Bildiyimiz kimi, Astanada keçirilən ŞƏT sammiti çərçivəsində (3-4 iyul) Vladimir Putin Çin Xalq Respublikasının sədri, Qazaxıstan prezidenti, İranın hazırkı müvəqqəti prezidenti, Türkiyə prezidenti, Pakistanın baş naziri, Qətər əmiri, Monqolustan prezidenti və Azərbaycan prezidentinin görüşləri baş tutdu. Ardınca isə Hindistanın baş nazirinin Rusiyaya rəsmi səfəri (8-9 iyul) elan edildi. İranın müvəqqəti prezidenti Məhəmməd Moxberin dilindən maraqlı replika da səslənib: “Aydındır ki, İranla Rusiya arasında strateji münasibətlər dünya hökmranlığı qaydalarını alt-üst edir”.
Astanada keçirilən sammit zamanı Belarus Respublikasının ŞƏT-ə qəbul edilməsi proseduru başa çatdı. Düşənbədə Narkotiklərlə Mübarizə Mərkəzinin yaradılması və ŞƏT-in Regional Antiterror Strukturunun bütün təhlükəsizlik təhdidlərinə cavab verəcək universal mərkəzə çevrilməsi barədə qərarlar qəbul edilib. Hansı ki, RATS-ın qərargahı Özbəkistanda yerləşir və 2021-ci ildən Özbəkistan Silahlı Qüvvələrinin QRU-nun keçmiş rəhbəri, Müdafiə Naziri və Müdafiə naziri Özbəkistan Dövlət Təhlükəsizliyi Xidmətinin Sərhəd Qoşunlarının komandiri Ruslan Mirzəyev bu mərkəzin rəhbəri təyin edilib.
ŞƏT-Əfqanıstan təmas qrupunun fəaliyyətinin bərpası ideyası, Tacikistanın Əfqanıstan ətrafında təhlükəsizlik kəmərinin yaradılması konsepsiyasının hazırlanması təşəbbüsü və İranın ŞƏT polis qüvvələrinin yaradılması təşəbbüsü müzakirə edilib.
2024-2029-cu illər üçün narkotiklərə qarşı mübarizə strategiyası və onun həyata keçirilməsi üzrə fəaliyyət proqramı müəyyən edilib, ŞƏT Katibliyi ilə Narkotik Vasitələrin Qanunsuz Dövriyyəsinə Qarşı Mübarizə üzrə Mərkəzi Asiya Regional İnformasiya Əlaqələndirmə Mərkəzi arasında psixotrop maddələr və onların prekursorları anlaşma memorandumu imzalanması barədə qərar qəbul edilib.
ŞƏT-ə üzv dövlətlər İranın Nüvə Proqramı (JCPOA) üzrə Birgə Hərtərəfli Fəaliyyət Planının davamlı şəkildə həyata keçirilməsini vacib hesab edir və BMT Təhlükəsizlik Şurasının 20 iyul 2015-ci il tarixli qətnaməsinə uyğun olaraq (JCPOA-ya dəstək olaraq) bütün iştirakçılar hərtərəfli və effektiv icra sənədi üçün bütün öhdəliklərini ciddi şəkildə yerinə yetirməlidirlər.
Söhbət nəqliyyat dəhlizləri, rəqəmsal iqtisadiyyat və informasiya məkanı, qarşılıqlı ödənişlərdə milli valyutaların payının artırılması, antiinhisar qurumlarının rəhbərlərinin qarşılıqlı fəaliyyət mexanizmləri, enerji təhlükəsizliyi, təhsil, mədəniyyət, turizm, bədən tərbiyəsi və idman, elm və texnologiya sahələrində əməkdaşlıq, iqlim, ekologiya və tibbi-sanitar kömək xidmətindən gedir.
ŞƏT sədrinin funksiyaları Qazaxıstandan ÇXR-ə verilir. Növbəti sammit 2025-ci ildə Çində baş tutacaq.
Nurlan Ermekbayev 2025-ci il yanvarın 1-dən ŞƏT-in baş katibi olacaq.
Ülviyyə, Hurriyyet.az
