyrətləndirmək ümidi ilə doqquz qata qədər geyinirdilər, lakin ədəb qaydaları onlara lornet vasitəsilə heyran olan tamaşaçılara baxmağı qadağan edirdi və gözəl xanımlar yalnız səhnədə baş verənlərlə kifayətlənmək məcburiyyətində qalırdılar.
Gənc qızlara isə kişi aktyorların yanında olmaq və ya səhnədə oynanılan sevgi səhnələrinə çox yaxından baxmaq tövsiyə edilmirdi. Bununla belə, lornet özü çox dəbli aksesuar hesab olunurdu, çünki çox vaxt qiymətli daşlarla örtülürdü. O, həm xanımlar, həm də bəylər arasında məşhur idi.
Nubar Süleymanova, “İki sahil”
