2024-cü ildə Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin 11 regional ofisinə erkən nikahlarla bağlı 31 ərizə daxil olub. Dövlət Komitəsinin əməkdaşları müdaxilə edib. Müraciətlərə əsasən, 18 halda erkən nikahın qarşısı alınıb, 5 ərizə isə əsassız hesab olunub. Bir müraciət qeyri-informativ olub, bu səbəbdən iş araşdırılmayıb. Üç müraciət üzrə Ailə Qrupunun əməkdaşları eyni ailələrlə bağlı əvvəlki məlumatların monitorinqi çərçivəsində yenidən ailələrə baş çəkiblər. Dörd halda söhbət artıq bağlanmış nikahdan gedirdi. Bu məlumat Turan Agentliyinin sorğusu əsasında Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsi tərəfindən verilib.
DİN-in və yerli hakimiyyət orqanları yanında yetkinlik yaşına çatmayanların işləri üzrə komissiyaların məlumatına görə, bu hallar zorakılıqla müşayiət olunmayıb, nikahlar isə könüllü şəkildə bağlanıb. Bu barədə Dövlət Komitəsinə qızlar özləri bildiriblər və 16 yaşlarının tamam olduğunu deyiblər.
Dövlət Komitəsi bildirib ki, ölkədə qanun nikaha daxil olmaq üçün minimal yaş həddini 18 yaş olaraq müəyyən edib. Əvvəllər qanunla qızların və oğlanların müvafiq olaraq 17 və 18 yaşında nikaha daxil olmasına icazə verilirdi.
Azərbaycan Respublikasının Ailə Məcəlləsinin “Məcburi nikah haqqında” qanununun 1.4-cü maddəsinə əsasən, yalnız müvafiq icra hakimiyyəti orqanında qeydə alınan nikah hüquqi cəhətdən tanınır. Sənədin 1.5-ci maddəsində qeyd edilir ki, dini nikahlar hüquqi qüvvəyə malik deyil. Qanunda həmçinin 18 yaşına çatmamış vətəndaşların iştirakı ilə dini nikahlara görə inzibati cəza nəzərdə tutulur.
2024-cü ilin iyununda Milli Məclis (parlament) Cinayət Məcəlləsinin məcburi və ya erkən nikahlar haqqında maddələrinə düzəliş edib. Qanunun yeni redaksiyasına əsasən, Cinayət Məcəlləsinin 176-1-ci maddəsinin (qadını nikaha daxil olmağa məcbur etmə) adı “Nikaha daxil olmağa və ya erkən nikaha məcbur etmə” olaraq dəyişdirilib. Nikah yaşına çatmamış şəxsin nikaha daxil olmağa məcbur edilməsinə görə 3000 manatdan 4000 manata qədər cərimə və ya dörd ilədək müddətə azadlıqdan məhrumetmə cəzası nəzərdə tutulur.
Cinayət Məcəlləsinin 176-1 və 176-2-ci maddələrində “erkən nikah” dedikdə yetkinlik yaşına çatmamış şəxslə qanuni nikah bağlamadan ailə qurmaq məqsədilə yaradılan ittifaq başa düşülür.
1 iyun 2024-cü il tarixindən etibarən qanunla hətta obyektiv səbəblərdən və yerli hakimiyyət orqanlarının icazəsi ilə istisna olaraq 17 yaşda nikah bağlamaq qadağan edilir. Lakin bu düzəliş 1 iyun 2025-ci ildən etibarən qüvvəyə minəcək, deyə Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsindən Turan-a bildiriblər.
Dövlət Komitəsindən əlavə ediblər ki, 18 yaşına çatmamış vətəndaşların iştirakı ilə kütləvi nikah tədbirlərinin keçirildiyi ictimai iaşə obyektlərinin sahibləri üçün də inzibati məsuliyyət nəzərdə tutulub.
