Tramp yenidən prezident seçildikdən sonra Yaxın Şərqdə atəşkəs gündəmi qızışıb. Amerika və İsrail mediası Trampın Livanda atəşkəs təklifinə yaşıl işıq yandırdığını iddia edərkən, Netanyahunun xüsusi olaraq atəşkəs razılaşması üçün Trampın seçilməsini gözlədiyi ifadə edilir.
Turkustan.az xəbər verir ki, ABŞ-da prezident seçkiləri başa çatdıqdan və Donald Trampın Ağ Evə qayıtması üçün geriyə sayımdan sonra Yaxın Şərqdə atəşkəs ehtimalı artmağa başlayıb. Amerika və İsrail mətbuatında çıxan xəbərlərə görə, Tramp İsrail və Hizbullah arasında atəşkəs təklifini bəyənib. Trampın seçkidən əvvəl yaxın dostu, livanlı iş adamı Massad Boulos vasitəsilə tərəflər arasında əlaqə qurduğu iddia edilib.
Wall Street Journal-ın məlumatına görə, ABŞ-ın yeni seçilmiş prezidenti Tramp Mar-a-Laqoda İsrailin strateji işlər naziri Ron Dermerlə görüşündə İsrail və Livanda Hizbullah arasında atəşkəs təklifini təsdiqləyib. Xəbərə görə, Tramp Dermerin brifinqindən sonra təklifə yaşıl işıq yandırıb və 20 yanvar 2025-ci ildə vəzifəyə başlamazdan əvvəl bunun həyata keçiriləcəyinə ümid etdiyini bildirib. Xəbərdə Dermerin Trampın kürəkəni və keçmiş baş müşaviri Jared Kushner ilə görüşdüyü də bildirilir. Oxşar xəbər İsrailin KAN dövlət televiziyasında yayılıb. Tramp layihəni təsdiqləyərək “Livanla bağlı razılaşmanızı istəyirəm, heç bir etirazım yoxdur” deyib. Washington Post qəzetinə danışan rəsmilərin sözlərinə görə, İsrailin baş naziri Netanyahu xüsusi olaraq atəşkəs razılaşması üçün Trampın seçilməsini gözlədi. Trampın ilk administrasiyasına keçiddə də iştirak edən Frank Louenşteyn Netanyahunun ABŞ prezidenti Co Baydenə heç bir loyallığının olmadığını və bütün diqqətini Trampın rəğbətini qazanmağa yönəldəcəyini bəyan edib.
Plan Hizbullahın Litani çayının şimalına çəkilməsini, bölgədəki infrastrukturunun Livan ordusu tərəfindən məhv edilməsini və İsrailin 60 gün ərzində öz ərazisinə geri çəkilməsini nəzərdə tutur. Bu addım Trampın Yaxın Şərqdə diplomatiya yolu ilə hakimiyyətə yiyələnmək yolunda atdığı ilk addım kimi qiymətləndirilir. İsrail Hizbullahın atəşkəsdən kənarda yenidən silahlanmasının qarşısını almağı hədəflədiyi halda, İranın reaksiyasının necə olacağı sual altındadır. Həmçinin bildirilir ki, Hizbullah razılaşmanı qəbul etməsə, Livan Ordusu Hizbullahla qarşı-qarşıya gəlmək istəməyəcək.
Digər tərəfdən, Vaşinqton Post qəzetinə danışan Dermerin sözçüsü Dermerin ABŞ səfəri zamanı bir çox mövzunun müzakirə edildiyini, lakin təfərrüatlı məlumat verməyib. Yaxın Şərqdəki müharibələrə son qoymaq istədiyini deyən Trampın keçən ay Netanyahuya zəng edərək, Hizbullah və Həmas əleyhinə "nə lazımdırsa, onu et" dediyi iddia edilir. İsrail sözçüsünün sözlərinə görə, Netanyahu seçkidən əvvəl Tramp və Dermerlə Trampın ilk dövründə dörd ərəb ölkəsi ilə İsrail arasında normallaşma razılaşmalarına vasitəçilik edən və onunla şəxsi və maliyyə əlaqələri olan kürəkəni Kuşnerlə müntəzəm əlaqə saxlayırdı.
İranın ali dini lideri Ayətullah Əli Xameneinin baş müşaviri Əli Laricani Suriyanın paytaxtı Dəməşqdə Bəşər Əsədlə görüşdükdən sonra Hizbullaha yaxınlığı ilə tanınan Livan parlamentinin sədri Nebih Berri ilə görüşmək üçün Beyruta gedib. Laricani Beyrutda keçirdiyi mətbuat konfransında deyib: Xamneyidən Berriyə mesaj gətirmisiniz? Laricani sualına “Bəli” cavabını verərkən Tehrandan göndərilən məktubu Berriyə yönləndirdiyini bildirib. Laricani Dəməşqdə olarkən İsrail Dəməşqi bombalayıb və hücumda Laricaninin də həyatını itirdiyi iddia edilib.
Eltac Zülfüqaroğlu/Turkustan.az
