"Alphabet Inc."ə məxsus "Chrome" brauzeri, ABŞ Ədliyyə Nazirliyinin təklifi əsasında satışa çıxarılsa, dəyərinin 20 milyard dollara qədər yüksələcəyi proqnozlaşdırılır. Bu, texnologiya sektorunda tarixi bir addım hesab edilir.
Avqust ayında federal hakim "Google"un axtarış bazarında qanunsuz monopoliya yaratdığını təsdiqləyib. Ədliyyə Nazirliyi isə bu qərar əsasında "Android" əməliyyat sistemi və süni intellekt məhsulları ilə bağlı yeni tənzimləmələrin tətbiqini təklif edir.
Əsas məqamlar
► "Chrome" brauzeri, "Google"un reklam biznesində həlledici rol oynayır. İstifadəçi fəaliyyətlərini izləməklə reklam hədəflərini dəqiqləşdirir və şirkətin əsas gəlir mənbəyini təmin edir.
► "Chrome", "Google"un süni intellekt məhsulu olan "Gemini"ni istifadəçilərə təqdim etməkdə mühüm vasitədir. "Gemini" internetdə şəxsi köməkçi rolunu oynayacaq bir platforma kimi inkişaf etdirilir.
Bloomberg analitiki Mandeep Sinq bildirir ki, "Chrome"un aylıq 3 milyard aktiv istifadəçisinə görə dəyəri 15-20 milyard dollar arasında dəyişə bilər. Lakin bu qiymət, alıcıların "Chrome"u digər texnologiyalarla inteqrasiya etmək qabiliyyətinə bağlıdır.
"Google"un tənzimləyici işlər üzrə vitse-prezidenti Li-En Mulholland (Lee-Anne Mulholland), Ədliyyə Nazirliyinin "radikal bir gündəm" irəli sürdüyünü qeyd edib və bu tədbirlərin həm istehlakçılara, həm inkişafçılara, həm də Amerika texnoloji liderliyinə zərər verə biləcəyini vurğulayıb.
"Chrome"un istifadəçilər üçün əhəmiyyəti
Keçmiş "Google" CEO-su Erik Şmidt (Eric Schmidt) CNBC-yə açıqlamasında bildirib ki, "Chrome"un əsas dəyəri onun istifadəçilərə təqdim etdiyi rahatlıq və təkmil təcrübədən qaynaqlanır. Brauzer, "Google" məhsulları ilə inteqrasiyadan istifadə edərək təcrübəni daha mükəmməl edir. Şmidt əlavə edib ki, şirkətlərin parçalanması mövcud problemləri əsaslı şəkildə həll etməyəcək.
"Google" isə bir bloq yazısında qeyd edib ki, "Chrome" başqa bir şirkətin mülkiyyətinə keçərsə, ona əvvəlki kimi yüksək həcmdə investisiya edilməz və ya pulsuz saxlanılması çətinləşər, nəticədə iş modeli dəyişə bilər.
Hakimin qərarı və gözlənilən dəyişikliklər
Avqust ayında federal hakim Amit Mehta "Google"un onlayn axtarış və mətn reklam bazarlarında antimonopoliya qanunlarını pozduğunu bəyan etmişdi. "Google" bu qərarla bağlı apelyasiya verməyi planlaşdırır.
Hakim 2024-cü ilin aprel ayında iki həftəlik dinləmələr keçirərək "Google"un davranışlarında hansı dəyişikliklərin edilməli olduğuna dair qərarları nəzərdən keçirəcək. Yekun qərar 2025-ci ilin avqust ayında açıqlanacaq.
Antimonopoliya rəsmilərinin təklifləri bunlardır:
► "Google"un məlumat və axtarış nəticələri üçün lisenziya təmin etməsi,
► Veb sayt sahiblərinə "Google"un süni intellekt məhsullarının onların məzmunundan istifadəsini məhdudlaşdırmaq üçün daha çox seçim imkanı təqdim etməsi,
► "Android" əməliyyat sisteminin "Google Play" tətbiq mağazası və axtarış xidmətindən ayrılması,
► Reklamverənlərə məlumat paylaşımı və reklam yerləşdirmə üzərində geniş nəzarət imkanı təqdim edilməsi.
► "Google"un əsas "klik və sorğu" məlumatlarını rəqiblərə satması.
► Axtarış nəticələrini ayrıca sindikasiya etməsi.
Ədliyyə Nazirliyinin təklifləri və mümkün satış perspektivləri
Oktyabr ayında Ədliyyə Nazirliyi və ştatların baş prokurorları "Google"un eksklüziv müqavilələrinə qadağa qoyulmasını və digər tədbirləri nəzərdə tutan ilkin təkliflər təqdim ediblər.
Əgər "Chrome" brauzerinin məcburi ayrılması baş verərsə, bu, uyğun bir alıcının tapılmasını tələb edəcək. Lakin "Amazon.com Inc." kimi potensial alıcılar da antimonopoliya nəzarəti ilə üzləşə bilər ki, bu da belə bir böyük razılaşmanın reallaşmasını çətinləşdirə bilər.
Bloomberg analitiki Mandeep Sinq (Mandeep Singh) hesab edir ki, satış ehtimalı aşağıdır lakin "ChatGPT"-nin yaradıcısı olan "OpenAI" kimi bir alıcının mümkünlüyü istisna edilmir. Bu cür satınalma, "OpenAI"yə həm paylama kanallarına, həm də chatbot abunə modellərini gücləndirə biləcək reklam imkanlarına çıxış təqdim edə bilər.
"Emarketer" analitiki Evelyn Miçell-Uolf (Evelyn Mitchell-Wolf) qeyd edib ki, ABŞ hökuməti süni intellekt sahəsində fəaliyyət göstərən bir şirkətin bu tip birləşməsini daha asan qəbul edə bilər. Bu, süni intellekt innovasiyasını dəstəkləyən və ABŞ-ın bu sahədə qlobal liderliyini gücləndirən bir addım kimi görünə bilər.
Süni intellekt və məlumat lisenziyası
"Google", hazırda axtarış səhifələrinin yuxarısında "süni intellekt baxışları" adlı cavabları təqdim edir. Bu, istifadəçilərin klik etmədən məlumatları birbaşa görməsinə imkan verir. Lakin bu funksiya veb sayt sahiblərinin trafikini və reklam gəlirlərini azaltmaqla bağlı narazılıq yaradır.
Sayt sahibləri bildirirlər ki, məlumatlarının süni intellekt modelləri üçün istifadə edilməsindən imtina etməklə axtarış nəticələrində aşağı düşmək riski ilə üzləşirlər və müştərilərinə çatmaqda çətinlik çəkirlər.
Qeyd edək ki, hazırda "Google", sindikasiya edilmiş axtarış nəticələrini müəyyən məhdudiyyətlərlə (məsələn, mobil cihazlar üçün istifadəni məhdudlaşdıraraq) təqdim edir. Əgər bu məlumatların məcburi sindikasiyası tətbiq edilərsə, rəqib axtarış sistemləri və süni intellekt startapları öz keyfiyyətlərini və məlumat bazalarını sürətlə təkmilləşdirə bilərlər. Bu, yeni axtarış indekslərinin qurulmasına da şərait yarada bilər.
Rəhim
