Şərq Tərəfdaşlığı Vətəndaş Cəmiyyəti Forumunun (EaP CSF) Baş Assambleyası cümə günü qəbul etdiyi qətnamədə Ukraynada Rusiyanın davam edən təcavüzündən qaynaqlanan geosiyasi gərginliklərin artdığı bir şəraitdə demokratik islahatlara, regional sabitliyə və Avropa inteqrasiyasına sadiqliyini bir daha təsdiq edib.
Rusiyanın Ukraynaya təcavüzünün 1000-ci günü qeyd edilərkən, forum, hökumətlərin hesabatlılığını təmin etmək və Şərq Tərəfdaşlığının altı ölkəsində demokratik dəyişiklikləri irəli aparmaqda vətəndaş cəmiyyətinin əsas rolunu vurğulayıb. Assambleya, dayanıqlılığı və regional əməkdaşlığı gücləndirmək üçün Aİ-nin yenilənmiş iştirakının vacibliyini qeyd edib.
Qətnamədə Ukraynanın Aİ-yə üzvlüyü əsas prioritet kimi göstərilib və inteqrasiya səylərinin sürətləndirilməsi tələb edilib. Nümayəndələr həmçinin NATO-nu üzvlük üçün aydın müddətlər təqdim etməyə və Ukraynaya müdafiə və bərpa dəstəyini artırmağa çağırıb. Forum, Rusiyanın Ukrayna, Moldova və Gürcüstandakı fəaliyyətlərini qətiyyətlə qınayaraq, onları regional sabitliyə birbaşa təhdid adlandırıb.
Nümayəndələr, Rusiyanın mülki infrastruktura və tibb müəssisələrinə hücumlarına istinad edərək hərbi cinayətlərə görə məsuliyyət tələb edib. Onlar Rusiyaya qarşı daha sərt sanksiyaların tətbiq edilməsini və dezinformasiya kampaniyalarına qarşı tədbirlərin görülməsini müdafiə edib.
Forum, Azərbaycanda və Belarusda vətəndaş cəmiyyətinin daralan fəaliyyət sahəsindən narahatlığını ifadə edərək, siyasi məhbusların dərhal azad edilməsinə çağırıb. Gürcüstanda son qanunvericilik tədbirləri, xüsusilə xarici agentlər haqqında qanunlar, ölkənin Aİ-yə can atmasına maneə kimi tənqid edilib. Qətnamədə bu ölkələrdə vətəndaş cəmiyyətinin avropalı şəbəkələrlə əlaqəli qalmasının avtoritar təzyiqlərə qarşı durmaq üçün vacib olduğu vurğulanıb.
Moldova və Ukrayna Aİ-yə üzvlük danışıqlarında əldə etdikləri irəliləyişlərə görə təriflənib, Gürcüstan isə mübahisəli seçkilərdən sonra Avropa dəyərlərinə yenidən uyğunlaşmağa çağırılıb. Ermənistanın Aİ ilə əlaqələri dərinləşdirmək, o cümlədən viza rejiminin liberallaşdırılması üzrə dialoqa başlamaq səyləri də alqışlanıb.
Forum, Aİ-ni öz fəaliyyətində “prinsiplərə əsaslanan yanaşmanı” davam etdirməyə, məhkəmə islahatlarına, korrupsiya ilə mübarizə tədbirlərinə və əsas hüquqlara prioritet verməyə çağırıb.
Assambleya, Aİ-ni, üzv dövlətləri və Şərq Tərəfdaşlığı ölkələrinin hökumətlərini inklüziv siyasətə, dayanıqlı iqtisadi inkişafa və ətraf mühitin mühafizəsinə dəstək verməyə çağırıb. O, şəffaflığı və hesabatlılığı təmin etmək üçün vətəndaş cəmiyyətinin siyasət hazırlama prosesinə inteqrasiyasının vacibliyini vurğulayıb.
Qətnamədə humanitar məsələlər də müzakirə olunub, qaçqınlara və məcburi köçkünlərə, o cümlədən Qarabağdan olan ermənilərə güclü dəstəyin göstərilməsi tələbi ilə çıxış edilib və Ermənistan ilə Azərbaycan arasında dayanıqlı sülh sazişinin bağlanmasının zəruriliyi vurğulanıb.
Şərq Tərəfdaşlığı Vətəndaş Cəmiyyəti Forumu 2025-ci ildən sonrakı dövr üçün prioritetlərini müəyyənləşdirərkən nümayəndələr tərəfdaşlığın uğurunun demokratiyanın müdafiəsindən və dayanıqlığın gücləndirilməsindən asılı olduğunu vurğulayıb. 2025-ci ilə planlaşdırılan növbəti Şərq Tərəfdaşlığı Sammitinin regionun dəyişən çağırışlarının həlli üçün əsas platforma olması gözlənilir.
