Depressiya dünyada ən çox yayılmış psixi sağlamlıq pozuntusudur.
İndex.az xəbər verir ki, buraya insanın diqqətini, özünə hörmətini, fiziki sağlamlığını və ümumi həyat keyfiyyətini təsir edən simptomlar daxildir.
Depressiyanı anlamaq üçün aparılan tədqiqatlar zəkanın müxtəlif psixi sağlamlıq vəziyyətlərinin xəbərçisi olub-olmadığını qiymətləndirən oxşar, lakin fərqli nəzəriyyələrə gətirib çıxardı.
Nəzəriyyələr üç kateqoriyaya bölünür:
Aşağı İQ (70-85 arasında) psixiatrik riski artıra bilər.
Yüksək IQ (130 və yuxarı) psixiatrik riski artıra bilər.
Yüksək IQ depressiyaya və ya psixiatrik riskə təsir etmir, lakin qoruyucu faktor ola bilər.
Beləliklə, tədqiqatın nəzəriyyələrə cavabı nədir?
2009-cu ildə aparılan bir araşdırma uşaqlıqda aşağı İQ ilə yetkinlikdə böyük depressiya arasında əlaqəni müşahidə etdi.
Tədqiqatçılar, 7-11 yaşları arasında üç dəfə IQ testindən keçmiş 1037 iştirakçının məlumatlarına əsaslanaraq, aşağı İQ test xalları ilə yetkinlik dövründə depressiya diaqnozu arasında əlaqə tapdılar.
Onlar həmçinin yüksək IQ-nun travma sonrası stress pozğunluğu (TSSB), narahatlıq və sosial fobiya riskini azaltdığını aşkar etdilər.
2018-ci ildə aparılan müşahidə tədqiqatı nəticəsində məlum olub ki, yüksək IQ-ya malik insanlar daha həssas, həddindən artıq həyəcanlanmış beyin və ya bədən reaksiyalarına daha çox meylli ola biləcəyini təklif etdi.
Ancaq hər bir araşdırma eyni nəticəni verə bilməz.
Bununla belə, 2022-ci ildə Avropa Psixiatriya jurnalında nəşr olunan bir araşdırma yüksək IQ-ya sahib insanların psixi sağlamlıq pozğunluqlarına daha çox meylli olduğu nəzəriyyəsini təkzib etdi.
İngiltərə Biobankından minlərlə insanın məlumatlarına əsaslanaraq, tədqiqatçılar yüksək intellektə malik insanların daha yüksək depressiya nisbətinə malik olmadığını, əksinə daha az narahatlıq, TSSB, nevrotik meyllər və travma yaşadıqlarını aşkar etdilər.
