Ayan Məmmədli: “Qarabağın musiqi mədəniyyətinə kiçik də olsa bir töhfə vermək, onun zəngin irsini davam etdirmək mənim üçün böyük bir şərəfdir”
Bu ilin 1-8 avqust tarixlərində Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsi və Heydər Əliyev Fondunun dəstəyi ilə zəngin tarixi keçmişə, əsrarəngiz təbiətə malik Laçın rayonunda “Gənclər Yaşıl Dünya Naminə” Diaspor Gənclərinin V Yay Düşərgəsi təşkil olunub. Dünyanın 60 ölkəsindən dəvət olunmuş 115 nəfər iştirakçı gənc arasında, Avstriya Konservatoriyasının tələbəsi, Respublika və Beynəlxalq Müsabiqələr Laureatı, gənc pianoçu Ayan Məmmədli də olub.
-Laçında baş tutan “Gənclər Yaşıl Dünya Naminə” adlı 5-ci Yay Düşərgəsində iştirakınız necə keçdi? Təəssüratlarınız nədir?
-Bu düşərgə mənim üçün möcüzəvi bir təcrübə idi. Hər anı macəra, hər addımı isə yeni dostluqlar və xatirələrlə dolu idi. Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsi və Heydər Əliyev Fondunun dəstəyi ilə, zəngin tarixi keçmişə, əsrarəngiz təbiətə malik Laçın rayonunda “Gənclər Yaşıl Dünya Naminə” Diaspor Gənclərinin V Yay Düşərgəsində dünyanın 60 ölkəsindən gələn gənclərlə birlikdə doğma Qarabağımızın bənzərsiz gözəlliklərini görmək və yaşamaq şansı əldə etdik. Şuşa, Xocalı, Xankəndi – hər bir səfər bizə təkcə tariximizi deyil, həm də gələcəyə ümid dolu baxışlarımızı göstərdi.
Düşərgənin rəsmi açılış mərasimindən sonra keçirilən tədbirin bədii hissəsində iştirak etmək mənim çox qürurverici idi. Azərbaycanın müxtəlif sənətkarları tərəfindən təqdim olunan gözəl ifalar sırasında mənim də piano ifamın səslənməsi, həm sənətimə, həm də vətənimə olan sevgimin ən gözəl ifadəsi idi. Bir pianoçu olaraq, bu müqəddəs torpaqlarda, Qarabağda musiqi səsləndirmək mənim üçün uzun illər arzuladığım bir an idi.
Qarabağ, əsrlərdir musiqimizin və mədəniyyətimizin beşiyi olmuş bir məkandır. Burada ilk dəfə musiqi ifa etmək, notların torpağın ruhu ilə harmoniya yaratdığı bir an idi. Qarabağın tarixini, onun keçmişini və bu gününü hiss edərək, musiqi ilə bu torpaqlara bağlılığımı ifadə etmək mənim üçün bənzərsiz bir təcrübə oldu. İfa edərkən, sanki musiqi notları Qarabağın dağlarında, meşələrində və çaylarında əks-səda verirdi, hər bir melodiya sanki torpağın öz səsi idi.
Bu an mənim üçün yalnız bir performans deyil, həm də ruhani bir bağlantı idi. Hiss edirdim ki, Qarabağın musiqi mədəniyyətinə kiçik də olsa bir töhfə vermək, onun zəngin irsini davam etdirmək mənim üçün böyük bir şərəfdir. Musiqimlə, Qarabağın təbiətinə, onun insanlarına və tarixinə hörmətimi ifadə etdim.
Bu, mənim üçün sadəcə bir ifa deyildi, Qarabağın yenidən doğuşunun və mədəniyyətimizin bu torpaqlarda yenidən canlandığının bir rəmzi idi. Qarabağda ilk dəfə musiqi ifası səsləndirmək, mənim musiqiçi həyatımın ən yaddaqalan və qürurverici anlarından biri oldu. Bu anı heç vaxt unutmayacağam və hər zaman böyük minnətdarlıqla xatırlayacağam.
-Düşərgə çərçivəsində hansı yerlərə səfər etdiniz və bu səfərlər haqqında nələri qeyd edə bilərsiniz?
-Laçına səfərimiz zamanı yeni təmir olunan 2 nömrəli məktəbə etdiyimiz ziyarət, mənim üçün unudulmaz bir təcrübə oldu. Bu məktəb, Laçının yenidən qurulmasının və həyatın bu torpaqlarda yenidən canlanmasının bariz nümunəsidir. Bu məkanın uşaqların təhsil alacağı, yeni nəsillərin yetişəcəyi bir məkana çevrilməsi, Laçının yaşadığı çətinliklərdən sonra yenidən dirçəlməsinin ən gözəl göstəricilərindən biri idi.
Məktəbdə keçirdiyimiz görüşdə laçınlılarla bir araya gəldik və onların yaşadığı hissləri dinlədik. Onların hər biri, bu torpaqlara qayıtmanın sevincini və qürurunu hiss etdirirdi. Onların danışdıqları hekayələr, keçmişin acılarını və Vətən həsrətini, həm də gələcək üçün olan ümidlərini ifadə edirdi. Bu insanlar, uzun illərdən sonra doğma torpaqlarına qayıtmışdılar və bu qayıdışın mənəvi yükü onların hər bir sözündə, hər bir baxışında əks olunurdu.
Məktəbdə keçirdiyimiz anlar, sanki Laçının yenidən doğuşunu əks etdirən bir simvol idi. Burada yetişəcək yeni nəsillər, Laçının tarixini və mədəniyyətini özləri ilə gələcəyə daşıyacaq, bu torpaqların əzəmətini və keçmişin izlərini qoruyub saxlayacaqlar. Laçınlıların danışdıqları hekayələr, bizə bir daha xatırlatdı ki, Vətən sevgisi, torpağa bağlılıq, insanın ruhunun ən dərin qatlarında yaşayan bir hissdir. Onların bu hissləri ilə bölüşmək, bizim üçün böyük bir şərəf oldu.
Bu məktəbdə keçirdiyimiz görüş, bizə Laçının keçmişi ilə gələcəyinin bir araya gəldiyi bir məkan kimi hiss etdirildi. Yenidən qurulan bu məktəb, həm Laçının dirçəlişinin, həm də bu torpaqlarda yeni həyatın başlanğıcının rəmzi idi. Laçınlıların qüruru, sevinci və gələcək üçün olan ümidləri, bizə Qarabağın yenidən çiçəklənəcəyinə olan inamımızı daha da möhkəmləndirdi. Bu görüş, mənim üçün Vətənə olan bağlılığın və insan ruhunun gücünün ən gözəl ifadəsi idi.
Həmçinin düşərgə zamanı Laçının Zabux kəndini ziyarət etdik, bu kəndin bənzərsiz təbiət mənzərələri və sakitliyi bizi özünə heyran etdi.
Səfərimiz çərçivəsində, “Hoçazfilm” yaradıcılıq studiyasını da ziyarət etdik. Bu mərkəz, Qarabağın zəngin mədəni irsini qorumaq və inkişaf etdirmək məqsədi ilə yaradılmış bir studiya olaraq, müxtəlif yaradıcılıq sahələrində çalışan gənc və istedadlı sənətkarların toplaşdığı bir məkandır. Burada müxtəlif janrlarda yaradılmış film və sənədli filmlərlə tanış olmaq, yaradıcı insanların iş üsulları və yanaşmaları haqqında öyrənmək, bizim üçün olduqca maraqlı və ilhamverici oldu.
Daha sonra, “Gillabı Ceramics” Mərkəzində olduq və burada yerli ustaların incə əlləri ilə yaratdıqları möhtəşəm keramika əsərlərini gördük. Bu əsərlər, Qarabağın zəngin mədəni irsinin gözəl bir təzahürü idi və onların yaradılış prosesini izləmək, əl işlərinin dərinliyini və bu sahədə olan ustalığı daha dərindən anlamamıza kömək etdi.
Bununla yanaşı, səfərimiz Əsgəran qalası, Xocalı, Qarqar çayı, Xankəndi və Şuşa kimi tarixi və mədəniyyət baxımından zəngin olan digər məkanları da əhatə etdi. Hər biri özündə min illərin izlərini daşıyan bu məkanlar, bizim üçün təkcə Qarabağın deyil, bütün Azərbaycanın tarixi və mədəni irsini daha dərindən anlamağa imkan verdi. Xocalıda yaşanan faciəvi hadisələri yerində görmək, keçmişin acılarını və bu torpaqların nə qədər dəyərli olduğunu bir daha xatırlatdı. Qarqar çayının sahillərindəki sakitlik və gözəllik, sanki keçmişin izlərini sulara yuyaraq, bizə yenidən doğma torpaqlarımızda olmağın nə qədər böyük bir nemət olduğunu hiss etdirdi. Şuşanın möhtəşəm abidələri və qədim şəhər divarları isə, bu torpaqların nə qədər zəngin və dəyərli olduğunu bir daha göstərdi. Hər biri bizə Qarabağın təkcə fiziki məkan deyil, eyni zamanda bir mədəniyyət və ruhaniyyət mərkəzi olduğunu bir daha sübut etdi. Bu səfərlər, bizim üçün Qarabağın hər küncündə olan tarixi və mədəniyyət izlərini kəşf etmək və keçmişimizi daha dərindən anlamaq üçün böyük bir fürsət oldu.
-Düşərgə zamanı iştirak etdiyiniz panellər və tədbirlər haqqında nə deyə bilərsiniz?
-Düşərgə müddəti boyunca müxtəlif mövzular ətrafında təşkil olunan çoxsaylı panellərdə iştirak etdik və bu panellər bizim üçün geniş bilik və dərin düşüncələr qazandıran dəyərli təcrübələr oldu. Hər paneldə müxtəlif mövzularda təlimlər keçirildi, iştirakçılar arasında müzakirələr aparıldı və bizim üçün yeni perspektivlər açıldı. Xüsusilə, şəhid ailələri ilə olan görüşlərdə biz çox təsirli anlar yaşadıq. Onların xatirələrini dinləmək, vətən uğrunda həyatlarını fəda etmiş insanların ailələri ilə tanış olmaq, bizə bu torpaqların nə qədər böyük bir əhəmiyyət daşıdığını bir daha xatırlatdı. Tariximiz haqqında keçirilən panel müzakirələri isə, keçmişimizi daha dərindən anlamaq və bu günkü nailiyyətlərimizi qiymətləndirmək baxımından çox faydalı oldu. Keçirilən breyn rinq yarışması da, həm əyləncəli, həm də təhsil verici bir təcrübə idi, bu yarışma vasitəsilə biz biliklərimizi sınamaq və eyni zamanda komanda işinin əhəmiyyətini dərk etmək imkanı qazandıq.
Düşərgə zamanı xüsusilə, türkiyəli astronavt Tuva Cahangir Atasevərlə olan görüş bizə çox ilham verdi. Bundan əlavə, Qərbi Azərbaycan İcmasının nümayəndələriylə görüşümüz oldu və onların həyat hekayələri bizi çox təsirləndirdi.
Xankəndidə yeni tikilmiş Qarabağ Universiteti ilə tanışlıq isə, bizim üçün olduqca qürurverici bir an idi. Universitetin rektoru şəxsən bizi qarşılayaraq, bu təhsil ocağının modern infrastrukturu, geniş təhsil imkanları və gələcəkdə Qarabağın inkişafında oynayacağı rol barədə ətraflı məlumat verdi. Qarabağ Universitetinin modern imkanları, geniş auditoriyaları və təhsil sahəsindəki potensialı, bizə Qarabağın gələcəyi ilə bağlı böyük ümidlər verdi. Bu görüş, Qarabağın təkcə tarixi və mədəniyyət baxımından deyil, həm də təhsil və elmi inkişaf baxımından böyük potensiala malik olduğunu bir daha göstərdi və bizə bu torpaqlara daha çox bağlılıq hissi aşıladı.
-Bir pianoçu olaraq, Qarabağın bu tarixi torpaqlarında olmaq sizin üçün nə demək idi?
-Bir pianoçu olaraq, bu müqəddəs torpaqlarda olmaq mənim üçün təsəvvür edə bilməyəcəyim qədər dərin və xüsusi bir hiss idi. İllərdir xaricdə verdiyim konsertlərdə Azərbaycan xalq mahnılarını, xüsusilə də Qarabağa aid melodiyaları ifa edərkən, bu torpaqların gözəlliyini və əzəmətini dinləyicilərimə çatdırmağa çalışmışdım. O zamanlar bu melodiyalar vasitəsilə Vətənimin hər bir guşəsini ürəyimdə yaşatdım və onu musiqi ilə dünyaya tanıtmağa çalışdım. Amma bu dəfə, həmin yerlərdə olmaq, Laçının, Şuşanın və Xocalının havasını udmaq, ayaqlarımı o torpağa basmaq, tamamilə başqa bir duyğu idi, sanki bütün musiqi notlarım o torpaqların nəfəsi ilə birləşdi.
Laçının təbiətinin yaşıllığı, dağlarının möhtəşəmliyi, sanki əsrlərin ruhunu və keçmişin izlərini özündə daşıyan bir nağıl dünyası idi. O an hiss etdiyim duyğular, sözlərlə ifadə edilə bilməyəcək qədər güclü və dərindi. Sanki hər bir ağac, hər bir çiçək, hətta hər bir daş özündə bir melodiyanı, bir notu yaşadırdı. Bu melodiyalar, mənim üçün Vətən sevgisinin, torpaq həsrətinin və tarixə bağlılığın, ən əsası isə bu torpaqların azadlığı uğrunda canından keçən qəhrəman şəhidlərimizin əziz xatirəsinin ehtiramlayad edilməsi və ən gözəl ifadəsi oldu.
Bu mənzərə, Laçının qədim ruhu, təbiətin əzəməti və insanların bu torpaqlara olan sevgisi məni valeh etdi. O anlarda sanki musiqi ilə ruhum birləşdi və hiss etdiklərim yalnız mənim deyil, bu torpaqların da duyğuları idi. Laçının yaşıllıqları və tarixi ruhu ilə bir araya gəldiyim anlar, mənim üçün ömür boyu unutmayacağım bir təcrübə oldu. Bu torpaqlarda olmaq, Qarabağda keçmişin və bu günün birləşməsinə şahid olmaq, mənim üçün böyük bir fəxr və ilham mənbəyi idi.
-Düşərgə zamanı qurulan dostluqlar və əlaqələr haqqında nə deyə bilərsiniz?
-Bu düşərgə sayəsində möhkəm dostluqlar qurduq. Dünyanın müxtəlif ölkələrindən olan gənclərlə bir-birimizlə sıx əlaqələr və əməkdaşlıqlar yaratdıq. Birgə keçirdiyimiz günlərdə doğma Qarabağımızı birlikdə kəşf etdik və bu, bizim üçün böyük bir xoşbəxtlik idi.Bu tanışlıqlar zamanı biz həm də dünyanın müxtəlif ölkələrində yaşayan gənc həmyerlilərimizlə birlikdə, gələcəkdə ölkəmizi xaricdə daha da layiqincə təmsil etmək, tanıtmaq və tərənnüm etmək üçün bəzi ilkin layihələr hazırlayıb, birgə həyata keçirmək haqqında da söhbətlər apardıq.
-Düşərgənin təşkilatçıları haqqında nə deyə bilərsiniz?
– Hörmətlə bildirmək istəyirəm ki, Azərbaycan Respublikası Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsi və Heydər Əliyev Fondu bu düşərgənin təşkilində çox böyük iş görmüşdür. Onların dəstəyi və təşkilatçılığı sayəsində biz Qarabağımızı yenidən kəşf etmək və qalib ölkənin qalib vətəndaşları kimi doğma torpaqlarımızla görüşmək şansı əldə etdik. Bu düşərgənin təşkil edilməsində əməyi keçən hər kəsə dərin təşəkkürümüzü bildiririk.
