Bakı. Trend:
Qırğızıstan və Cənubi Koreya arasında diplomatik əlaqələr1992-ci ildə qurulub və o vaxtdan bəri onların əməkdaşlığıəhəmiyyətli dərəcədə güclənib.
Trend xəbər verir ki, SadırJaparovun Cənubi Koreyaya səfəri Qırğızıstan Prezidentinin 11 ildənsonra bu ölkəyə ilk rəsmi səfəri olaraq, siyasət, iqtisadiyyat,mədəniyyət və texnologiyalar kimi sahələri əhatə edən ikitərəfliəlaqələrin inkişafında mühüm mərhələ oldu.
Səfərin əsas nəticələrindən biri iki ölkə arasında HərtərəfliTərəfdaşlıq haqqında Birgə Bəyanatın imzalanması olub.
Qırğızıstan Prezidenti ilə görüş zamanı Cənubi KoreyanınPrezidenti Yun Sok Yol vurğulayıb ki, ölkəsi Mərkəzi Asiyada Koreyaüçün vacib tərəfdaş olan Qırğızıstanla əlaqələri fəal inkişafetdirmək niyyətindədir.
O qeyd edib ki, ötən il iki ölkənin paytaxtları arasında birbaşaaviareys açılıb. Xüsusilə Koreya və Mərkəzi Asiya arasındaəməkdaşlığın inkişafına yönəlmiş "K-Silk Road" təşəbbüsünün işəsalınmasına xüsusi diqqət yetirilib.
Prezident Sadır Japarov bu təşəbbüsü dəstəkləməyə və onun həyatakeçirilməsi üzərində fəal işləməyə hazır olduğunu təsdiqləyib.
"Biz ticarət, investisiya, təhsil, mədəniyyət və elm kimi əsassahələrdə fəal əməkdaşlıq edirik", – deyə dövlət başçısıbildirib.
Səfər zamanı müxtəlif sahələrdə bir neçə mühüm saziş imzalanıb.Prioritet istiqamətlərdən biri energetika sahəsinin inkişafı olub.Su ehtiyatları ilə zəngin olan Qırğızıstan hidroenergetikanı fəalşəkildə inkişaf etdirir. Hazırda ölkədə elektrik enerjisinin 90faizdən çoxu hidroelektrik stansiyalarda istehsal olunur.
Kiçik su elektrik stansiyaları (KSES) Qırğızıstanın enerjisektoru üçün əhəmiyyətli üstünlüklər təqdim edir. Birincisi, bustansiyalar ekoloji cəhətdən təmiz və dayanıqlı enerji istehsalınatöhfə verir. Böyük SES-lərdən fərqli olaraq, kiçik stansiyalar dahaaz torpaq sahəsinə ehtiyac duyur, bu da ekosistemə və yerli əhaliyətəsirləri azaldır. Həmçinin, KSES-lər enerji istehsalını daha çevikşəkildə tənzimləməyə imkan verir və iri stansiyaların tikintisininmümkün olmadığı və ya məqsədəuyğun sayılmadığı uzaq regionlarınelektrik enerjisi ilə təmin olunmasını asanlaşdırır. Bu stansiyalarölkənin enerji təhlükəsizliyini gücləndirir və bərpa olunan enerjimənbələrinə keçidi təşviq edir.
Bu kontekstdə, 10 kiçik su elektrik stansiyasının tikintisi üçünBaş Planın hazırlanması və texniki-iqtisadi əsaslandırmanın işlənibhazırlanması məqsədilə Əməkdaşlıq Memorandumu imzalanıb. Bu layihəyalnız enerji infrastrukturunun yaxşılaşdırılmasına deyil, həm dəkarbon əsaslı enerji mənbələrindən asılılığın azaldılmasına köməkedəcək.
Bundan əlavə, enerji və kritik minerallar sahəsində Memorandumimzalanıb. Bu saziş bu sektorlarda əməkdaşlığı dərinləşdirmək üçünyeni imkanlar açacaq.
Ekoloji layihələr də müasir gündəliyin mühüm hissəsidir. Beləlayihələrdən biri Qırğızıstan İqtisadiyyat və Ticarət Nazirliyi ilə“Sejin G&E Co. Ltd” şirkəti arasında Oş şəhərində zibillik qazıəsasında elektrik stansiyasının tikintisinə dair AnlaşmaMemorandumunun imzalanması olub. Bu layihə karbon emissiyalarınıəhəmiyyətli dərəcədə azaltmağa, regiondakı ekoloji vəziyyətiyaxşılaşdırmağa və tullantıların utilizasiyası problemini həlletməyə imkan verəcək.
Qeyd etmək lazımdır ki, 2024-cü ilin ilk 9 ayı ərzindəQırğızıstan və Cənubi Koreya arasında ticarət dövriyyəsi 296,1milyon ABŞ dolları təşkil edib, 2023-cü ildə isə KoreyadanQırğızıstana edilən xarici investisiyaların həcmi 8,1 milyon dollarolub. Bu rəqəmlər çox böyük olmasa da, gələcəkdə artım üçün böyükpotensialın olduğunu göstərir. Bu baxımdan, Qırğızıstanməhsullarının beynəlxalq bazarlarda dəstəklənməsinə və Koreyainvestisiyalarının Qırğızıstan iqtisadiyyatına cəlb edilməsinəyönəlmiş sazişlərin imzalanması böyük əhəmiyyət kəsb edir. Bu addımiki ölkə arasında ticarətin genişlənməsi və iqtisadi əlaqələrinmöhkəmlənməsi üçün yeni imkanlar yaradacaq.
Bu sazişlər arasında Qırğızıstanın İqtisadiyyat və TicarətNazirliyi ilə Koreyanın Ticarət, Sənaye və Energetika Nazirliyiarasında ticarət və investisiyaların təşviqi üçün mexanizminyaradılmasını nəzərdə tutan Anlaşma Memorandumu yer alır. Həmçinin,"Qırğızeksport" İxracın İnkişafı və Təşviqi Mərkəzi ilə Koreyaİdxalçılar Assosiasiyası (KOIMA) arasında və "Qırğızeksport" iləKoreya Beynəlxalq Ticarət Assosiasiyası (KITA) arasında ƏməkdaşlıqMemorandumlar imzalanıb.
Rəqəmsallaşma sahəsində əməkdaşlıq xüsusi əhəmiyyət kəsb edir.Qırğızıstan, informasiya və kommunikasiya texnologiyaları (İKT)sektorunun inkişafında Cənubi Koreyanın təcrübəsindən yararlanabilər. Səfər çərçivəsində Qırğızıstanda informasiyatexnologiyalarının inkişafına yönəlmiş bir sıra sazişlər imzalanıb.Bu sazişlər arasında Qırğızıstanın Rəqəmsal İnkişaf Nazirliyi (RİN)ilə KOICA (Koreyanın Beynəlxalq Əməkdaşlıq Agentliyi) arasında"Qırğız Respublikasında rəqəmsal transformasiya üçün milliməlumatlandırma potensialının artırılması" layihəsinə dairDanışıqlar Protokolu və RİN ilə Koreyanın Elm vəİnformasiya-Kommunikasiya Texnologiyaları Nazirliyi arasındaAnlaşma Memorandumu yer alır.
Kənd təsərrüfatının modernləşdirilməsinə yönəlmiş əməkdaşlıq davacib addımlardan biri olub. Bu məqsədlə Qırğızıstanın SuEhtiyatları, Kənd Təsərrüfatı və Emal Sənayesi Nazirliyi ilə KOICAarasında məhsulun idarə edilməsi və yığım sonrası nəzarətsisteminin gücləndirilməsini yaxşılaşdırmağa yönəlmiş layihəyə dairDanışıqlar Protokolu imzalanıb. Bundan əlavə, Su Ehtiyatları, KəndTəsərrüfatı və Emal Sənayesi Nazirliyi ilə Asiya Meşə TəsərrüfatıƏməkdaşlıq Təşkilatı (AFOCO) arasında aqrar meşəçilik və bağçılığıninkişafını təşviq edəcək Əməkdaşlıq Saziş imzalanıb.
Beləliklə, Sadır Japarovun səfəri Qırğızıstan və Cənubi Koreyaarasındakı ikitərəfli əlaqələrin hərtərəfli tərəfdaşlığın yenisəviyyəsinə keçməsini simvolizə etdi. 10 kiçik su elektrikstansiyasının tikintisinə dair imzalanmış Memorandum Qırğızıstanınenerji təhlükəsizliyini gücləndirir, ekoloji dayanıqlığı təşviqedir və karbon əsaslı enerji mənbələrindən asılılığı azaldır.
Ticarət və investisiyaların genişləndirilməsi üçün sazişlərimzalanıb ki, bu da Qırğızıstan məhsullarının irəliləyişi və Koreyakapitalının cəlb edilməsi üçün yeni imkanlar yaradır. Burazılaşmalar uzunmüddətli əməkdaşlıq üçün möhkəm təməlformalaşdırır və enerji, ekoloji davamlılıq, ticarət, rəqəmsallaşmavə kənd təsərrüfatı kimi əsas sahələrdə dayanıqlı inkişafı təminedir.
