İslandiya alimləri yerin 1,60 kilometr altındakı maqma kamerasında çuxur qazaraq qeyri-məhdud enerji hasil etməyi hədəfləyirlər. Bəs bu layihə necə inqilabi ola bilərdi? Bizimyol.info xəbər verir ki, Maqma dərin yeraltı dünyada ən az tədqiq edilən ərazilərdən biridir. İslandiya alimləri bu sirli bölgəyə çatmaqla enerjinin sərhədlərini aşmaq istəyirlər. Bu məqsədə uyğun olaraq, Krafla Magma Testbed (KMT) dünyada ilk magma kamerası tədqiqat mərkəzi yaratmağı planlaşdırır. Əslində hər şeyin təsadüfən başladığını desək, yanılmarıq 2009-cu ildə Şimali İslandiyada Krafla yaxınlığında 4,02 km dərinlikdə potensial maqma kamerası aşkar edilmişdir. Alimlər ərazidə qazma işlərinə başlayıblar. Lakin onlar təxminən 1 mil aşağı enəndə onların qazma avadanlığı tıxandı və geri çıxanda vulkanik şüşə qırıntıları daşıyırdı. Məhz o zaman onlar maqma kamerasına rast gəldiklərini başa düşdülər. Bir neçə ölçmə aparandan sonra quyu həddindən artıq isti olub və əməliyyat dayandırılıb. Quyu sərinlətmək üçün içərisinə soyuq su tökülsə də, oradan qara tüstü çıxıb və avadanlıqlara ziyan dəyib. 15 ildən sonra KMT yenidən bu kamerada qazma işlərini davam etdirməyi planlaşdırır, lakin onlar buna keçən dəfəkindən daha yaxşı hazırlaşıblar. Krafla bu tip eksperimentlər üçün mükəmməl yerdir Maqma köhnə və sıx olduğu üçün onun püskürmə və ya quyudan çıxma riski azdır. Amma standart qazma avadanlığı bu şəraitə davam gətirə bilməz. Həll olduqca sadədir: maqmanı bərkitmək. Komanda qazma ucunun qarşısındakı maqmanı donduraraq şüşəvari qaya yaratmağı planlaşdırır. Beləliklə, avadanlıq yerləşdirildikdən sonra o, çökəcək və onlar ilk dəfə olaraq maqma kamerasının daxili temperaturunu ölçə biləcəklər. Uğurlu olarsa, KMT vulkanik fəaliyyətlə bağlı yeni məlumatlar verə bilər Vulkanlar haqqında bildiklərimizin çoxu yerüstü müşahidələrə əsaslanır. Lakin maqma lavaya çevrildikdə, səthə qalxarkən qazların çoxunu itirir. Beləliklə, püskürmədən əvvəl maqmanın tərkibi haqqında çox az şey bilirik. Birbaşa maqma nümunələrinin götürülməsi maqmanın tərkibi haqqında mühüm məlumat verə bilər ki, bu da bizə onun yeraltı yolunu izləməyə kömək edə bilər. Dondurulmuş maqma şüşəsində qiymətli maqmatik qazlar olan qabarcıqlar da ola bilər. KMT maqma qazmaqla geotermal enerjini daha səmərəli etməyə ümid edir Maqma ətrafdakı süxurların tərkibini dəyişdirərək enerji toplama prosesini daha səmərəli edə bilər. Layihə həm vulkanik fəaliyyətlərin, həm də enerji istehsalının anlaşılmasında irəliyə doğru böyük bir addım ola bilər. KMT-nin məqsədi 2026-cı ildə maqma kamerasına ilk qazma işləri aparmaqdır. Ancaq bu böyük məqsəd təxminən 100 milyon dollar tələb edir. Qadir, Bizimyol.info
"Əcnəbi seyrə balonlarla çıxır"... "Elmin sərhədlərini aşan" İslandiya niyə Maqmaya tunel açır?
Bütün xəbərləri reklamsız oxumaq üçün
Günlük ölkədə baş verən xəbərləri bizdən izlə.
