Rusiya Prezidenti Vladimir Putin ölkənin yeni nüvə doktrinasını təsdiq edən fərmanı imzalayıb. Bu doktrina nüvə silahlarının yalnız ölkənin suverenliyini qorumaq üçün son çarə kimi istifadə olunmasını vurğulayır. Bu addım Moskvanın qlobal hərbi təhdidlərin artmasına və Qərb dövlətləri ilə gərginliyin yüksəlməsinə cavabıdır.
Doktrina nüvə silahlarının istifadəsini mümkün edən yenilənmiş meyarları təqdim edir. Bu meyarlar arasında nüvə silahlarına malik dövlətlərin dəstəyi ilə nüvə silahı olmayan dövlətlər tərəfindən edilən təcavüzlər də yer alır. Belə hallarda bu hücumlar Rusiyaya qarşı birgə hücum kimi qiymətləndiriləcək və potensial nüvə cavabına səbəb ola bilər. Həmçinin, adi silahlarla Rusiyanın suverenliyinə ciddi təhdidlər də nüvə reaksiyasını əsaslandıra bilər.
Əsas Yeniliklər və Fokus Sahələri
Doktrina ilk dəfə Belarusun müdafiəsinə xüsusi prioritet verir. Belarusun üzv olduğu İttifaq Dövləti çərçivəsində bu ölkəyə qarşı istənilən təcavüz Rusiyaya hücum kimi qəbul edilir və nüvə cavabını mümkün edir.
Sənəd, nüvə caydırıcılığını tələb edən bir sıra hərbi təhdidləri müəyyən edir. Bunlara anti-raket və anti-peyk sistemlərinin yerləşdirilməsi, nüvə silahlarının nüvə silahı olmayan dövlətlərdə yerləşdirilməsi və Rusiya sərhədləri yaxınlığında hərbi qüvvələrin artırılması daxildir.
Əhəmiyyətli bir dəyişiklik kimi doktrina “potensial düşmən” anlayışını dəqiqləşdirir. Buraya Rusiyanı təhlükə kimi görən dövlətlər və hərbi ittifaqlar, həmçinin əhəmiyyətli hərbi potensiala malik ölkələr daxildir.
Nüvə Caydırıcılığı Prinsipləri
Rusiyanın nüvə caydırıcılığı strategiyası altı əsas prinsipə əsaslanır:
Davamlılıq – Caydırıcılıq qabiliyyətini qorumağa yönəlmiş ardıcıl tədbirlər.
Adaptasiya – Yaranan təhdidlərə uyğunlaşmaq bacarığı.
Qeyri-müəyyənlik – Rəqiblərdə nüvə hərəkətlərinin miqyası və vaxtı ilə bağlı qeyri-müəyyənlik yaratmaq.
Mərkəzləşdirilmiş İdarəetmə – Nüvə əməliyyatlarının vahid idarəetmə sistemi.
Rasionallıq – Nüvə qüvvələrinin səmərəli istifadəsi və saxlanılması.
Daimi Hazırlıq – Nüvə qüvvələrinin döyüş hazırlığının qorunması.
Doktrina nüvə reaksiyasını aktivləşdirə biləcək spesifik ssenariləri vurğulayır. Bunlara Rusiyaya və ya müttəfiqlərinə qarşı ballistik raketlərin buraxılması, kütləvi qırğın silahları ilə edilən hücumlar, dövlət və ya hərbi infrastrukturun kritik obyektlərinə hücumlar, həmçinin aerokosmik hücum vasitələrinin kütləvi şəkildə istifadəsi daxildir.
Prezidentin Səlahiyyəti və Qlobal Nəticələr
Doktrinaya əsasən, nüvə silahlarının istifadəsi ilə bağlı yekun qərarı Rusiya Federasiyasının Prezidenti qəbul edir. Putin zəruri hallarda digər dövlətlərin hərbi və siyasi rəhbərliyini, yaxud beynəlxalq təşkilatları Rusiya nüvə arsenalının hazırlığı və ya istifadəsi barədə məlumatlandıra bilər.
Qərb analitikləri yenilənmiş doktrinanın NATO və qonşu dövlətlərlə gərginliyi artıracağından narahatdırlar, xüsusilə Belarusun təhlükəsizliyinin Rusiyanın nüvə siyasəti ilə birbaşa əlaqələndirilməsi baxımından. Moskva isə bu dəyişikliklərin sürətlə dəyişən qlobal təhlükəsizlik mühitində suverenliyini və strateji maraqlarını qorumaq üçün vacib olduğunu bildirir.
Bu fərman Moskvanın Qərb dövlətləri və onların müttəfiqləri tərəfindən üzləşdiyi varoluş təhdidləri barədə daha geniş bir narrativini vurğulayır və son illərdə Rusiyanın hərbi və diplomatik strategiyalarında mərkəzi mövqe tutur.
