Hər il 2 millimetr yüksəlir... Yeni araşdırma dünyanın ən hündür zirvəsi olan Everest dağının gözləniləndən niyə hündürlüyünü açıqlayıb.
40-50 milyon il əvvəl Hindistan və Avrasiya plitələrinin toqquşması Himalay dağlarını yaradan və burada təpələrin ucalmasına səbəb olan əsas amildir. Bu əvvəlcədən məlum idi. Ətrafdakı çayın təsiri yenicə məlum olub.
London Universitet Kollecində (UCL) çalışan alimlər kompüter modelləşdirməsi ilə Arun çayının dağın dibindəki qaya və torpağı aşındıraraq onun uzanmasına və beləliklə də təpənin 15-50 metr hündürlüyünə səbəb olduğunu göstəriblər.

Tədqiqatçılar təqribən 89 min il əvvəl Arun çayının Kosi çayı ilə birləşərək bu gücü qazandığını müəyyən ediblər. 75 kilometr uzaqlıqdakı çay hövzəsinin itirilməsinin Everest dağının ildə 2 millimetr yüksəlməsinə səbəb olduğu bildirilir.

"GƏMİDƏN ATILMIŞ YÜKLƏRİ XATIRLAYIR"
Tədqiqat məqaləsinin həmmüəlliflərindən Adam Smit prosesi bu sözlərlə izah edir: "Bu, bir az gəmidən yük atmağa bənzəyir. Gəmi yüngülləşdikcə bir az da yuxarı qalxır. Eynilə, zaman yer qabığı yüngülləşir, daha yüksəklərə çata bilər”.

Nature Geoscience-də dərc edilən araşdırmada bu qüvvənin Everestlə birlikdə dünyanın 4-cü və 5-ci ən yüksək zirvələri olan Lhotse və Makaluya təsir etdiyi vurğulanır.

Independent Turkish-nin məlumatına görə, tədqiqatın digər müəlliflərindən biri olan Dr. Metyu Foks izah edir: "Everest dağı və qonşu zirvələr böyüyür, çünki izostatik tənzimləmə onları eroziyadan daha tez qaldırır. GPS alətləri ilə onların ildə iki millimetr böyüdüyünü görürük və indi bunun arxasında dayanan səbəbləri daha yaxşı anlaya bilərik. ."

Dr. Çindən UCL-i ziyarət edərkən tədqiqata rəhbərlik etmişdir. "Everest dağının hündürlüyünün dəyişməsi Yer səthinin dinamik təbiətinə işarə edir. Arun çayının aşınması ilə Yer mantiyasının yuxarı təzyiqi arasındakı qarşılıqlı əlaqə Everest dağına sürətlənmə verir və onu normaldan yuxarı itələyir". Şu Han deyir.

aia.az
Tərcümə şöbəsi

• Everest
• Təbiət
• Dağ
• Ucalmaz