“Alkoqolizm- birlik, zehni və fiziki sağlamlıq, maddi vəziyyət, bütün ailə dinamikasına təsir edən xəstəlikdir”. Bu sözləri SİA-ya açıqlamasında psixoloq Leyla Əli deyib.
Psixoloq sözlərinə belə davam edib: “İçki düşkünlüyü təkcə içki düşkünlərinə yox, bütün ailəyə və uşaqlara təsir edir. Bütün asılılıqlar evliliklərə bir neçə istiqamətdə mənfi təsir edir.
Valideynlərin içki düşkünü olan ailələrin övladlarında ən çox rastlanan problemlər:
- Özgüvən problemi;
- Davranış pozuntusu, antisosial
davranışlar;
- Emosional çətinliklər yaşamaq, sevilməmiş hiss etmək;
- Məktəbdə davranış problemləri (qəfil davranış dəyişiklikləri, laqeydlik və ya fiziki/cinsi zorakılıq əlamətləri, kompulsiv davranış, utancaqlıq və ya digər uşaqlardan çəkinmə, müəllimlər və sinif yoldaşları ilə döyüşkən və ya əməkdaşlıq etməyən davranışlar, davamlı sağlamlıq problemləri barədə məlumat vermək, ev tapşırığını qəbul etmək və ya etməmək, standartlaşdırılmış testlərdən aşağı bal almaq);
- Sosial təcridin yaşanması. Dostları evə gətirməyin çox problemli və ya utanc verici olduğunu hiss etmək və ya digər ailə üzvlərinə (məsələn, qardaşlar və ya himayədar valideynlərə) qayğı göstərdikləri üçün dostları ilə çölə çıxa bilməmək;
- Erkən böyümə. Uşaqlıqdan yeniyetməliyə keçiddə daha çox gərginlik yaşamaq.
Mütəxəssislər uşaqlara müdaxilələrində uşaqların valideynlərinin alkoqol və maddə asılılığı haqqında biliklərinə hörmət edilməli və onlara təhlükəsiz və mühakimə etmədən bir mühitdə danışmaq imkanı təmin edilməlidir. Valideynləri alkoqol və ya maddə istifadəsini dəyişmək iqtidarında olmadıqda və ya istəmədikdə uşaqlar dəstək almaq hüququna malikdirlər və müvafiq dəstəkdən məhrum edilməməlidirlər
Mövzu ilə bağlı uşaqların ehtiyacları çox fərqli ola bilər. Evdə qayğının davamlılığını təmin edəcək, rutinlər və sərhədlər yaratmaq ailə terapiyası, ictimai fəaliyyətlərdə iştirak etmək imkanlarının təmin edilməsi, etibarlı böyüklərlə söhbət üçün vaxt və məkan yaradılması, uşaq qrupuna qoşulmaq imkanları. Körpələr evlərində və uşaq bağçalarında uşaq xidmətləri, məktəb və icma proqramları (məsələn, səhər yeməyi klubları və strukturlaşdırılmış məktəbdənkənar proqramlar) bu məqsədlə effektiv təşəbbüslər ola bilər”.
Ayşən Vəli
